U C H W A Ł A

SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 17 marca 2005 r.

w sprawie ustawy o nadzorze uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 17 lutego 2005 r. ustawy o nadzorze uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1)

w art. 3 w pkt 3 w lit. a wyrazy "art. 29" zastępuje się wyrazami "art. 29 ust. 1";

2)

w art. 3 w pkt 3 w lit. b i w art. 65 w pkt 3 w lit. b, w pkt 5a w zdaniu wstępnym wyrazy "art. 52" zastępuje się wyrazami "art. 52 ust. 2";

3)

w art. 3 w pkt 7 i w pkt 15 w lit. c, w art. 4 w ust. 1 w pkt 1 w lit. a oraz w art. 19 w pkt 3 wyrazy "art. 7" zastępuje się wyrazami "art. 7 § 1";

4)

w art. 3 w pkt 11 wyrazy "lub ubezpieczeniowego" zastępuje się wyrazem ", ubezpieczeniowego";

5)

w art. 4 w ust. 1 w zdaniu wstępnym skreśla się wyraz "podmiotów";

6)

w art. 18 w ust. 1 wyrazy "na zasadach określonych" zastępuje się wyrazami "w sposób określony";

7)

w art. 18 w ust. 2 w pkt 1 skreśla się wyraz "zasady";

8)

w art. 18 w ust. 2 w pkt 2 wyraz "zasady" zastępuje się wyrazem "sposób";

9)

w art. 19 w zdaniu wstępnym po wyrazie "uzyskały" dodaje się wyrazy ", wydane przez krajowe organy nadzoru," oraz skreśla się wyrazy ", wydane przez krajowe organy nadzoru";

10)

w art. 22 w ust. 2 i w art. 59 w ust. 1 po wyrazie "konglomeracie" dodaje się wyraz "finansowym";

11)

w art. 23 w zdaniu wstępnym i w art. 39 w ust. 3 w zdaniu końcowym skreśla się wyrazy "w szczególności";

12)

w art. 24 w ust. 2, w art. 39 w ust. 3 w pkt 3 i w art. 58 w ust. 1 w pkt 2 po wyrazie "konglomeratu" dodaje się wyraz "finansowego";

13)

w art. 24 w ust. 4 w pkt 1 i 2 skreśla się wyraz "wykonawczymi";

14)

w art. 25 skreśla się wyraz "wykonawczych";

15)

w art. 26 w pkt 1 wyraz "jeżeli" zastępuje się wyrazem "a";

16)

w art. 37 w ust. 1 wyrazy "art. 40" zastępuje się wyrazami "art. 40 ust. 1";

17)

w art. 39 w ust. 3 w pkt 2 wyraz "zasady" zastępuje się wyrazem "sposób";

18)

w art. 50 wyrazy "od tej spółki" zastępuje się wyrazami "od tego podmiotu wiodącego";

19)

w art. 61 w ust. 1 wyrazy "podmiotów regulowanych, o których mowa w art. 19" zastępuje się wyrazami "podmiotów regulowanych, które uzyskały zezwolenie na wykonywanie działalności wydane przez te organy";

20)

w art. 65 w pkt 1 w lit. a, w ust. 2 w pkt 3 wyrazy "w rozumieniu pkt 1" zastępuje się wyrazami "w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 17 ustawy - Prawo bankowe";

21)

w art. 65 dodaje się pkt 1a w brzmieniu:

"1a) w art. 44 w ust. 8 zdanie wstępne otrzymuje brzmienie:

"Podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych domu maklerskiego, podmiotu dominującego wobec domu maklerskiego lub podmiotu wywierającego na dom maklerski znaczny wpływ w rozumieniu art. 36a ust. 3 są obowiązane niezwłocznie przekazać Komisji informacje, w posiadanie których weszły w związku z wykonywanymi czynnościami, dotyczące zdarzeń powodujących:";";

22)

w art. 65 w pkt 4 w lit. b, w ust. 3a i w lit. c, w ust. 4 wyrazy "Zasady i tryb" zastępuje się wyrazem "Tryb";

23)

w art. 66 w pkt 4, w ust. 7 wyrazy "innych instytucji nadzorczych krajowych i zagranicznych" zastępuje się wyrazami "właściwych władz nadzorczych";

24)

w art. 66 w pkt 6, w art. 140a w ust. 1 w zdaniu wstępnym wyrazy "zagranicznych władz nadzorczych" zastępuje się wyrazami "właściwych władz nadzorczych";

