Przedmiotem obrad Komisji Ochrony Środowiska była współpraca Lasów Państwowych i przemysłu drzewnego w Polsce.

Otwierając posiedzenie, przewodniczący komisji senator Adam Graczyński przypomniał, że komisja zajmowała się tymi problemami już w poprzedniej kadencji.

Pierwszy zabrał głos Kazimierz Jabłoński z Polskiej Izby Gospodarczej Przemysłu Drzewnego, który naświetlił obecną sytuację tej gałęzi gospodarki oraz omówił problemy wynikające z monopolistycznej pozycji na tym rynku Lasów Państwowych. Jego zdaniem, gospodarka drewnem powinna być fundamentem polskiej polityki wobec leśnictwa. Konsumpcja drzewa jest bowiem podstawą utrzymania lasów. Jak stwierdził K. Jabłoński, należałoby stworzyć instytucję na kształt przedwojennego PAGEDU, która regulowałaby normy, obrót i handel drewnem.

Dyrektor generalny Lasów Państwowych Janusz Dawidziuk stwierdził, że po raz pierwszy od dłuższego czasu poprzedni rok zakończono ujemnym wynikiem finansowym. Złożyły się na to różnorodne czynniki, m.in. spadek wartości złotówki, recesja w budownictwie czy import taniego drewna ze Wschodu. Jako czynniki subiektywne takiego stanu rzeczy dyrektor wskazał sztywną politykę współpracy z przemysłem drzewnym i brak zaufania między tym sektorem przemysłu a Lasami Państwowymi.

W opinii Elżbiety Szczawińskiej, głównego specjalisty polityki przemysłowej w Ministerstwie Gospodarki, problemy występujące między przemysłem drzewnym a Lasami Państwowymi są na dobrej drodze do rozwiązania. Powołano m.in. zespół międzyresortowy oraz planuje się opracowanie strategii dla przemysłu drzewnego.

W opinii przewodniczącego Komisji Ochrony Środowiska senatora A. Graczyńskiego, problemy wynikają przede wszystkim z niesprawnego zarządzania. W ostatnim okresie następuje powrót do normalności. Dobrze, że rozpoczęto dyskusję o cenach, w której potrzebny jest kompromis oraz podejmuje się działania w celu osiągnięcia właściwych warunków technicznych. Zdaniem senatora, ważne jest także zrozumienie potrzeby stopniowych zmian podatku VAT. Ponadto powinno się widzieć równowagę między małymi i średnimi a dużymi przedsiębiorstwami.

W drugiej części posiedzenia Komisja Ochrony Środowiska postanowiła podjąć inicjatywę ustawodawczą w sprawie nowelizacji ustawy - Prawo ochrony środowiska. Zmierza ona do zmian systemowych, regulujących problematykę opłat podwyższonych w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, wychodzących naprzeciw sygnalizowanej sprawie dotyczącej nadmiernego obciążenia opłatami podwyższonymi sektora komunalnego oraz jednostek samorządu terytorialnego, jak również budżetów gospodarstw domowych. Zawarte są w nim także propozycje usprawnienia funkcjonowania funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

W opinii komisji, zmiany w art. 274 oraz w upoważnieniu zawartym w art. 290 stwarzają Radzie Ministrów większe możliwości różnicowania opłat i tym samym złagodzenia nadmiernego obciążenia budżetów gospodarstw domowych opłatą z tytułu zbiorowego odprowadzenia i oczyszczenia 1 m³ ścieków, będącą pochodną wysokości opłaty ekologicznej. Zróżnicowanie wysokości stawek opłat ekologicznych w zależności od rodzaju ścieków pozwoli na wyodrębnienie dwóch zasadniczych użytkowników środowiska - przemysłu i sektora komunalnego, co umożliwi zoptymalizowanie wysokości stawek dla sektora komunalnego, a w konsekwencji przyniesie odczuwalne efekty dla odbiorcy indywidualnego. Koncepcja polegająca na różnicowaniu podmiotów korzystających ze środowiska ma swoje odzwierciedlenie w Ramowej Dyrektywie Wodnej 2000/60/EEC.

