1. Rozpatrzenie wniosków zgłoszonych na 74. posiedzeniu Senatu do ustawy o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym, ustawy o wyższych szkołach zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Otwieram kolejne posiedzenie senackiej Komisji Nauki, Edukacji i Sportu.

Wyrażam głęboki żal, że koledzy, którzy złożyli wiele poprawek, nie pofatygowali się na posiedzenie naszej komisji.

Ale, Szanowni Państwo, wydaje mi się, że sytuacja jest dosyć jasna i klarowna. Mamy do czynienia z trzydziestoma sześcioma poprawkami. Nad poprawkami wymienionymi przy okazji głosowania nad poprawką drugą będziemy głosować łącznie z tego względu, że dotyczą one dwóch znanych nam spraw.

(Sygnał telefonu komórkowego)

Panie Stanisławie, niech pan wyłączy...

Chodzi mianowicie o zwiększenie zakresu tytułów do świadczeń stypendialnych o dopłaty do stołówek i do akademików. Tego samego dotyczy jeszcze jedna poprawka, poprawka dziesiąta, i wiążąca się z nią poprawka dwudziesta trzecia, które zwiększają próg sumy uprawniającej do tych świadczeń o 50%.

Jeśli chodzi o pozostałe poprawki, to chcę przypomnieć, że były już one omawiane podczas posiedzenia komisji, zatem właściwie nie powinny budzić naszych emocji. W związku z tym proponuję, abyśmy przegłosowali kolejne poprawki. A jeśli ktoś z państwa będzie miał jakieś wątpliwości, to wówczas będę prosił pana mecenasa o interpretację.

Pan chciał jeszcze dwa słowa...

Chcę jeszcze dodać odnośnie do tego bloku poprawek, że oprócz poprawek dziesiątej i dwudziestej piątej, które podnoszą próg o 50%, są również poprawki osiemnasta i trzydziesta, które są o tyle ważne, że umożliwiają przyznawanie stypendium za wyniki w nauce na semestr lub rok akademicki, a nie wyłącznie na rok akademicki. W tej grupie poprawek znalazło się również takie postanowienie.

Ponadto wśród tych poprawek znalazła się również poprawka trzecia, która wyłączyła prawo obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i państw członkowskich EFTA i członów ich rodzin studiujących w Polsce do otrzymania stypendiów o charakterze socjalnym. Dotyczy to zarówno stypendiów socjalnych, jak i dopłat, które wnioskodawcy proponują dodać, a mianowicie do zakwaterowania i do posiłków. Dziękuję.

Panie Ministrze, jeśli chodzi o stanowisko rządu, to przepraszam, że pana częściowo wyręczę. Pan już powtarzał wielokrotnie i podczas posiedzenia komisji, i podczas debaty, że poprawki, które zostały zgłoszone przez komisję na poprzednim posiedzeniu, są poprawkami, z którymi rząd się utożsamia. Natomiast rząd jest generalnie przeciwko poprawkom pana senatora Niskiego i pani senator Sadowskiej dotyczącym nowego kompleksu świadczeń.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu Tadeusz Szulc: Jeśli mówimy o generaliach, to tak, ale jeszcze...)

Poprawka pierwsza, którą należy przegłosować łącznie z poprawką trzydziestą trzecią, zmienia tytuł ustawy. Jest to poprawka pana senatora Gładkowskiego, a poprawka trzydziesta trzecia jest poprawką komisji.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek, zechce podnieść rękę. (9)

(Głos z sali: Obie?)

Teraz przystępujemy do bloku poprawek zgłoszonych przez pana senatora Niskiego i panią senator Sadowską, którym - jak już powiedziałem - rząd jest przeciwny. Argumentację tego stanowiska słyszeliśmy już kilkakrotnie. Zapytuję...

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Senator Witold Gładkowski: Pierwsza i trzydziesta trzecia.)

Tak. Ale trzydziesta trzecia była poprawką komisji, a pierwsza była poprawką pana senatora.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak jest. Słucham pana senatora.

Chcę tylko powiedzieć, Panie Przewodniczący, iż te wszystkie poprawki, o których pan przed chwilą powiedział, były przez nas omówione na posiedzeniu komisji poprzedzającym nasze dzisiejsze spotkanie i są zawarte w...

(Przewodniczący Marian Żenkiewicz: Pan senator był uprzejmy mówić o tym jako sprawozdawca w swoim wystąpieniu, a my go pilnie słuchaliśmy.)

Chcę odnieść się do poprawek, które zostały złożone przez państwa senatorów. Jednocześnie nie będę mówił...

