Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia oraz Komisji Ustawodawstwa i Praworządności odbyło się pierwsze czytanie zgłoszonego przez Komisję Polityki Społecznej i Zdrowia projektu uchwały Senatu w sprawie ustanowienia Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych.

W przygotowanym przez Komisję Polityki Społecznej i Zdrowia projekcie stwierdzono m.in., że dynamika wzrostu liczby zachorowań na choroby nowotworowe w Polsce należy do najwyższych w Europie. Sytuacja ta jest głęboko niepokojąca i powinna spowodować zintensyfikowanie wieloresortowych działań, zmierzających do znacznego ograniczenia liczby zachorowań i zgonów na choroby nowotworowe w latach 2002-2005. W okresie najbliższych dziesięciu lat odsetek chorych, u których uzyskuje się wyleczenie lub pięcioletni okres przeżycia, powinien zwiększyć się do około 40%, co odpowiada obecnym standardom europejskim.

W uchwale uznaje się potrzebę opracowania Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych, uwzględniającego zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia, Międzynarodowej Unii Walki z Rakiem oraz doświadczenia krajowe. Zwrócono się także do ministra zdrowia z wnioskiem o niezwłoczne podjęcie prac na tym programem w formie projektu ustawy, tak aby proces legislacyjny został zakończony w 2003 r. Program powinien zapewnić znaczną poprawę dostępności metod wczesnego rozpoznawania, optymalną alokację środków na modernizację diagnostyki i terapii nowotworowej, znaczne zwiększenie odsetka chorych leczonych metodami skojarzonymi i napromieniowaniem - głównie w sieci wojewódzkich centrów onkologicznych, w Centrum Onkologii i w akademiach medycznych, w tym w klinikach hematologicznych, w których leczona jest większość chorych na białaczki i nowotwory limfoidalne oraz w klinikach onkohematologii dziecięcej. Program powinien być finansowany z budżetu państwa i wspierany przez samorządy oraz organizacje pozarządowe. Dlatego zwrócono się do ministra finansów o zapewnienie środków na jego realizację po uchwaleniu postulowanej ustawy.

Uchwała skierowana jest także do publicznych i komercyjnych środków masowego przekazu, ministra środowiska, ministra edukacji narodowej i sportu o zwiększenie aktywności nauczycieli w szkołach ponadpodstawowych w upowszechnianiu wiedzy o przyczynach chorób nowotworowych ze szczególnym uwzględnieniem skutków palenia tytoniu i lekceważenia zasad zdrowego żywienia. Zwrócono się do organizacji pozarządowych oraz samorządów gmin, powiatów i województw z apelem o wspieranie wieloresortowych działań na rzecz zwiększenia skuteczności profilaktyki, diagnostyki, leczenia i rehabilitacji w zakresie chorób nowotworowych w naszym kraju.

Obecni na posiedzeniu przedstawiciele środowiska onkologów wyrazili poparcie dla przygotowanego projektu uchwały Senatu. Odmienny pogląd na ten temat przedstawiła w imieniu ministra zdrowia Mariusza Łapińskiego wiceminister zdrowia Wacława Wojtala. W opinii resortu, podejmowanie przez Izbę proponowanej uchwały jest niepotrzebne, ponieważ dotychczasowe programy ochrony zdrowia zawierają te same cele leczenia i profilaktyki chorób nowotworowych. Problemem są stosowne środki na ten cel.

W dyskusji propozycje wprowadzenia poprawek do zaproponowanego przez Komisję Polityki Społecznej i Zdrowia tekstu uchwały zgłosili senatorowie Teresa Liszcz, Gerard Czaja i Andrzej Jaeschke.

W drugim punkcie porządku dziennego wspólnego posiedzenia Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia oraz Komisji Ustawodawstwa i Praworządności przystąpiono do pierwszego czytania zgłoszonego przez grupę senatorów projektu ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn.

W imieniu wnioskodawców projekt przedstawiła senator Zdzisława Janowska.

W projekcie wnioskodawcy konkretyzują przepisy konstytucji, w myśl których kobieta i mężczyzna mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym. Zasada równości praw podlega ochronie prawnej.

Z drugiej strony należało uwzględnić fakt, że biologiczne predestynowanie kobiety do roli matki znajduje odzwierciedlenie w szeregu obowiązujących aktów prawnych. Z tego względu projektodawca przesądza, że szczególne uprawnienia przyznane kobietom na podstawie odrębnych przepisów, a w szczególności związane z ciążą, porodem i macierzyństwem nie stanowią dyskryminacji.

Zaproponowane przez projektodawcę rozwiązania w zakresie równych praw kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu wychodzą poza zakres stosunków prawnych normowanych Kodeksem pracy. Projekt ustawy wiele uwagi poświęca postępowaniu kwalifikacyjnemu jako etapowi poprzedzającemu nawiązanie stosunku pracy. Na tym etapie pracodawca nie może zadawać kandydatowi pytań dotyczących jego stanu cywilnego i życia rodzinnego oraz planów w tym zakresie. Dopuszczalne jest zadawanie pytań dotyczących stanu zdrowia kandydata jeśli jest to uzasadnione rodzajem pracy.

Powołanie organu z naruszeniem tej zasady byłoby z mocy prawa nieważne. Powyższa zasada obowiązywałaby także przy zgłaszaniu list kandydatów w wyborach bezpośrednich - w tym przypadku kandydatury kobiet oraz kandydatury mężczyzn powinny być umieszczane przemiennie.

Projekt ustawy sankcjonuje prawo kobiety i mężczyzny do decydowania w sprawach związanych z przynależnością do określonej płci oraz z odpowiedzialnym decydowaniem o posiadaniu dzieci. Realizacja tego prawa jest możliwa w granicach obowiązujących norm prawnych, w tym ustawy z dnia 7 stycznia 1993 roku o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz U. Nr 17, poz. 78 z późn. zm.).

Projektodawca wyraził pogląd, zgodnie z którym zagadnieniem związanym z równym statusem kobiet i mężczyzn jest problem przemocy w rodzinie. Projekt ustawy nakłada na organy ścigania obowiązek podjęcia odpowiednich działań oraz zapewnienia bezpieczeństwa osobie pokrzywdzonej w wyniku zastosowania przemocy w rodzinie lub pomiędzy osobami pozostającymi we wspólnym pożyciu. Uzasadnione jest przygotowanie przez organy władzy publicznej, działające we współpracy z organizacjami pozarządowymi, programów pomocy psychospołecznej i prawnej oraz programów pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla ofiar przemocy.

Przepisy karne korespondujące z unormowaniami omawianego projektu zostaną wprowadzone w toku prac komisji sejmowych nad nowelizacją Kodeksu karnego.

Zdaniem wnioskodawców, obecnie obowiązujące regulacje prawne w tym zakresie są niewystarczające. Rada Ministrów, na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 roku o Radzie Ministrów może ustanowić pełnomocnika rządu do określonych spraw. Na tej podstawie działa w chwili obecnej Pełnomocnik Rządu do spraw Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn. W opinii wnioskodawców, funkcjonowanie pełnomocnika w strukturze rządu jest osłabieniem jego rangi. Jednocześnie jest to urząd "wrażliwy politycznie" - jego powołanie jest uzależnione od woli Rady Ministrów.

Projektowana ustawa zakłada działanie prezesa Urzędu do spraw Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn na szczeblu centralnym oraz na szczeblu regionalnym (jednostki terenowe).