1. Rozpatrzenie wniosków zgłoszonych do ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Rozpoczynamy posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia, zwołane w celu rozpatrzenia wniosków zgłoszonych do ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Jesteśmy w takim składzie, który gwarantuje kworum. Jest z nami przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, jest również przedstawiciel rządu. Do tej pory nie przybył ani jeden przedstawiciel wnioskodawców, mimo iż informacja o posiedzeniu komisji była ogłaszana dwukrotnie. Jest to oczywiście własna decyzja wnioskodawców, ich wolny wybór. No, może ewentualnie ogranicza ich czas.

Proszę państwa, ja mam taką oto propozycję: ponieważ debata trwała długo, to żeby już do niej nie wracać, tym bardziej pod nieobecność wnioskodawców, może byśmy w pierwszym głosowaniu zadecydowali, czy w ogóle będziemy procedować nad ustawą, bo jest wniosek o jej odrzucenie. I dopiero po zadecydowaniu o dalszym toku postępowania zaproponuję, jeżeli będę mogła to zrobić, tryb postępowania. Czy jest na to zgoda?

(Głos z sali: Tak.)

W takim razie poddaję pod głosowanie wniosek o odrzucenie ustawy. Jest to wniosek grupy senatorów: Bieli, Janowskiego, Jurgiela, Kurskiej, Liszcz, Romaszewskiego, Sagatowskiej, Simonides, Szafrańca i Dzidy. Nie ma jednak nikogo z wnioskodawców.

Niemniej jednak, proszę państwa, kto popiera wniosek o odrzucenie ustawy, proszę o podniesienie ręki. (1)

Wniosek o odrzucenie ustawy został odrzucony.

Możemy zatem przystąpić do drugiej części, czyli do rozpatrzenia wniosków o wprowadzenie poprawek do ustawy. I tu mam propozycję, żeby wnioski komisji, nad którymi można głosować łącznie, ponieważ mają taki sam charakter, na przykład zapewniają spójność z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych mają charakter uściślająco-porządkowy, przegłosować w dwóch grupach. Czy jest na to zgoda? Tak?

A zatem w tym trybie poddam pod głosowanie poprawkę...

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Ja w tylko w kwestii formalnej: w wyniku tego głosowania eliminujemy jednak część poprawek zgłoszonych, tak?

(Zastępca Przewodniczącego Krystyna Sienkiewicz: Nie, Panie Senatorze, nie wszystkich to dotyczy. Tylko tych, które biorą...)

Tylko części, tak? Rozumiem, że część będzie wyeliminowana w ten sposób, tak?

(Głos z sali: Tak.)

Nie, nie eliminujemy żadnej poprawki, głosujemy tylko nad tymi poprawkami, które nie są zbieżne ze zgłoszonymi.

(Senator Mirosław Lubiński: Ale czy one się nie wykluczają? Jeżeli przyjęcie tych...)

(Głos z sali: Gdy będą się wykluczać, to będziemy głosować...)

(Senator Mirosław Lubiński: Aha, dobrze.)

Panie Senatorze, ja może mało precyzyjnie to powiedziałam. Chodzi tu o nasze poprawki, komisji, i do tego takie, które nie mają związku z tymi zgłoszonymi w debacie. Tak więc w tej pierwszej grupie są poprawki, które mają związek z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych. Są to poprawki pierwsza, druga, trzecia i czwarta.

W następnej grupie są poprawki uściślająco-porządkujące, również komisji, nie te zgłoszone w czasie debaty. Są to poprawki: piąta, ósma, dwudziesta czwarta i dwudziesta ósma.

Kto z państwa jest za przyjęciem tych poprawek, proszę o podniesienie ręki. (6)

Teraz mamy jeszcze trzy poprawki komisji, które nie mają związku z poprawkami zgłoszonymi w czasie debaty. Są to poprawki: dziewiąta, jedenasta i dwudziesta. Czy jest zgoda na to, żebyśmy przegłosowali je łącznie?

(Głos z sali: Tak.)

