Na swym posiedzeniu zebrała się Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia w celu rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw.

W imieniu rządu przyjęcie rozpatrywanej nowelizacji rekomendowała wiceminister polityki społecznej Agnieszka Chłoń-Domińczak. Na posiedzeniu obecni byli także przedstawiciele Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz prezes Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych Ewa Lewicka. Senatorowie zapoznali się z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, w której zawarto uwagi szczegółowe do rozpatrywanej nowelizacji sejmowej. W dyskusji uzyskały one aprobatę przedstawiciela rządu.

Najistotniejszą grupę zmian zawartych w nowelizacji stanowią zmiany w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz w ustawie o pracowniczych programach emerytalnych, mające na celu implementację dyrektywy 41/2003/UE z 3 czerwca 2003 r. w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami. Ta część nowelizacji zmierza przede wszystkim do umożliwienia pracowniczym funduszom emerytalnym zarządzania środkami powierzonymi przez pracodawców zagranicznych oraz umożliwienia zagranicznym funduszom emerytalnym zarządzania środkami gromadzonymi w ramach pracowniczego programu emerytalnego.

W opinii Ministerstwa Polityki Społecznej, nowelizacja przywraca równe traktowanie ZUS i OFE. Dotychczasowe przepisy były niekorzystne dla członków OFE. Obecnie, dzięki nowelizacji, członkowie OFE będą mieli przekazywane wyższe odsetki w wypadku małych zaległości.

W głosowaniu Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia opowiedziała się jednogłośnie za wprowadzeniem 5 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw. Zaproponowane zmiany były zbieżne z sugestiami senackiego biura legislacyjnego. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Franciszka Bobrowskiego.

Rozpatrywana ustawa stanowiła projekt poselski i zmierzała do wprowadzenia dodatku pieniężnego dla niektórych świadczeniobiorców (emerytów, rencistów, osób pobierających świadczenie przedemerytalne albo zasiłek przedemerytalny), w roku, w którym nie przeprowadza się waloryzacji świadczeń, na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dodatek ten przysługiwałby osobom pobierającym (wskazane w art. 1 w pkt 1-10) świadczenia i spełniającym kryterium dochodowe (wskaźnik dochodowy obliczony na podstawie dochodu z roku kalendarzowego, poprzedzającego rok, w którym się nabywa prawo do dodatku, nie przekracza 9600 zł.). Dodatek jest świadczeniem niemającym charakteru jednorazowego.

W swojej opinii senackie biuro legislacyjne, nie kwestionując potrzeby pomocy osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, zauważyło, że z punktu widzenia spójności systemu prawnego ustawa stanowi wyłom, w szczególności w stosunku do zasad dotyczących powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych. Świadczenie wprowadzane ustawą sytuuje się w związku z systemem ubezpieczeń społecznych (przysługuje "pomiędzy waloryzacjami"), ma charakter podobny do pomocy społecznej, pozostając jednak poza jej obrębem. Ustawą z 10 września 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, przewidującą epizodycznie (w marcu br. i w marcu 2006 r.) jednorazową wypłatę dla pobierających najniższe świadczenia emerytalno-rentowe w roku, w którym nie przeprowadza się waloryzacji świadczeń, wprowadzono wyjątek. Obecnie może powstać dalsza obawa o spójność systemową.

W dyskusji również zwracano uwagę, że choć ustawa ma konkretnego adresata i określone środki, to stanowi sztuczne, pozasystemowe rozwiązanie, tworzy nowy segment usytuowany między systemem ubezpieczeń społecznych a pomocą społeczną, quasi-system pomocowy dla wybranych grup otrzymujących świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Kasy Rolniczych Ubezpieczeń Społecznych czy innych organów wypłacających świadczenia. A będący w analogicznej sytuacji świadczeniobiorcy pomocy społecznej są pozbawieni dobrodziejstw tej ustawy. W dyskusji podnoszono sprawę nierównego traktowania obywateli, nierówności podmiotów.

Zaniepokojenie senatorów wywołał art. 23, zawierający terminy realizacji ustawy w br. Organy wypłacające świadczenia zobowiązane są poinformować pisemnie każdego z beneficjentów o możliwości uzyskania takiego świadczenia. Pisemnie, jest to bowiem szczególna grupa osób, które same, indywidualnie, nie byłyby w stanie dotrzeć do tej informacji czy to za pomocą mediów, czy w jakikolwiek inny sposób. Przedstawicielka Zarządu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych poinformowała senatorów o możliwym narażeniu na niewykonanie ustawy.

Negatywne stanowisko na temat ustawy sejmowej przedstawił rząd. Jak stwierdził wiceminister polityki społecznej C. Miżejewski, jej realizacja może kosztować więcej niż zagwarantowano w rezerwie pozostawionej w budżecie. Według szacunków świadczenia otrzyma łącznie pięć milionów emerytów, rencistów i osób pobierających zasiłki i świadczenia przedemerytalne, z tego trzy i pół miliona osób jest ubezpieczonych w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto ustawa w sposób selektywny finansuje emerytów i nie służy wszystkim pobierającym świadczenia

Na zakończenie posiedzenia rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.

W imieniu rządu przepisy nowelizacji rekomendował senatorom zastępca głównego inspektora sanitarnego Seweryn Jurgielaniec. Ponadto zapoznano się ze szczegółowymi uwagami biura legislacyjnego.

Przyjęta przez Sejm ustawa stanowiła przedłożenie rządowe. Zmierzała ona do dostosowania dotychczasowych uregulowań do zmian w stanie prawnym, które nastąpiły od czasu uchwalenia ustawy z 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego oraz uwzględniała doświadczenia praktyki stosowania ustawy. W ustawie wprowadzono instytucję Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego, mającą w sposób istotny służyć pomocą w dochodzeniu swoich praw pacjentom tych szczególnych, ze względu na sferę ochrony zdrowia, zakładów opieki zdrowotnej.