Podczas posiedzenia Komisji Kultury i Środków Przekazu zapoznano się ze Sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa w części 24 oraz w dziale 921 - Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego za 2004 rok, sporządzonym przez Ministerstwo Kultury.

Szczegółowego omówienia sprawozdania dokonała wiceminister kultury A. Odorowicz. Zakres działu administracji rządowej, którym kieruje minister kultury, obejmuje m.in. sprawy związane z określeniem kierunków szeroko rozumianej polityki kulturalnej i sposobów ich realizacji, promocją oraz popieraniem twórczości, działalności artystycznej i literackiej, upowszechnianiem kultury w kraju i za granicą, ochroną dóbr kultury, kinematografią, szkolnictwem artystycznym na różnych szczeblach edukacji jak również innymi - podejmowanymi w ramach mecenatu państwa - działaniami, mającymi wpływ na kształt kultury w kraju.

W 2004 roku minister kultury finansował lub współfinansował działalność 260 placówek oświatowych, burs i internatów, 34 archiwów państwowych, 34 państwowych instytucji kultury, 18 wyższych uczelni artystycznych, 5 instytucji filmowych, Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, a także zadania związane z szeroko rozumianą działalnością kulturalną mieszczące się pod wspólnym tytułem "mecenat nad kulturą i sztuką". W roku 2004, na mocy zarządzenia ministra kultury z 13 września 2004 r., rozpoczęła działalność nowa instytucja kultury - Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej MANGGHA, wyodrębnione z Muzeum Narodowego w Krakowie.

Jeżeli chodzi o wykonanie dochodów, plan zakładał je na poziomie 50 mln 300 tysięcy, a został wykonany przekroczony o 1 mln 100 tysięcy. Wiceminister A. Odorowicz podkreśliła, że za kadencji obecnego parlamentu budżet ministerstwa w dziale 921 zwiększył się o 80%, czyli o 400 mln zł. Sekretarz stanu przekazała słowa podziękowania Senatowi za ten fakt, dodając, że jest to moment historyczny, taka sytuacja bowiem nie miała miejsca przez ostatnie dziesięć lat.

W dziale 921 - Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego zrealizowano dochody na ogólną kwotę 49 895 tys. zł, co stanowi 101,2% kwoty zaplanowanej w ustawie budżetowej na rok 2004 i 727,1% wykonania 2003 roku. Zaplanowanie oraz wykonanie takiego wzrostu dochodów w porównaniu z wykonaniem z 2003 r. było spowodowane przede wszystkim zmianą wysokości wpłat do budżetu państwa od planowanych przychodów środków specjalnych z 5% do 40% w 2004 r. Najważniejszym źródłem wpływów do budżetu były wpłaty ze środków specjalnych, w tym głównie wpłata ze środka specjalnego pochodzącego z dopłat do stawek w grach stanowiących monopol państwa, funkcjonującego przy centrali Ministerstwa Kultury.

W dalszej części swojego wystąpienia wiceminister A. Odorowicz omówiła m.in. sytuację szkół artystycznych, których jest w sumie 282, z czego 60 jest samorządowych. Powstał plan, by szkoły artystyczne wróciły do ministra kultury, ponieważ samorządy, które przejęły szkoły artystyczne, zaczęły je finansować na poziomie innych szkół edukacyjnych. W szkołach artystycznych od marca do czerwca kończył się budżet i zwracano się o wyrównywanie tych środków do jednostek samorządu. W rezultacie resort edukacji zaproponował nowe algorytmy naliczania subwencji oświatowej, korzystniejsze dla szkół artystycznych.

Wiceminister kultury podziękowała senatorom z Komisji Kultury i Środków Przekazu za przyjęcie poprawki w ustawie o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, umożliwiającej samorządom dotowanie szkół artystycznych Ministerstwa Kultury, zwłaszcza jeżeli chodzi o wydatki inwestycyjne, co jest ogromnie ważne. Skutkiem są pierwsze decyzje.

W dyskusji senatorowie interesowali się m.in. kwestią zwiększenia środków przeznaczanych na rozwój kultury w budżetach wojewodów. Kolejne pytanie dotyczyło działań Ministerstwa Kultury wykorzystujących środki pochodzące z dopłat do stawek w grach stanowiących monopol państwa na rzecz kultury języka polskiego. Wiceminister A. Odorowicz stwierdziła, że - w szerszym ujęciu - w zasadzie propagowanie literatury polskiej jest propagowaniem języka polskiego, podobnie jak wspieranie imprez, które mają na celu propagowanie poezji, literatury współczesnej, ale także wydarzeń o charakterze upowszechnieniowym, np. pisowni języka polskiego - są to konkursy, dyktanda narodowe, konkursy recytatorskie i inne akcje. Wspieranie rozwoju i promocji języka ojczystego odbywa się za pośrednictwem konkretnego projektu. Są to znaczące środki w sferze upowszechniania.

Członkowie Komisji Kultury i Środków Przekazu interesowali się również możliwościami zwiększenia w roku 2006 środków finansowych na wyższe szkolnictwo artystyczne, tak by mogło ono prawidłowo funkcjonować. Odrębną kwestią jest również zagwarantowanie większej sumy na upowszechnianie kultury prowadzone przez szereg organizacji kulturalnych, fundacji i innych instytucji kultury. Wiceminister A. Odorowicz podkreśliła, że Ministerstwo Kultury zaplanuje i dołoży starań, by zwiększyć fundusze w obu tych działach. Ogromną szansę resort widzi w nowelizacji ustawy o finansach publicznych, gdzie jest mowa o możliwości przemieszczania, za zgodą ministra finansów, pieniędzy między działami, a między paragrafami w danej części sam dysponent będzie mógł te pieniądze zmieniać.

Jest to bardzo ważne, ponieważ dawny środek specjalny, czyli fundusz promocji kultury, w momencie kiedy zostanie uwolniony od obciążenia związanego z dofinansowaniem instytucji narodowych i samorządowych, będzie mógł w większej części służyć finansowaniu organizacji pozarządowych i inwestycji w szkołach artystycznych. Jednocześnie przyjęta ustawa o organizowaniu prowadzeniu działalności kulturalnej, zgodnie z którą Ministerstwo Kultury może przyznawać środki finansowe organizacjom pozarządowym, w tym na inwestycje, daje duże możliwości. Połączone źródła finansowania pozwolą na zdecydowanie lepsze gospodarowanie pieniędzmi. Planowanie zwiększeń budżetowych to odwieczny dialog z Ministerstwem Finansów. Wiceminister kultury wyraziła nadzieję, że w budżecie na rok 2006 zostanie utrzymana m.in. rezerwa na zakup nowości bibliotecznych.