Warszawa, dnia 18 września 2003 r.

Rybactwo śródlądowe wykonywane w Polsce jest działalnością zróżnicowaną zarówno pod względem gatunków pozyskiwanych ryb jak i sposobów jej wykonywania. Podstawowe sposoby wykonywania rybactwa śródlądowego to ochrona i połowy ryb w śródlądowych wodach powierzchniowych oraz chów lub hodowla ryb w stawach i innych urządzeniach. W Polsce w ostatnich latach proporcje produkcji różnych działów pozyskujących (produkujących) ryby zmieniły się. Wartość ryb będących produktem rybactwa śródlądowego (głównie z akwakultury) wynosiła w 2001 r. ok. 66 mln Euro, natomiast połowów bałtyckich ok. 48 mln Euro. Tendencja rozwojowa rybactwa śródlądowego wskazuje na możliwości zwiększenia produkcji i przynajmniej częściowego wypełnienia luki spowodowanej regresem rybactwa morskiego. Sytuacja w Europie i na świecie kształtuje się podobnie. We wrześniu 2002 r. Komisja Wspólnoty Europejskiej przedłożyła raport na temat: “Strategia zrównoważonego rozwoju akwakultury europejskiej” z którego wynika, że w ciągu ostatniego dwudziestolecia nastąpił przeszło dwukrotny wzrost produkcji z akwakultury. Po części rozwój ten jest efektem podjętych przez Unię działań wspierających sektor, szczególnie w zakresie tworzenia wspólnotowych regulacji prawnych. W ocenie Komisji rozwój akwakultury jest najważniejszym elementem reformowanej obecnie Wspólnej Polityki Rybackiej, należy popierać te przedsięwzięcia, które rozwijają europejską akwakulturę i nie spowodują nadwyżek produkcyjnych, albo wpłyną korzystnie na stan środowiska. Komisja uznała, iż największe szanse rozwoju należy wiązać z modernizacją istniejących obiektów, tworzeniem zorganizowanego rynku produktów rybnych i stosowaniem regulacji w zakresie obowiązku podawania pochodzenia produktów rybnych i sposobu ich wytworzenia.

Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej sprawi, że polskie rybactwo śródlądowe będzie musiało funkcjonować w warunkach jednolitego rynku i stosować się do regulacji, które tworzą europejską Wspólną Politykę Rybacką. Zasady i warunki chowu, hodowli oraz ochrony i połowu ryb w wodach powierzchniowych określają przepisy ustawy o rybactwie śródlądowym, ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o ochronie zwierząt. Kontrola przestrzegania przepisów o rybactwie śródlądowym powierzona jest Państwowej Straży Rybackiej. Kontrole zdrowia ryb sprawują urzędowi lekarze weterynarii na podstawie przepisów weterynaryjnych. Jakość wód podlega kontroli wyspecjalizowanych państwowych służb ochrony środowiska.

Gospodarka rybacka prowadzona w śródlądowych wodach powierzchniowych oparta jest o naturalne możliwości produkcyjne rzek, jezior i zbiorników zaporowych. Prawidłowo prowadzona ma wysoce pozytywny wpływ na stan środowiska wodnego i przynosi znaczące korzyści (w tym ekonomiczne) pozostałym użytkownikom wód. Z uwagi na wzmożony wpływ człowieka na środowisko naturalne i zmiany w ekosystemie, znacznemu pogorszeniu uległy warunki prowadzenia gospodarki rybackiej. Do najważniejszych negatywnych czynników należą zanieczyszczenia wód powierzchniowych i związany z nimi proces przyspieszonej eutrofizacji wód oraz zabudowę nurtów rzek (przerwanie ciągłości biologicznej ekosystemów, ograniczenie dostępu do naturalnych tarlisk). Powoduje to niekorzystne zmiany w pogłowiu ryb u gatunków wrażliwych, w tym zwłaszcza gatunków wędrownych (jesiotr, łosoś, troć wędrowna), i innych powszechnie uznawanych za cenne gospodarczo (sielawa, sieja, szczupak, okoń, lin).

Uczestnicy posiedzenia uznali, iż należy:

1. powołać przy Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi zespół do spraw opracowania projektu Programu Rozwoju Rybactwa Śródlądowego w Polsce kompatybilnego z treścią Wspólnej Polityki Rybackiej;
2. zorganizować w I kwartale 2004 r. w Senacie RP międzynarodowej konferencji na temat: “Perspektywy rybactwa śródlądowego w jednoczącej się Europie”;
3. rozwinąć programy finansowego wsparcia dla producentów ryb śródlądowych niezależnie od sektora prywatnego, spółdzielczego czy państwowego, jak również stworzyć system finansowej pomocy dla ochrony zagrożonych gatunków;
4. ujednolicić bądź stworzyć regulacje prawne dotyczące tworzenia obwodów rybackich, zabezpieczenia surowca rybnego, sankcjonujące wykonywanie rybactwa śródlądowego na terenach objętych szczególną ochroną, jak również umów dzierżawnych gruntów i wód powierzchniowych;
5. podjąć działania w kierunku efektywniejszego egzekwowania obowiązującego prawa sprzyjające gospodarce rybackiej w zakresie ochrony środowiska i zasobów wodnych;
6. wzmocnić kadrowe służby ochrony środowiska w gminach, w tym również od strony merytorycznej;
7. umożliwić utworzenie wspólnego rynku i szybkiego przyjęcia unijnych regulacji w zakresie jakości produktów rybactwa, w tym przepisów sanitarno-weterynaryjnych, które podniosą efektywność ekonomiczną i konkurencyjność rybactwa śródlądowego;
8. w związku z postępującymi anomaliami klimatycznymi w Polsce - uelastycznić system opłat za korzystanie ze stawów i innych nieruchomości służących hodowli ryb.

Zdaniem uczestników seminarium, gospodarka rybacka przyczynia się do aktywizacji gospodarczej w skali lokalnej i regionalnej. Jej dalszy rozwój ma istotne znaczenie dla wzrostu gospodarczego na terenach, na których działają przedsięwzięcia związane bezpośrednio z produkcją ryb konsumpcyjnych oraz z wędkarstwem i turystyką.

Uczestnicy seminarium stwierdzili, że dotychczasowa pomoc państwa jest niewystarczająca, ma charakter raczej “wspierający” i nie umożliwia rozwoju czy restrukturyzacji sektora.