A zatem kto z państwa popiera nasze poprawki, poprawki komisji: dziewiątą, jedenastą i dwudziestą, proszę o podniesienie ręki. (6)

Poprawka szósta dotyczy tworzonej na użytek ustawy definicji dochodu. Definicja ta dotyczy również dochodów nieopodatkowanych podatkiem dochodowym od osób fizycznych, kwot diet oraz zwrotu kosztów. Ta poprawka w ogóle zmierza do wykreślenia siedemnastego tiret. Konkuruje ona z poprawką siódmą, która jest poprawką uściślającą i zmierza do wykreślenia z tego tiret kategorii kwot stanowiących zwrot kosztów.

A zatem tych z państwa, którzy są za przyjęciem poprawki szóstej, wykluczającej poprawkę siódmą, proszę o podniesienie ręki. (0)

Nikt nie poparł poprawki szóstej.

A więc przyjęliśmy poprawkę szóstą... Przepraszam, przyjęliśmy poprawkę siódmą.

Poprawki: dziesiąta, piętnasta, dwudziesta druga i dwudziesta trzecia, dotyczą słowniczka zawartego w ustawie. Chodzi o pojęcie "lub innej pracy zarobkowej" zawarte w ustawie, które odnosi się do ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Ta poprawka zmierza do tego, żeby wyeliminować odniesienie do innej pracy zarobkowej, a poprzestać tylko na zatrudnieniu.

Kto z państwa jest za udzieleniem poparcia tym poprawkom, proszę o podniesienie ręki. (0)

Poprawka dwunasta dotyczy nazwy dodatku z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego i zmierza do tego, aby w tej nazwie zamiast spójnika "i" był spójnik "lub".

Stanowisko rządu?

Jest ono również negatywne, dlatego że w art. 13 chodzi nam o wsparcie i poparcie wysiłku dziecka niepełnosprawnego, które się kształci. A poza tym, proszę zobaczyć, że art. 8 pkt 5 dotyczy jedynie tytułu, z jakiego przysługuje ten zasiłek, a szczegółowe rozpisanie, niewymagające zamiany spójnika "i" na spójnik "lub", znajduje się w art. 13. To, krótko mówiąc, oznacza, że wspieramy edukację dziecka niepełnosprawnego, podwajając mu praktycznie zasiłek. Również dziecko niepełnosprawne, które się nie uczy, bo nie jest jeszcze w wieku szkolnym, na podstawie art. 13 otrzyma ten zwiększony dodatek do zasiłku rodzinnego. A więc poprawka pani senator Liszcz niczego tu nie zmienia.

Zatem kto z państwa jest za udzieleniem poparcia tej poprawce? (0)

Poprawka trzynasta dotyczy dodatku z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego. Dodatek ten nie przysługuje osobom, które bezpośrednio przed nabyciem prawa do urlopu wychowawczego były zatrudnione krócej niż sześć miesięcy. Poprawka zmierza zaś do tego, żeby wyeliminować to ograniczenie, żeby skreślić ten próg.

Ja chcę państwa senatorów zapewnić, że my tu niczego nie zmieniamy od wielu, wielu lat. Od momentu, od którego istnieje urlop wychowawczy - a osobom przebywającym na urlopie wychowawczym przysługuje zasiłek wychowawczy - zawsze istniał wymóg wcześniejszego przepracowania sześciu miesięcy, ponieważ ten dodatek jest rekompensatą utraconych zarobków z pracy. A więc najpierw należało po prostu wykonywać pracę i posiadać dochody z pracy. Chcę jednocześnie zaznaczyć, że kobiety zazwyczaj przechodzą na urlop wychowawczy po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego, bo zasiłek macierzyński jest korzystniejszy. Nie ma więc mowy o tym, żeby kobieta przed urlopem wychowawczym nie pracowała sześciu miesięcy, przepraszam, nie była zatrudniona, bo ona jest zatrudniona, gdyż jest na urlopie macierzyńskim przynajmniej cztery miesiące.

A zatem kto z państwa jest za udzieleniem poparcia poprawce trzynastej, proszę o podniesienie ręki. (0)

Odrzuciliśmy poprawkę trzynastą.

