20 marca 2002 r.

Podczas posiedzenia Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego rozpatrzono ustawę o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Biurem Policji o współpracy w zwalczaniu przestępczości.

Senatorowie wysłuchali szczegółowych wyjaśnień dotyczących materii omawianej ustawy, przekazanych przez wiceministra Sławomira Dąbrowę, głównego inspektora danych osobowych Ewę Kuleszę oraz dyrektora Departamentu Prawnego Komendy Głównej Policji Zbigniewa Krasnodębskiego.

Ustawa sejmowa ma umożliwić nawiązanie stronie polskiej współpracy operacyjnej z Europejskim Biurem Policji (Europol) w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej oraz pozwolić na zdobycie wiedzy, doświadczeń i kontaktów użytecznych w zwalczaniu przestępczości zarówno na arenie międzynarodowej, jak i w kraju. Współpraca ma obejmować wzajemne przekazywanie informacji na zasadach określonych w umowie, a także wymianę oficerów łącznikowych, których zadaniem będzie wspieranie i koordynowanie współpracy między Polską a Europolem.

Umowa określa i definiuje rodzaje przestępstw, w zakresie których będzie się odbywać współpraca, przy czym artykuł 3 ust. 3 przewiduje możliwość rozszerzenia zakresu współpracy w razie rozszerzenia zakresu przedmiotowego działania tej organizacji.

W dyskusji rozpatrywana ustawa nie wzbudziła kontrowersji i następnie, w głosowaniu, Komisja Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego zarekomendowała jej przyjęcie bez poprawek. Na sprawozdawcę wybrano senatora Janusz Koniecznego.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia, z udziałem dyrektora Departamentu Bezpieczeństwa Publicznego MSWiA gen. Feliksa Deli oraz posła sprawozdawcy Roberta Smolenia, senatorowie rozpatrywali ustawę o stanie klęski żywiołowej. Komisja zapoznała się ponadto z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, w której zawarto szczegółowe uwagi dotyczące zapisów ustawy sejmowej.

Ustawa stanowi realizację przepisów art. 228 konstytucji, zgodnie z którym stan nadzwyczajny (takim stanem jest obok stanu wojennego i wyjątkowego stan klęski żywiołowej) może być wprowadzony tylko na podstawie ustawy, w drodze rozporządzenia, które podlega dodatkowemu podaniu do publicznej wiadomości. Ustawowo powinny być również określone zasady działania organów władzy publicznej oraz zakres, w jakim mogą zostać ograniczone wolności i prawa człowieka i obywatela w czasie poszczególnych stanów nadzwyczajnych. Konstytucja wskazuje także w art. 232 okoliczności stanowiące podstawę wprowadzenia przez Radę Ministrów stanu klęski żywiołowej na części albo na całym terytorium państwa, przesądza, iż stan ten może zostać wprowadzony maksymalnie na okres 30 dni, chyba że Sejm wyrazi zgodę na jego przedłużenie. Konstytucja wymienia enumeratywnie wolności i prawa człowieka i obywatela, które w drodze ustawy mogą podlegać ograniczeniu. Zgodnie z art. 233 ust. 3 są to: wolność działalności gospodarczej, wolność osobista, nienaruszalność mieszkania, wolność poruszania się i pobytu na terytorium Polski, prawo do strajku, prawo własności, wolność pracy, prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz prawo do wypoczynku.

Ustawa, częściowo powtarzając postanowienia konstytucji, uszczegółowia je poprzez zdefiniowanie klęski żywiołowej, katastrofy naturalnej i awarii technicznej, określenie obszaru, na którym może być wprowadzony stan klęski żywiołowej, sprecyzowanie, iż Rada Ministrów wprowadza ten stan z własnej inicjatywy lub na wniosek wojewody, wskazanie niezbędnych elementów rozporządzenia zarówno wprowadzającego, jak i przedłużającego oraz znoszącego stan klęski żywiołowej, a także sposobu ich podawania do publicznej wiadomości.

Ustawa określa zasady działania organów władzy publicznej w czasie stanu klęski żywiołowej, uzależniając je od objętego nim obszaru.

Ponadto ustawa przewiduje powołanie zespołów reagowania kryzysowego na poziomie gminy, powiatu, województwa oraz rządowy zespół koordynacji kryzysowej, mających służyć pomocą w wykonywaniu odpowiednio przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starostę, wojewodę lub właściwego ministra działań w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia. Sejm przewidział także możliwość przekazania do dyspozycji wojewody pododdziałów lub oddziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w celu wykonywania pod dowództwem przełożonych służbowych zadań określonych przez wojewodę.

Ustawa określa zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela, sposób ich wprowadzania, szczególny tryb odwoławczy od decyzji ograniczających te prawa oraz odpowiedzialność za niewykonanie obowiązków wynikających z ustawy, rozporządzenia, zarządzenia lub decyzji, wskazując, iż rozpoznawanie tych spraw następuje w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia w postępowaniu przyśpieszonym.

W kolejnych głosowaniach Komisja Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego postanowiła wprowadzić poprawki do ustawy sejmowej. Do zarekomendowania ich Senatowi upoważniono senatora Józefa Dziemdzielę.