25)

w art. 66 w pkt 6, w art. 140a w ust. 1 w pkt 1 w lit. c i d wyrazy "przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego lub firmy inwestycyjnej, które uzyskały licencję" zastępuje się wyrazami "zakładu ubezpieczeń lub firmy inwestycyjnej, które uzyskały odpowiednie zezwolenia na wykonywanie działalności";

26)

w art. 66 w pkt 6, w art. 140a w ust. 1 w pkt 2 wyrazy "przedsiębiorstwo ubezpieczeniowe lub firmę inwestycyjną, które uzyskały licencję" zastępuje się wyrazami "zakład ubezpieczeń lub firmę inwestycyjną, które uzyskały odpowiednie zezwolenia na wykonywanie działalności";

27)

w art. 66 w pkt 6, w art. 140a w ust. 2:

1) w zdaniu pierwszym wyrazy "polskich i innych zagranicznych władz nadzorczych" zastępuje się wyrazami "właściwych władz nadzorczych",

2) w zdaniu drugim wyrazy "władze nadzorcze" zastępuje się wyrazami "właściwe władze nadzorcze" oraz wyrazy "władzom nadzorczym" zastępuje się wyrazami "właściwym władzom nadzorczym";

28)

w art. 66 w pkt 6, w art. 140a w ust. 2 w zdaniu pierwszym wyraz "grupy" zastępuje się wyrazami "grupy w rozumieniu art. 3 pkt 7 ustawy o nadzorze uzupełniającym";

29)

w art. 68, w art. 5 wyraz "podlegającego" zastępuje się wyrazem ", podlegających";

30)

w art. 69 w pkt 1 w lit. e, w pkt 12 w lit. c wyrazy "mieszany podmiot dominujący" zastępuje się wyrazami "mieszany dominujący podmiot ubezpieczeniowy";

31)

w art. 69 w pkt 1 w lit. e, w pkt 12 powtórnie oznaczoną lit. e oznacza się jako lit. f;

32)

w art. 69 dodaje się pkt 1a w brzmieniu:

"1a) w art. 19 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:

"5. Nie narusza obowiązku zachowania tajemnicy, o której mowa w ust. 1, złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa.";";

33)

w art. 69 w pkt 3 w lit. b, w ust. 2a w pkt 1 i 2 po wyrazach "w innym państwie członkowskim" dodaje się wyrazy "Unii Europejskiej";

34)

w art. 69 w pkt 3 w lit. c, w ust. 4 w pkt 2 wyrazy "są w inny sposób" zastępuje się wyrazami "nie są w inny sposób";

35)

w art. 69 w pkt 4, w art. 37b w ust. 1 po wyrazie "nieprawidłowości" dodaje się przecinek;

36)

w art. 69 w pkt 4, w art. 37b w ust. 2 wyrazy "W przypadku gdy naruszenia prawa lub inne nieprawidłowości, o których mowa w ust. 1, zagrażają wypłacalności krajowego zakładu ubezpieczeń" zastępuje się wyrazami "W przypadkach, o których mowa w ust. 1";

37)

w art. 69 w pkt 8 w lit. a, w ust. 2 wyrazy "grupy kapitałowej" zastępuje się wyrazami "ubezpieczeniowej grupy kapitałowej";

38)

w art. 69 w pkt 8 w lit. b, w ust. 2c wyrazy ", zakładzie ubezpieczeń" zastępuje się wyrazami "lub zakładzie ubezpieczeń";

39)

w art. 69 w pkt 8 lit. d oznacza się jako lit. c;

40)

w art. 69 w pkt 8 w lit. d, w ust. 8 wyrazy "w szczególności uwzględniając" zastępuje się wyrazem ", uwzględniając";

41)

w art. 69 w pkt 11, w art. 204 w ust. 2 wyrazy "zgodnie z przepisami art. 208 oraz przepisy wydane na podstawie art. 208 ust. 5" zastępuje się wyrazami "zgodnie z przepisami art. 208 ust. 1-4 oraz przepisami wydanymi na podstawie art. 208 ust. 5";

42)

w art. 69 w pkt 14, w art. 214a w ust. 2 w pkt 1 wyrazy "na terenie Unii Europejskiej" zastępuje się wyrazami "na terytorium Unii Europejskiej";