Nowelizacja proponuje również pewne modyfikacje w przepisach dotyczących opłat za korzystanie ze środowiska i administracyjnych kar pieniężnych w zakresie poboru wód i wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi. Z uwagi na możliwość wystąpienia nadmiernych obciążeń finansowych dla podmiotów korzystających ze środowiska wprowadzono całkowite zwolnienie z opłat za pobór wód dla potrzeb energetyki wodnej (art. 294 pkt 2). Dodatkowo, w art. 295 ust. 4 zaproponowano odmienne zasady ustalania opłaty za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi. Ujmowana woda, szczególnie powierzchniowa, z reguły zawiera już pewne substancje, które następnie wchodzą w skład ogólnej ilości substancji zawartych w odprowadzanych ściekach. Wprowadzona poprawka umożliwia ponoszenie opłaty za "ładunek zanieczyszczeń netto" zawarty w odprowadzanych ściekach.

Zmiana art. 310 ust. 1 pkt 1 dostosowuje jego treść do ogólnego rozwiązania dotyczącego administracyjnych kar pieniężnych w zakresie wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi.

Zaproponowane zmiany, dotyczące art. 317, 318 i 319 oraz zawarte w art. 2 i art. 3 projektu ustawy, wyniknęły z analizy funkcjonowania systemu podwyższonych opłat wprowadzonych w ustawie - Prawo ochrony środowiska, dokonanej w kontekście postulatów wnoszonych w ostatnim czasie przez sektor komunalny oraz jednostki samorządu terytorialnego. Wykazała ona nadmierne obciążenia tych podmiotów opłatami podwyższonymi, szczególnie w sytuacjach podejmowania przez nie przedsięwzięć związanych z realizacją zadań własnych gminy w zakresie oczyszczania ścieków komunalnych. Zaproponowane zmiany mają na celu zoptymalizowanie istniejących mechanizmów poprzez złagodzenie restrykcyjności systemu, a tym samym stworzenie korzystniejszych warunków finansowych dla podmiotów podejmujących przedsięwzięcia służące realizacji zadań własnych gminy. Zmiany odnoszą się głównie do:

1. wydłużenia mechanizmu odraczania terminu płatności opłat podwyższonych poza obowiązujący okres 5 lat w sposób pozwalający na długofalowe oddziaływanie, nawet do roku 2015, mechanizmów ochronnych w wypadku realizacji zadań z zakresu infrastruktury komunalnej. Optymalizują, tym samym, warunki finansowania tych zadań. Terminy odraczania zostały dostosowane do terminów realizacji zadań wynikających z "Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych". Integralną częścią tego programu będzie "Program wyposażenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków". Program ten jest ściśle powiązany z terminami realizacji zobowiązań w trakcie tymczasowego zamknięcia negocjacji z Komisją Europejską w obszarze "Środowisko - jakość wód".

- uwzględnienie faktu, że realizacja tych przedsięwzięć odbywać się może na zasadzie współfinansowania tej inwestycji przez kilka podmiotów, a inwestorem głównym tego zadania nie zawsze jest gmina.

Wszystkie modyfikacje w obrębie systemu opłat podwyższonych zostały zaproponowane w taki sposób, aby jednocześnie zachować jego stymulacyjne oddziaływanie na podmioty nie posiadające wymaganych urządzeń chroniących środowisko przed zanieczyszczeniem, a jednocześnie dostosować ten system do wymogów "Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych". Program ten będzie stanowił realizację zadań wynikających z ustawy - Prawo wodne, w kontekście dyrektywy 91/271/EWG, dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych, tj. wyposażenia aglomeracji w systemy kanalizacji. Termin realizacji tych zadań wynika z uzgodnień dokonanych z Komisją Europejską w trakcie tymczasowego zamknięcia negocjacji w obszarze "Środowisko".

Poza tym w inicjatywie ustawodawczej Komisji Ochrony Środowiska zaproponowano zmiany w art. 402, dotyczące przekazywania funduszy z tytułu opłat i kar. Dzięki nim zwiększą się możliwości finansowe marszałków województw i wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska. Zmiany te powinny jednocześnie spowodować większą aktywność urzędów marszałkowskich w egzekwowaniu nieuiszczonych bądź uiszczonych w nieprawidłowej wysokości opłat.