(Przewodniczący Marian Żenkiewicz: Proszę pana, serdecznie proszę, żeby wniósł pan tylko nowe elementy do tej dyskusji. Wczoraj również uzasadniał pan swoje stanowisko.)

Dobrze. Jest uchwała Zgromadzenia Plenarnego Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich z 19 listopada gorąco popierająca zgłaszany przez studentów postulat przywrócenia możliwości dopłat do posiłków w ramach przyznanego uczelniom funduszu pomocy materialnej.

Likwidacja tych dopłat sprawiła, że znacząco, niekiedy nawet o 100%, podrożały posiłki w stołówkach studenckich. Stołówki obecnie wydają o połowę mniej obiadów. Część studentów spożywa tylko jedno ciepłe danie dziennie, a wielu nie stać nawet na taki wydatek. Uchwała została podpisana przez przewodniczącego KRASP, pana profesora Franciszka Ziejkę.

Tak więc widać, że nie są to postulaty zgłaszane tylko przez studentów. Zyskały one poparcie także rektorów. Jak wynika z naszych danych, a zapewne ministerstwo również takie dane otrzyma z uczelni, wiele stołówek zostało zamkniętych, a w większości pozostałych posiłki zdrożały od 50 do 100%. Środowisko studenckie w wielu miejscach bardzo głośno protestuje przeciwko tej likwidacji.

Jest tak, tym bardziej że fundusz pomocy materialnej jest przeznaczony dla studentów i studenci winni mieć możliwość otrzymywania w różnych formach świadczeń zapisanych w ustawie. I dlatego gorąco apelujemy o to, aby pojawiła się możliwość - nie było to negowane przez Trybunał Konstytucyjny - zarówno dopłat do posiłków, jak i wyodrębnienia ze stypendium socjalnego dodatku mieszkaniowego, zwanego tutaj dopłatą do zakwaterowania. Wynika to stąd, że koszty studiowania dla osób, które uczą się w innym miejscu, niż mieszkają, są znacznie wyższe. Jeśli próg stypendium socjalnego jest określony na przykład na poziomie 510 zł, i student przekroczy go o 2-3 zł, to jest automatycznie pozbawiony zarówno stypendium, jak i dopłaty do zakwaterowania. Bardzo negatywnie odbija się to na studentach. Wielu studentów zwraca na to uwagę, że często pozbawiani są środków, dzięki którym mogliby studiować na wybranej przez siebie uczelni.

Wydaje się nam, że zróżnicowanie form przyznawania pomocy materialnej nie wpłynie negatywnie, a wręcz przeciwnie, na środowisko studenckie. Dlatego gorąco apeluję do państwa senatorów o to, aby między innymi te poprawki, które będą przegłosowywane w bloku, uzyskały państwa poparcie. Dziękuję serdecznie.

Tylko gwoli sprawiedliwości należy do tego, co pan powiedział, dodać jeszcze co najmniej dwie sprawy.

Po pierwsze, wprowadzenie dodatkowych form pomocy na pewno nie zwiększy puli środków, która na tę pomoc jest przeznaczona. Czyli jeżeli wprowadzilibyśmy dofinansowanie stołówek czy akademików, to odbierzemy pieniądze przeznaczone na inne cele. To po pierwsze.

Po drugie, w tym katalogu, w art. 152, jest wyszczególnionych pięć pozycji, z których dwie mają charakter socjalny, a mianowicie stypendium socjalne i zapomogi losowe. A zatem i te argumenty trzeba gwoli ścisłości podać.

Proszę państwa...

Z uwagi na to, że kolega powiedział to, co zresztą jako przedstawiciel młodzieży powiedzieć chciał i powinien, to ja jednak chcę króciutko powiedzieć tylko o pewnych sprawach.

Po pierwsze, studenci mają możliwość wpływania na podział środków i w niektórych uczelniach wpływają na to w sposób znaczący. Wpłynęli nawet tak - o czym mówiłem na posiedzeniu plenarnym - że na stypendia socjalne jest przeznaczanych 20, 30, a nawet 35%, a powinno być odwrotnie. To na stypendia socjalne powinno być 70%, a na stypendia za wyniki w nauce powinno być mniej. Dlatego spróbujemy to zmienić.

Po drugie - tak jak powiedział pan przewodniczący - z tego nie przybędzie pieniędzy.

I po trzecie, pozwólmy na to, żebyśmy po zakończeniu semestru przeprowadzili gruntowną analizę wszystkiego. Jeżeli trzeba będzie, zaproponujemy zmiany w nowej ustawie, która - jak sądzę - wejdzie w życie 1 października i będzie zawierała to, o czym mówimy.

