10 czerwca 2003 r.
Podczas posiedzenia Komisji Ochrony Środowiska rozpatrzono informację Najwyższej Izby Kontroli dotyczącą wyników kontroli przygotowania jednostek sektora publicznego do wykorzystania pomocy finansowej Unii Europejskiej w ramach programu ISPA w obszarze ochrony środowiska w okresie 1999 - 1. półrocze 2002 zapoznano się także z przebiegiem realizacji projektów inwestycyjnych finansowanych ze środków Unii Europejskiej.
Wyniki kontroli NIK przedstawił dyrektor Departamentu Środowiska i Rolnictwa Andrzej Głowacki. Jak stwierdził, w kontrolowanym okresie wykorzystanie środków pomocowych wyniosło zaledwie 0,15%. Złożyło się na to wiele przyczyn, m.in. nieprecyzyjne przepisy, trudności z wypełnieniem skomplikowanych merytorycznie wniosków, brak koordynacji.
Protokół pokontrolny zmobilizował jednak takie instytucje, jak Ministerstwo Środowiska, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej czy UKIE do odpowiedniego uregulowania przepisów i poprawy koordynacji. Dzięki temu pieniądze ze środków ISPA nie przepadną.
Podczas posiedzenia do wyników kontroli NIK ustosunkowali się m.in. wiceminister środowiska Krzysztof Panas, wiceprezes NFOŚiGW Jerzy Kędzierski, prezes Banku Ochrony Środowiska Józef Kozioł, a także wicedyrektor Departamentu Obsługi Funduszy Pomocowych w Ministerstwie Finansów Alicja Bożek. Goście udzielili również szczegółowych informacji na temat przebiegu realizacji projektów inwestycyjnych finansowanych ze środków Unii Europejskiej.
W raporcie opracowanym przez Departament Integracji Europejskiej Ministerstwa Środowiska we współpracy z NFOŚiGW, dotyczącym m.in. absorpcji środków z funduszu ISPA i z Funduszu Spójności, stwierdzono, że jest ona postrzegana jako jedno z największych zadań na drodze Polski do UE. W konkluzji raportu podkreślono, że obecnie nie istnieje zagrożenie utraty środków unijnych, jednakże istnieje konieczność uproszczenia systemu ich absorpcji, tak by całkowicie wyeliminować możliwość zostania przez Polskę płatnikiem netto w pierwszych latach członkostwa w UE.
W wyniku przeprowadzonej dyskusji Komisja Ochrony Środowiska postanowiła przyjąć stanowisko w sprawie przygotowania jednostek sektora publicznego do wykorzystania pomocy finansowej z Unii Europejskiej. W przyjętym stanowisku wyrażono uznanie
dla Najwyższej Izby Kontroli za wnikliwe i kompetentne opracowanie informacji, której krytyczne, uzasadnione uwagi i wnioski przyczyniły się do zmobilizowania odpowiednich instytucji do podjęcia działań usprawniających mechanizmy pozyskiwania środków z funduszy unijnych.Ponadto komisja uznała, że dla dalszego usprawnienia systemu wykorzystania środków niezbędne jest :
- szybkie przygotowanie ustawy o finansowaniu samorządów terytorialnych, która umożliwi wspomaganie najuboższych gmin w pozyskiwaniu środków unijnych
,- rozważenie zmniejszenia udziału własnego beneficjentów prowadzących inwestycje z 15 % do 7,5% oraz stworzenie "funduszu rewolwingowego" dla gmin o najsłabszej kondycji finansowej,
- zachowanie stabilności dotychczas wypracowanego systemu finansowania inwestycji ekologicznych (wszelkie ruchy na tym polu, jak na przykład ostatnie informacje o możliwości wprowadzenia podatku VAT na fundusze pomocowe, powodują zakłócenia i opóźnienia w realizacji zadań finansowanych ze środków UE),
- utrzymanie osobowości prawnej wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej przy uściśleniu współpracy i koordynacji działań z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
- wzmocnienie roli Banku Ochrony Środowiska poprzez dokapitalizowanie przy utrzymaniu większości kapitału polskiego.
W przyjętym stanowisku Komisja Ochrony Środowiska stwierdziła również, że dzięki wysiłkom odpowiedzialnych resortów i NFOŚiGW nastąpiła znaczna poprawa w systemie pozyskiwania środków unijnych. Mimo to komisja, uznając konieczność dalszego udoskonalania systemu, zwróciła się ze swoimi postulatami do Rady Ministrów, ministrów środowiska, finansów oraz spraw wewnętrznych i administracji.