43)

w art. 69 w pkt 14, w art. 214a w ust. 3 wyrazy "znaczne udziały kapitałowe" zastępuje się wyrazami "znaczący udział kapitałowy";

44)

w art. 69 w pkt 14 średnik na końcu zastępuje się kropką i skreśla się pkt 15;

45)

w art. 70 w pkt 2 w zdaniu wstępnym wyrazy "ust. 3-5" zastępuje się wyrazami "ust. 4-6" oraz ust. 3, 4 i 5 oznacza się odpowiednio jako ust. 4, 5 i 6;

46)

w art. 71, w pkt 4 wyrazy "art. 1 ust. 20 dyrektywy Rady i Parlamentu Europejskiego 2000/12/WE z dnia 20 marca 2000 r." zastępuje się wyrazami "art. 1 ust. 19 dyrektywy Rady i Parlamentu Europejskiego 2000/12/WE z dnia 20 marca 2000 r. odnoszącej się do podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe";

47)

w art. 72 w pkt 3 w lit. a, w pkt 3a w zdaniu wstępnym wyrazy "towarzystwo funduszy inwestycyjnych" zastępuje się wyrazem "towarzystwo";

48)

w art. 72 w pkt 4 w lit. a, w ust. 1 w pkt 2 wyraz ", sądowych" zastępuje się wyrazami "lub sądowych";

49)

dodaje się art. 72a w brzmieniu:

"Art. 72a. Do postępowań w sprawach objętych przepisami ustaw zmienianych niniejszą ustawą, wszczętych, a niezakończonych przed dniem jej wejścia w życie, stosuje się przepisy tych ustaw, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.".

WICEMARSZAŁEK SENATU

Jolanta DANIELAK

UZASADNIENIE

W wyniku rozpatrzenia uchwalonej przez Sejm w dniu 17 lutego 2005 r. ustawy o nadzorze uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego, Senat uznał za stosowne wprowadzenie do jej tekstu 49 poprawek.

Poprawki nr 1-3 i 16 zmierzają do skorygowania nieprecyzyjnych odesłań do przepisów odrębnych ustaw.

Poprawki nr 4, 15, 38, 41 i 48 mają charakter redakcyjny.

Zdanie wstępne w art. 4 ust. 1 ustawy posługuje się określeniem "grupa podmiotów". Zważywszy na fakt, że art. 3 pkt 7 statuuje pojęcie "grupa", formułując jego definicję, należy konsekwentnie posługiwać się nim w kolejnych przepisach ustawy. W związku z tym Senat uchwalił poprawkę nr 5.

Art. 18 ust. 1 ustawy stanowi, że posiedzenia Komitetu Koordynacyjnego do spraw Konglomeratów Finansowych odbywają się na zasadach określonych w regulaminie prac tego Komitetu, przy czym ust. 2 pkt 1 i 2 tego artykułu precyzuje, że regulamin ten określa w szczególności:

1) tryb działania, w tym zasady podejmowania rozstrzygnięć przez Komitet Koordynacyjny do spraw Konglomeratów Finansowych z uwzględnieniem uprawnień poszczególnych członków krajowych organów nadzoru, wynikających z regulacji sektorowych;

2) zasady obsługi posiedzeń Komitetu Koordynacyjnego do spraw Konglomeratów Finansowych przez krajowe organy nadzoru.

Zważywszy na fakt, iż regulamin Komitetu Koordynacyjnego do spraw Konglomeratów Finansowych będzie aktem podustawowym i na dodatek niebędącym źródłem prawa powszechnie obowiązującego, nie może on regulować "zasad" w odniesieniu do jakiejkolwiek materii. Podobna uwaga dotyczy art. 39 ust. 3 pkt 2 ustawy, określającego element zakresu spraw przekazanych do uregulowania w rozporządzeniu, do wydania którego został zobowiązany minister właściwy do spraw instytucji finansowych, a także art. 65 pkt 4 lit. b, w zakresie dotyczącym art. 161 ust. 3a i 4 ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Powołane przepisy wymagały więc stosownej korekty. Mając to na uwadze Senat wprowadził do ustawy odpowiednio poprawki nr 6-8, 17 i 22.

Poprawka nr 9 zmierza do takiej modyfikacji zdania wstępnego w art. 19 ustawy, aby jego konstrukcja nie sugerowała mylnie, iż występujące po nim wyliczenie odnosi się do krajowych organów nadzoru, zamiast do podmiotów regulowanych.