Myślę, że nie będziemy już prowadzili dalszej polemiki, bo jest to już nasze trzecie spotkanie.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawek: drugiej, trzeciej, szóstej, ósmej, dziewiątej, dziesiątej, osiemnastej, dziewiętnastej, dwudziestej, dwudziestej trzeciej, dwudziestej czwartej, dwudziestej piątej, trzydziestej, trzydziestej pierwszej i trzydziestej szóstej, zechce podnieść rękę. (0)

3 senatorów wstrzymało się od głosu - poprawki zostały odrzucone.

Poprawka piąta, którą przegłosujemy łącznie z poprawką dwudziestą pierwszą.

Proszę, Panie Ministrze, o stanowisko ministerstwa w tej sprawie. Rozumiem, że jest pozytywne, tak?

Tak, pozytywne.

Ona nie była przedmiotem posiedzenia komisji, dlatego zapytałem pana ministra. Jest to poprawka...

(Głos z sali: Ja się troszeczkę spóźniłem...)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Przystępujemy do przegłosowania poprawki jedenastej i dwudziestej szóstej.

Dziękuję bardzo, wszyscy za.

Poprawki piętnasta i szesnasta. Są to również poprawki komisyjne, nad którymi głosujemy łącznie.

(Specjalista w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Jakub Zabielski: Dziękuję, nie mam uwag.)

Chcę zwrócić uwagę, że chodziło nam o to, aby poprawka osiemnasta umożliwiała przyznanie stypendiów za wyniki w nauce na semestr lub rok akademicki. Nie wiem, dlaczego znalazła się w jednym bloku, skoro dotyczyła zupełnie odrębnej kwestii. Rząd w swoim stanowisku do projektu poselskiego o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym pozytywnie zaopiniował możliwość przydzielania stypendiów za wyniki w nauce na semestr lub rok akademicki. Dlatego też chciałbym, abyście państwo senatorowie wyrazili zgodę na to, aby uczelnia decydowała, czy stypendium za wyniki w nauce będzie przyznawane na uczelni na rok akademicki czy na semestr. Tak było dotychczas, a ta poprawka spowodowała wielkie zamieszanie.

Myślę, że państwo macie cały szereg uwag co do sposobu podziału stypendiów. Pan minister przyrzekł, że w następnej ustawie, która będzie już funkcjonowała prawdopodobnie od 1 października przyszłego roku, część tych postulatów będzie uwzględniona.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

No ale dlaczego nie zgłaszał pan tego w trakcie...

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Proszę bardzo.

Biuro Legislacyjne przed głosowaniem nad poprawkami poinformowało o tym, że poprawki osiemnasta i trzydziesta również wprowadzają taką zmianę. Te dwie sprawy znalazły się w jednym przepisie wobec nadania nowego brzmienia ust. 2. Jeżeli Wysoka Komisja uzna za stosowne rozbicie ust. 2 na dwie części, to ja nie widzę problemów od strony legislacyjnej. Dziękuję bardzo.

To jest poprawka osiemnasta i...

(Specjalista w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Jakub Zabielski: Poprawki osiemnasta i trzydziesta. Wówczas te poprawki składałyby się...)

I trzydziesta. Proszę państwa, jestem skłonny zaproponować komisji, żebyśmy wrócili jeszcze...

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Byłbym skłonny poddać to pod głosowanie, ale moja skłonność...

(Głos z sali: Może zmienić...)

Dobrze, chwileczkę. Te poprawki zostały zgłoszone przez osoby, których nie ma.

(Specjalista w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Jakub Zabielski: Ale ja zmienię tylko sposób zapisu poprawek zaproponowanych przez państwa senatorów.)

Dobrze. Czy jest zgoda komisji, żeby przychylić się do postulatów przedstawiciela studentów i pana ministra?

(Głosy z sali: Jest.)

Zatem ponownie poddaję pod głosowanie poprawki osiemnastą i trzydziestą, tak?

Panie Przewodniczący, pozwolę sobie w tym momencie zaproponować zmianę całej poprawki osiemnastej i poprawki trzydziestej. Jeżeli chodzi o poprawkę osiemnastą, zostałaby ona podzielona na trzy litery. W lit. a ust. 2 wyrazy "stypendium socjalne" zostają zastąpione wyrazami "świadczenie pomocy materialnej dla studentów, o których mowa w art. 152 ust. 1 pkt 1-1c i 2. W lit. b ust. 2 wyrazy... Przepraszam bardzo, ale muszę skonsultować z ministerstwem, jak to zrobić.

