Podczas posiedzenia Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego rozpatrywano ustawę o stanie wyjątkowym.
Senatorowie wysłuchali opinii o ustawie przedstawionych przez posła sprawozdawcę Ryszarda Hajna, gen. Feliksa Delę z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz reprezentantów Biura Bezpieczeństwa Narodowego w Kancelarii Prezydenta, Komendy Głównej Policji i Ministerstwa Obrony Narodowej. Szczegółowe uwagi przedstawiło także Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.
Uchwalona przez Sejm 26 kwietnia br. ustawa o stanie wyjątkowym zastąpi ustawę z 5 grudnia 1983 r. o tym samym tytule. Jest ona wykonaniem postanowień art. 228, 230, 231 i 233 ust. 1 konstytucji. Ustawa powtarza za ustawą zasadniczą przesłanki wprowadzenia stanu wyjątkowego, czyli zagrożenie konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, dodając, że musi to być zagrożenie szczególne, np. spowodowane działaniami terrorystycznymi, które nie może być usunięte poprzez użycie zwykłych środków konstytucyjnych.
Schemat działania organów państwa w wypadku wystąpienia zagrożenia uzasadniającego wprowadzenie stanu wyjątkowego również nakreśliła konstytucja. Rada Ministrów podejmuje uchwałę o skierowaniu do Prezydenta RP wniosku o wprowadzenie stanu wyjątkowego, prezydent niezwłocznie rozpatruje wniosek i wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wyjątkowego na czas oznaczony nie dłuższy niż 90 dni na części albo na całym terytorium państwa, albo odmawia wydania takiego rozporządzenia. W wypadku jego p
odpisania przedstawia rozporządzenie Sejmowi w ciągu 48 godzin, a Sejm rozpatruje je niezwłocznie, mając kompetencję do jego uchylenia bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.Przedłużenie stanu wyjątkowego może nastąpić tylko jeden raz, w drodze rozporządzenia prezydenta wydanego na wniosek Rady Ministrów, za zgodą Sejmu, na okres nie dłuższy niż 60 dni. Zgoda ta, w związku z brakiem uregulowań szczególnych, podejmowana jest zwykłą większością głosów.
Działania w zakresie przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa w czasie stanu wyjątkowego wykonuje prezes Rady Ministrów, chyba że stan wyjątkowy wprowadzony jest na obszarze jednego województwa lub jego części, kiedy właściwym organem jest wojewoda. Do działań tych należy w szczególności koordynacja i kontrola funkcjonowania administracji rządowej i samorządowej.
Ustawa przewiduje możliwość użycia Sił Zbrojnych RP do przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa oraz przyznaje żołnierzom wykonującym zadania w tym zakresie uprawnienia policjantów, m.in. do legitymowania i zatrzymywania osób, przeszukiwania osób i pomieszczeń, dokonywania kontroli osobistej, używania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej.
Ustawa umożliwia zawieszenie organów gminy, powiatu lub samorządu województwa (jednocześnie organu stanowiącego i wykonawczego danej jednostki samorządu terytorialnego) przez prezesa Rady Ministrów i powołanie na ich miejsce komisarza rządowego, jeżeli organy te nie wykazują dostatecznej skuteczności w
wykonywaniu zadań publicznych lub w realizacji działań wynikających z przepisów o wprowadzeniu stanu wyjątkowego. Rodzaje ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela wymienione zostaną w rozporządzeniu prezydenta o wprowadzeniu lub przedłużeniu stanu wyjątkowego, natomiast szczegółowy tryb i sposoby oraz obszarowy, podmiotowy i przedmiotowy zakres wprowadzenia i stosowania tych ograniczeń określi Rada Ministrów albo wskazani w art. 21 ministrowie lub wojewodowie.W głosowaniu senatorowie postanowili zaproponować Senatowi wprowadzenie 9 poprawek, zbieżnych z uwagami biura legislacyjnego. Do stanowiska komisji senator Maria Berny zgłosiła wniosek mniejszości, dotyczący skreślenia w art. 20 w pkt 3 wyrazów "z wyjątkiem szkół duchownych i seminariów duchown
ych,".Ustalono, że sprawozdanie z prac nad ustawą o stanie wyjątkowym złoży w imieniu Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego senator Janusz Konieczny.