W przepisach art. 22 ust. 2, art. 24 ust. 2, art. 39 ust. 3 pkt 3, art. 58 ust. 1 pkt 2 i art. 59 ust. 1 ustawy należało - w celu zapewnienia spójności terminologicznej - po użytym w różnych przypadkach wyrazie "konglomerat" dodać użyty w odpowiednim przypadku wyraz "finansowy". W tym celu Senat uchwalił poprawki nr 10 i 12.

W związku z tym, iż wytyczne dotyczące treści rozporządzenia powinny być sformułowane w sposób wyczerpujący w stosunku do zakresu spraw przekazanych do uregulowania w tym rozporządzeniu, zasadne było skreślenie w art. 23 ustawy wyrazów "w szczególności". Ta sama uwaga dotyczy odpowiednio art. 39 ust. 3 i art. 69 pkt 8 ustawy, w zakresie dotyczącym art. 148 ust. 8 ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Postulat ten realizują poprawki nr 11 i 40.

W przepisach art. 24 ust. 4 pkt 1 i 2 oraz art. 25 ustawy należało zrezygnować z posługiwania się użytymi w różnych przypadkach sformułowaniami "przepisy wykonawcze", gdyż zawarte w przepisach merytorycznych ustawy odesłanie do określonych przepisów nie powinno zawierać określenia ich charakteru prawnego (poprawki nr 13 i 14). W przypadku konieczności odesłania do przepisów wydanych na podstawie przepisu upoważniającego do wydania rozporządzenia, zasadne było posłużenie się odpowiednio formułą zaprezentowaną w art. 24 ust. 3 i art. 28 pkt 1 ustawy.

Zgodnie z art. 50 ustawy, jeżeli podmiotem wiodącym jest dominujący podmiot nieregulowany, mający siedzibę w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim, i wszystkie podmioty regulowane będące podmiotami zależnymi od tej spółki mają siedziby poza tym państwem członkowskim, koordynatorem jest krajowy organ nadzoru, jeżeli udzielił zezwolenia na wykonywanie działalności podmiotowi regulowanemu o największej sumie bilansowej w najistotniejszym sektorze finansowym, wchodzącemu w skład konglomeratu finansowego. W wyniku uchwalenia poprawki nr 18 Senat zastąpił w tym przepisie sformułowanie "od tej spółki" sformułowaniem "od tego podmiotu wiodącego". Stanowisko takie wynika przede wszystkim z tego, że dominującym podmiotem nieregulowanym może być także inny podmiot niż "spółka" (notabene art. 50 nie precyzuje, o jaką spółkę chodzi). Potwierdzeniem tego stanowiska jest:

1) sformułowana w art. 2 ust. 9 dyrektywy 2002/87 definicja przedsiębiorstwa dominującego, w myśl której jest to przedsiębiorstwo dominujące w rozumieniu art. 1 siódmej dyrektywy Rady 83/349/EWG z dnia 13 czerwca 1983 r. w sprawie skonsolidowanych sprawozdań finansowych oraz jakiekolwiek przedsiębiorstwo, które w opinii właściwych władz skutecznie wywiera dominujący wpływ na inne przedsiębiorstwo;

2) sformułowana w art. 3 pkt 5 ustawy definicja dominującego podmiotu nieregulowanego, zgodnie z którą jest to podmiot dominujący, niebędący podmiotem regulowanym, który wraz z podmiotami zależnymi, z których co najmniej jeden jest podmiotem regulowanym mającym siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej, tworzy konglomerat finansowy - przepis ten nie precyzuje, że dominujący podmiot nieregulowany powinien mieć formę "spółki";

3) sformułowana w art. 3 pkt 12 ustawy definicja podmiotu dominującego, odsyłająca do definicji tego pojęcia, zawartej w art. 4 pkt 16 ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, w myśl którego przez podmiot dominujący rozumie się podmiot w sytuacji, gdy:

a) posiada bezpośrednio lub pośrednio przez inne podmioty (zależne) większość głosów w organach innego podmiotu (zależnego), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub

b) jest uprawniony do powoływania lub odwoływania większości członków organów zarządzających innego podmiotu (zależnego), lub

c) więcej niż połowa członków zarządu drugiego podmiotu (zależnego) jest jednocześnie członkami zarządu, prokurentami lub osobami pełniącymi funkcje kierownicze pierwszego podmiotu bądź innego podmiotu pozostającego z tym pierwszym w stosunku zależności.