Ta poprawka dotyczy dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania. Zwiększa ona wiek dziecka z siedmiu do szesnastu lat, a więc to byłby wiek dziecka, który uprawniałby do otrzymywania tego dodatku.

Jest ono również negatywne, dlatego że tu niczego nie zmieniamy w stosunku do obowiązującego stanu prawnego. A poza tym, oprócz tych argumentów, które przedstawiłam w debacie, chciałabym zwrócić uwagę państwa senatorów na to, iż takich, powiedziałabym, specjalnych dodatków dla rodzin niepełnych nie stosujemy w przypadku bezrobocia w rodzinach pełnych, w których jedno z rodziców jest bezrobotne albo oboje rodzice są bezrobotni.

Dziękuję bardzo.

Poprawka szesnasta również dotyczy dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania. Konkretnie materia dotyczy art. 11 ust. 5, przywrócenia prawa do tego dodatku. W tej poprawce posługujemy się terminologią bardziej dostosowaną do kodeksu pracy.

Stanowisko rządu?

Stanowisko rządu wobec tej poprawki jest negatywne, dlatego że mówimy o świadczeniach odnoszących się raczej do bezrobocia, a więc wynikających z przepisów ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, która ukierunkowuje wszystkie świadczenia pieniężne i przyznaje je z powodu właśnie utraty pracy, a więc utraty źródła dochodu z pracy. To nie jest system, który ma wspierać dochody, tylko je zastępować w przypadku tej jednej dramatycznej sytuacji. W związku z tym odniesienia do kodeksu pracy czy do stosunku pracy wydają się akurat tutaj nie na miejscu.

Dziękuję bardzo.

Kto z państwa - po takiej wypowiedzi, po takim stanowisku rządu - popiera tę poprawkę, proszę o podniesienie ręki. (0)

Poprawka siedemnasta, podobnie jak osiemnasta i dziewiętnasta, dotyczy dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka. Poprawka siedemnasta zwiększa jego wysokość w stosunku do tej wysokości, którą przyjął Sejm. Poprawka osiemnasta pozostawia tę wysokość, ale wprowadza ograniczenie, górną granicę. Poprawka dziewiętnasta zaś tylko jakby doprecyzowuje zapis, a kwota pozostaje taka sama jak ta przyjęta przez Sejm.

Otóż rząd prosi państwa senatorów o nieprzyjęcie również tej poprawki. Świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego wynosi dzisiaj średnio 225 zł, ale proszę zwrócić uwagę na to, iż my różnicujemy wysokość dodatku w zależności od pełnosprawności bądź niepełnosprawności dziecka. Na niepełnosprawne dziecko, które wychowuje się w rodzinie niepełnej, przysługiwać będzie dodatek w wysokości 250 zł, a na pełnosprawne - 170 zł, tak że średnia wypłat też będzie inna. Samo podniesienie dodatku dla dziecka pełnosprawnego spowoduje dodatkowy koszt w wysokości 410 milionów zł. Bardzo ostrożnie podchodzimy do szacunków dotyczących liczby rodzin niepełnych, które nabędą prawo do owych 170 zł, bo w ostatnim narodowym spisie powszechnym okazało się, że mamy o wiele więcej rodzin niepełnych, niż podawano w różnych szacunkach i badaniach.

Dziękuję bardzo.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Pani Minister, ja rozumiem, ile jest pieniędzy. O tym, że jest ich mało, to my wiemy. Ale to stwierdzenie, którego pani używa, że średnia... Ja je rozumiem w sensie finansowym, ale przecież będą rodziny, które teraz dostaną mniej. My nie wiemy ile, więc musimy sobie z tego zdawać sprawę. Cały czas mówimy, że nikt na tym nie straci. To jest po prostu nieprawda, ale nie dlatego, że chcemy źle, tylko dlatego, że takie są realia. A więc to mówienie o średniej jest ważne finansowo i ważne w ogóle, ale tak naprawdę, jeśli nie przyjmiemy tej poprawki, to podpiszemy się pod tym, że pewna część rodzin, która otrzymuje świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego, dostanie mniej pieniędzy. Musimy sobie po prostu z tego zdawać sprawę.