(Przewodniczący Marian Żenkiewicz: No tak, ale w tym momencie ingerujemy w treść poprawki.)

(Przewodniczący Marian Żenkiewicz: No jak nie ingerujemy? Jeżeli...)

(Przewodniczący Marian Żenkiewicz: Tak, czyli zaingeruje pan w poprawkę.)

(Przewodniczący Marian Żenkiewicz: Czyli zaingeruje pan w poprawkę.)

Jeżeli jest ważna forma, to zaingeruję. Jeżeli ważna jest treść, to nie zaingeruję.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Proszę bardzo, niech pan...

To dziękuję. Jeżeli w takim brzmieniu i nie ma wnioskodawców, to nie możemy grzebać w poprawce.

(Głos z sali: Ale jeśli jest to lepsze?)

Proszę państwa, musimy przestrzegać pewnych zasad, chociaż jesteśmy - jak widzę - przekonani. Ja też jestem za tym, żeby poddać to pod głosowanie, ale wymaga to ingerencji w formalność poprawki, a nie ma jej wnioskodawców.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Nie, ale chyba, że ktoś z państwa senatorów chce zgłosić nową poprawkę, to może...

(Głos z sali: Nie może.)

Nie, nową poprawkę, która będzie zmodyfikowaną wersją poprawki osiemnastej.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Głos z sali: Posiedzenie Senatu się zakończyło i tylko autor może zmienić...)

(Głos z sali: Mogliśmy zmienić, ale na poprzednim posiedzeniu.)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Głos z sali: Sadowska i Niski.)

(Specjalista w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Jakub Zabielski: Dwie osoby odrębnie zgłosiły te poprawki i wystarczy jedna z tych osób.)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

No dobrze, to pięć minut przerwy. Pan sprawdzi, czy jest...

(Głos z sali: Panie Przewodniczący, ale równocześnie obraduje komisja gospodarki i oni tam pilnują swoich poprawek. Ja miałem szczęście, że moja poprawka przeszła i zdążyłem...)

Tak, Pani Senator, czy pani chce to zgłosić?

(Głos z sali: Nie.)

Wobec tego, że poprawka w takim samym brzmieniu została zgłoszona zarówno przez panią senator, jak i pana senatora, poprawka w brzmieniu nadanym przez pana senatora Niskiego pozostanie tak jak jest, bo pan senator jej nie modyfikuje, a zmodyfikujemy poprawkę, którą zgłosiła pani senator Sadowska. Proponuję, aby poprawka osiemnasta otrzymała brzmienie: "W lit. a ust. 2 otrzymuje brzmienie: Stypendium socjalne i stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych oraz stypendium za wyniki w nauce, o którym mowa w art. 152 ust. 1 pkt 2, są przyznawane na semestr lub na rok akademicki, a stypendium za wyniki w sporcie, o którym mowa w art. 152 ust. 1 pkt 2 i stypendia ministra, o których mowa...

(Głos z sali: Za wyniki w nauce i sporcie na semestr lub rok akademicki, zaś stypendia ministra na rok akademicki.)

(Przewodniczący Marian Żenkiewicz: Proszę państwa, przepraszam bardzo, ale dajcie spokój, niech prawnicy dojdą do porozumienia.)

Dobrze. Wobec tego: stypendium za wyniki w nauce lub w sporcie, o którym mowa w art. 152 ust. 1 pkt 2, w całości będą mogły być przyznawane na semestr lub na rok akademicki.

Wobec tego poprawka osiemnasta, pani senator Sadowskiej, powinna brzmieć: "W lit. a ust. 2 otrzymuje brzmienie: Stypendium socjalne i stypendium specjalna dla osób niepełnosprawnych oraz stypendium za wyniki w nauce lub w sporcie, o którym mowa w art. 152 ust. 1 pkt 2, są przyznawane na semestr lub na rok akademicki, a stypendium ministra, o którym mowa w art. 152 ust. 1 pkt 3 i 4, na rok akademicki, z wyjątkiem przypadków gdy ostatni rok studiów, zgodnie z planem studiów, trwa jeden semestr." Dziękuję.

Jest zgoda?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Poprawka trzydziesta dotyczy ustawy o wyższych szkołach zawodowych. Ona będzie miała analogiczne brzmienie do tego, które przed chwilą podałem.

Aha, dobrze. W związku z tym rozumiem, że te dwie poprawki przegłosujemy łącznie, tak?

(Głosy z sali: Tak.)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Specjalista w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Jakub Zabielski: Chyba się nie zmieni.)

(Wypowiedź poza mikrofonem)