15 maja 2002 r.

Senatorowie z Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego zebrali się w celu rozpatrzenia ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu.

W posiedzeniu uczestniczyli: sekretarz stanu w Kancelarii Premiera Zbigniew Siemiątkowski, zastępca szefa Wojskowych Służb informacyjnych płk Cezary Lipert, przedstawiciele Kolegium ds. Służb Specjalnych UOP, Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Obrony Narodowej, Biura Bezpieczeństwa Narodowego oraz Ministerstwa Finansów. Komisja zapoznała się z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu. Dysponowała także opinią prof. Jerzego Paśnika z Akademii Podlaskiej, specjalisty w dziedzinie prawa administracyjnego.

Omawiana ustawa sejmowa zmierza do likwidacji Urzędu Ochrony Państwa i powołania w jego miejsce Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu.

Zgodnie z ustawą kontrwywiadem i walką z najpoważniejszą przestępczością zajmować się będzie Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Ma ona ścigać przestępstwa, które "godzą w podstawy ekonomiczne państwa", a także przypadki korupcji wśród urzędników.

Agencja Wywiadu będzie zajmować się wywiadem zagranicznym. Ma do niej przejść kilkudziesięciu żołnierzy - tych oficerów Wojskowych Służb Informacyjnych, którzy do tej pory nie zajmowali się w tej formacji wywiadem wojskowym. Ten ma pozostać w Wojskowe Służby Informacyjne, które są podporządkowane MON.

W odróżnieniu do przedłożenia rządowego, Sejm zrezygnował z kadencyjności szefów ABW i AW. Szefowie będą powoływani na ten urząd w randze sekretarza stanu i podawać się do dymisji wraz z całą Radą Ministrów.

Zgodnie z propozycjami rządu na czele agencji, które będą miały status urzędów centralnych, mają stać cywile. W opinii rządu, ustawa nie spowoduje zachwiania ciągłości działań prowadzonych obecnie przez UOP i WSI. Ustawa zwiększy także cywilną kontrolę nad pracą i wydatkami służb specjalnych.

Podczas posiedzenia Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego Z. Siemiątkowski w odpowiedzi na pytania senatorów wyjaśniał, że reforma służb specjalnych zostanie przeprowadzona wyłącznie ze środków budżetowych przeznaczonych w 2002 r. dla UOP.

W dyskusji senator Lesław Podkański podniósł zastrzeżenia do art. 34, zezwalającego na jawne i niejawne zbieranie danych osobowych, w tym dotyczących pochodzenia etnicznego, wyznania i stanu zdrowia osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego, wykroczeń, a nawet mandatów. Art. 34 może bowiem naruszać postanowienia co najmniej trzech zapisów konstytucyjnych, m.in. zapewnienia prawnej ochrony życia prywatnego, czci i dobrego imienia, zakazu pozyskiwania i gromadzenia informacji o obywatelach w zakresie szerszym niż jest to niezbędne w demokratycznym państwie prawnym oraz prawo do zachowania tajemnicy co do przekonań religijnych.

Z. Siemiątkowski stwierdził, że zapis art. 34 przyjęty przez Sejm stanowi kompromis wypracowany podczas prac w komisji nadzwyczajnej.

Ostatecznie w głosowaniu Komisja Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie dziewięciu poprawek, m.in. do art. 9, 30, 58, 61, 67 i 219. Na sprawozdawcę stanowiska komisji wybrano senatora Wiesława Pietrzaka.