Pani Senator, nigdy - ani podczas debaty w Sejmie, ani podczas prac sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, ani podczas dzisiejszej debaty, ani podczas posiedzenia senackiej Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia - nie ukrywaliśmy, i państwo senatorowie, i rząd, iż około trzydziestu paru procent świadczeniobiorców korzystających z Funduszu Alimentacyjnego otrzyma świadczenia mniejsze, ale około 60% z nich otrzyma albo świadczenia wyższe, albo wsparcie na dotychczasowym poziomie - tak kształtują się te proporcje. Oczywiście, ja używam tutaj dla celów finansowych pojęcia średniej pomocy, ale proszę pamiętać, że te rodziny niepełne otrzymają również owe dodatkowe świadczenia, wynikające z przepisów dla wszystkich rodzin wychowujących dzieci do dwudziestego pierwszego roku życia. No i te pięć milionów dzieci, które pobierają zasiłek rodzinny, też po prostu dostanie wyższe średniorocznie i miesięczne świadczenia.

Pani Senator, chciałabym powiedzieć tak: w przypadku świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego też obowiązuje okres zasiłkowy, a więc Zakład Ubezpieczeń Społecznych corocznie ustala prawo do świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego. Dziękuję bardzo.

Z przykrością muszę w tym momencie przerwać tę niezwykle interesujących wymianę poglądów, dlatego że o 16.00 Senat musi przystąpić do głosowania. Wtedy najwyżej przerwiemy posiedzenie komisji, ale nie wiem, kiedy do tego powrócimy. To znaczy Senat będzie musiał przerwać głosowania, żebyśmy mogli dokończyć posiedzenie komisji, ale o 16.00 jest to ważne głosowanie w sprawie górnictwa.

A zatem głosujemy nad poprawką osiemnastą. Jest to poprawka komisji i już nie będziemy jej omawiać, bo własnych poprawek nie będziemy już omawiać.

Kto z państwa jest za przyjęciem poprawki osiemnastej? (8)

To wyklucza głosowanie nad poprawką dziewiętnastą, czy tak? Tak.

Poprawka dwudziesta pierwsza dotyczy dodatku z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania. Intencją tej poprawki było zapewne uściślenie czy doprecyzowanie zapisu, ale chciałabym zwrócić uwagę na to, że z punktu widzenia techniki legislacyjnej ta poprawka jest zbędna, a nawet zawiera wyrażenie "każde dziecko", którego powinno się unikać w legislacji, bo po prostu jest ono nieprawidłowe. To uregulowanie jest przecież dostatecznie jasne i czytelne. Tak że ta poprawka w istocie nie doprecyzowuje niczego.

Czyli ta poprawka jest zbędna, tak? Niczego nie wnosi?

Stanowisko rządu, jak rozumiem...

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak, nie może być inne. Ale i tak musimy głosować nad poprawką dwudziestą pierwszą.

Jednogłośnie przeciw, więc już nie pytam, kto wstrzymał się od głosu.

Poprawki dwudziesta piąta, dwudziesta szósta, dwudziesta siódma, dwudziesta dziewiąta, trzydziesta, trzydziesta pierwsza, trzydziesta druga i trzydziesta trzecia zmierzają do tego, żeby utrzymać Fundusz Alimentacyjny, najkrócej mówiąc.

(Zastępca Przewodniczącego Krystyna Sienkiewicz: Prosimy trochę głośniej, bo tu nie słychać.)

Zmierzają one do tego, żeby utrzymać Fundusz Alimentacyjny.

Bardzo proszę panią minister o kilka słów o stanowisku rządu, bo to, jak rozumiem, jest odwrót od...