Poprawka nr 19 zmierza do ujednolicenia terminologii występującej w ustawie.

Poprawka nr 20 zmierza do modyfikacji przepisu, który zawiera odesłanie sformułowane w sposób niezgodny z zasadami techniki prawodawczej - występuje w nim bowiem odesłanie do przepisu, który już zawiera odesłanie.

Istotą poprawki nr 21 jest sformułowanie konsekwencji legislacyjnej wprowadzenia definicji pojęcia "znaczny wpływ" w art. 36a ust. 3 ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, w brzmieniu nadanym przez art. 65 pkt 1 lit. b ustawy.

Poprawki nr 23, 24 i 27 zmierzają do ujednolicenia terminologii w zmienianych przepisach ustawy - Prawo bankowe. Tę samą funkcję pełnią poprawki nr 25 i 26. Z kolei poprawka nr 28 zmierza do modyfikacji dodawanego do ustawy - Prawo bankowe przepisu poprzez sprecyzowanie, że pojęcie "grupa" zostało w nim użyte w rozumieniu art. 3 pkt 7 ustawy o nadzorze uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego.

Poprawka nr 29 zmierza do modyfikacji zmienianego przepisu ustawy o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami, zważywszy na to, że jego literalne brzmienie sugeruje, wbrew intencji ustawodawcy, że wymóg podlegania prawu innego państwa członkowskiego odnosi się jedynie do systemu rozrachunku papierów wartościowych.

Poprawka nr 30 zmierza do ujednolicenia terminologii w zmienionym przepisie ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Ten sam cel realizują poprawki nr 33, 37 i 43. Z kolei poprawki nr 31 i 39 zmierzają do likwidacji błędnego oznaczenia w przepisie zmieniającym powołaną ustawę.

Celem uchwalenia poprawek nr 32 i 44 było doprowadzenie do tego, aby przepis, w myśl którego nie narusza obowiązku zachowania tajemnicy dotyczącej poszczególnych umów ubezpieczenia złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, był umiejscowiony - zgodnie z zasadami techniki prawodawczej - pośród przepisów merytorycznych, nie zaś przepisów karnych.

Poprawka nr 34 zmierza do likwidacji oczywistego błędu merytorycznego popełnionego w zmienionym przepisie ustawy o działalności ubezpieczeniowej.

Uchwalając poprawki nr 35 i 36 Senat miał na uwadze, aby dodawane do ustawy o działalności ubezpieczeniowej przepisy określające środki nadzoru wobec dominującego podmiotu ubezpieczeniowego z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej były stosowane w przypadku takich naruszeń prawa i innych nieprawidłowości, które zagrażają wypłacalności zakładu ubezpieczeń wchodzącego w skład ubezpieczeniowej grupy kapitałowej.

Poprawka nr 42 zmierza do dostosowania zmienionego przepisu ustawy o działalności ubezpieczeniowej do terminologii stosowanej w prawie międzynarodowym.

Poprawka nr 45 zmierza do modyfikacji oznaczenia zmian w art. 70 pkt 2 ustawy, który dodaje ust. 3-5 w art. 17 ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych. W związku z tym, że art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 2005 r. o zmianie ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym oraz niektórych innych ustaw dodał ust. 3 w art. 17 ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych, pozostawienie art. 70 pkt 2 ustawy w brzmieniu uchwalonym przez Sejm naruszyłoby zasadę przyzwoitej legislacji.

Poprawka nr 46 zmierza do skorygowania w art. 71 ustawy błędnego odesłania oraz do powołania pełnej nazwy dyrektywy, do której następuje odesłanie.

Poprawka nr 47 zmierza do ujednolicenia terminologii w zmienionym przepisie ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Poprawka nr 49 zmierza do dodania do ustawy przepisu przejściowego normującego sposób zakończenia postępowań w sprawach objętych przepisami ustaw zmienianych niniejszą ustawą, wszczętych, a niezakończonych przed dniem jej wejścia w życie. Zamieszczenie takiego przepisu przejściowego jest konieczne również wtedy, gdy ustawodawca zamierza, aby do postępowań tych stosowane były odpowiednie przepisy, w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą. Brak przepisów przejściowych w ustawach nowelizujących stanowi niedochowanie podstawowych standardów poprawnej legislacji oraz rodzi praktyczne negatywne konsekwencje w obrocie prawnym.