To nie tyle jest odwrót ani utrzymanie stanu obecnego, tylko utrzymanie przegłosowanego przez państwa senatorów i przez Sejm dodatku dla rodzin niepełnych w wysokości zróżnicowanej: dla dziecka pełnosprawnego - 170 zł na każde dziecko i nie więcej niż 510 zł, a dla niepełnosprawnego - 250 zł plus świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego w wysokości zasądzonej przez sąd indywidualnie dla każdej rodziny. To oznacza, że w tym momencie koszty wprowadzenia takiego rozwiązania byłyby mniej więcej o 1 miliard 500 milionów zł wyższe, po utrzymaniu Funduszu Alimentacyjnego i dodatku dla rodzin niepełnych, ponieważ jeżeli podstawą do podziału dodatku dla rodzin niepełnych była kwota, jaką wydatkuje Fundusz Alimentacyjny, czyli mniej więcej 1 miliard 500 milionów zł, to pozostawienie Funduszu Alimentacyjnego oznaczałoby kolejny 1 miliard 500 milionów zł więcej, i to przez poprawkę zaproponowaną przez państwa senatorów.

Ale oprócz tego jest jeszcze jeden ważny argument, dla którego moim zdaniem, po przyjęciu zasady, że każda rodzina niepełna ma prawo do dodatku, nie można pozostawić Funduszu Alimentacyjnego. Otóż kumulacja pomocy w rodzinach niepełnych byłaby tak duża, że ta pomoc byłaby nieproporcjonalnie, bez uzasadnienia wyższa niż w rodzinach pełnych, w tym na przykład rodzinach, w których jedna osoba jest bezrobotna albo obydwie osoby są bezrobotne. Nie dałoby się uzasadnić tego różnicowania rodzin pełnych, niepełnych i wielodzietnych.

Dziękuję bardzo.

Cała ta kilkugodzinna dyskusja zmierzała między innymi do tego, żeby pozostawić Fundusz Alimentacyjny albo go zlikwidować. Do czego zmierzają te poprawki od dwudziestej piątej do trzydziestej trzeciej, jak powiedziała pani mecenas Langner. Pani minister przedstawiła negatywne stanowisko rządu, a do nas należy rozstrzygnięcie. Jest to ostatnie głosowanie w sprawie tej ustawy. Proszę państwa o moment koncentracji - będziemy głosować.

Kto jest za przyjęciem poprawek: dwudziestej piątej, dwudziestej szóstej, dwudziestej siódmej, dwudziestej dziewiątej, trzydziestej, trzydziestej pierwszej, trzydziestej drugiej i trzydziestej trzeciej, proszę o podniesienie ręki. (0)

I kto wstrzymał się od głosu? (1)

Czy pani senator Sadowska godzi się nadal pełnić funkcję naszego sprawozdawcy? Tak.

Postaram się mówić krótko. Ja już to mówiłam pani przewodniczącej, ale chcę to jeszcze powtórzyć. Moim zdaniem niedobrze się stało, że to właśnie pani przewodnicząca składała wniosek o włączenie tego do porządku obrad, bo to sprawiło wrażenie, że to jest jakby wniosek komisji. Rozumiem że, komisja jako taka nie stawiała tego wniosku. Po prostu wracam do tego, że niedobrze jest rozpatrywać takie ustawy w tak ekspresowym tempie, bez rozeznania większości senatorów. Nie chciałabym, żeby to padło na całą komisję, bo my swoją pracę wykonaliśmy, ale można to było w przyszłym tygodniu rzeczowo i spokojnie...

Przepraszam, że wchodzę w słowo. Dziękuję, przyjmuję tę uwagę z pokorą, ale w czasie debaty wystąpiłam, wyrażając ubolewanie i mówiąc, że nie jest to wniosek składany w imieniu komisji, a jedynie za zgodą, wiedzą i przyzwoleniem mojego klubu parlamentarnego.

Proszę państwa, w moich rękach jest dość długi faks wysłany przez Stowarzyszenie Osób Zagrożonych Likwidacją Funduszu Alimentacyjnego z Tarnowa, nadany z biura posłanki PiS pani Marianowskiej. Kto z państwa zechce się z nim zapoznać, to proszę bardzo, bo już przed głosowaniem nie zdążę powielić tego i rozdać państwu kopii.

Zapraszam na głosowania.