Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 18 marca 2004 r. ustawy o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

Celem poprawki nr 1 jest taka modyfikacja art. 9 ust. 2a zdanie pierwsze, aby wyrażona w nim norma dotycząca zasad zameldowania na pobyt stały lub czasowy trwający ponad 2 miesiące nie pozostawała w kolizji z istotą ewidencji ludności. W wyroku z dnia 27 maja 2002 r. (K 20/01) Trybunał Konstytucyjny stwierdził niekonstytucyjność art. 9 ust. 2 ustawy nowelizowanej, który stanowił, że przy zameldowaniu na pobyt stały lub czasowy trwający ponad 2 miesiące należy przedstawić potwierdzenie uprawnienia do przebywania w lokalu (pomieszczeniu), w którym ma nastąpić zameldowanie. W uzasadnieniu do przedmiotowego wyroku Trybunał podkreślił, że przepis ten de facto narusza istotę ewidencji ludności, gdyż "dotyczy danych, które nie są objęte ewidencją ludności. Potwierdzenie posiadania uprawnienia do przebywania w lokalu mieszkalnym nie służy bowiem rejestrowaniu tych uprawnień przez organ meldunkowy." (s. 16). W związku z tym w toku senackiego postępowania legislacyjnego zasadnicze wątpliwości natury prawnej wzbudziła treść art. 9 ust. 2a zdanie pierwsze, zgodnie z którym przy zameldowaniu na pobyt stały lub czasowy trwający ponad 2 miesiące należy przedstawić do wglądu dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu i potwierdzenie pobytu w lokalu dokonane przez właściciela lub osobę dysponującą tytułem prawnym do lokalu. Senat uznał, iż wymóg przedstawienia do wglądu przez osobę zgłaszającą pobyt stały lub czasowy trwający ponad 2 miesiące dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do lokalu, niezależnie od potwierdzenia pobytu w tym lokalu dokonanego przez właściciela lub podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu, za sprzeczny z istotą ewidencji ludności. Izba stanęła na stanowisku, że rolą organu prowadzącego ewidencję ludności nie jest badanie uprawnienia do przebywania w danym lokalu, a więc de facto charakteru stosunków prawnych pomiędzy podmiotem dysponującym tytułem prawnym do lokalu a osobą zgłaszającą pobyt stały lub czasowy trwający ponad 2 miesiące. Raz jeszcze należy przytoczyć uzasadnienie do przedmiotowego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, w myśl którego "O tym, czy zamieszkanie jakiejś osoby w lokalu wymaga nie tylko zgody osoby uprawnionej do używania tego lokalu na podstawie prawa odrębnej własności lokalu, stosunku najmu, spółdzielczego prawa do lokalu lub innego tytułu prawnego, ale nadto i zgody właściciela (zarządcy) budynku, w którym znajduje się ten lokal, nie decydują przepisy o ewidencji ludności, ale przepisy prawa materialnego, normujące poszczególne typy stosunków prawnych, których elementem jest uprawnienie do używania lokalu." (s. 10). Mając to na względzie Senat opowiedział się za nadaniem takiego brzmienia przepisowi art. 9 ust. 2a zdanie pierwsze, aby stanowił on, że przy zameldowaniu na pobyt stały lub czasowy trwający ponad 2 miesiące należy przedstawić potwierdzenie pobytu w lokalu osoby zgłaszającej pobyt stały lub czasowy trwający ponad 2 miesiące, dokonane przez właściciela lub inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu, oraz, do wglądu, dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu tego podmiotu.

Zważywszy na fakt, iż tytułem prawnym do lokalu nie jest dokument, lecz określone prawo podmiotowe (uprawnienie), Senat uznał za nieprecyzyjne zdanie drugie w art. 9 ust. 2a, w myśl którego tytułem prawnym do lokalu może być umowa cywilnoprawna, wypis z księgi wieczystej, decyzja administracyjna, orzeczenie sądu lub inny dokument przewidziany prawem. Analiza ust. 2a prowadzi ponadto do wniosku, że celem projektodawcy i ustawodawcy sejmowego było wskazanie dokumentów potwierdzających tytuł prawny do lokalu - celowe zatem było nadanie takiego brzmienia zdaniu drugiemu, aby stanowiło ono, iż dokumentem potwierdzającym tytuł prawny do lokalu może być umowa cywilnoprawna, wypis z księgi wieczystej, decyzja administracyjna, orzeczenie sądu lub inny dokument poświadczający tytuł prawny do lokalu (poprawki nr 2 i 3).

Zdaniem Senatu, przepis art. 9 ust. 2b zdanie drugie nie powinien wprowadzać fikcji prawnej, iż zameldowanie potwierdza fakt pobytu w danym lokalu. O tym, czy dana osoba faktycznie przebywa w lokalu nie decyduje dokonanie zameldowania. Tak więc art. 9 ust. 2b powinien stanowić, iż zameldowanie w lokalu służy wyłącznie celom ewidencyjnym i ma na celu potwierdzenie faktu pobytu w tym lokalu (poprawka nr 4).

Zarówno w art. 14 ust. 3, jak również w ust. 4 tego artykułu, w brzmieniu nadanym przez ustawę, zbędne są zdania pierwsze, gdyż normy w nich wyrażone zostały powtórzone odpowiednio w kolejnych zdaniach. W związku z tym Senat uchwalił poprawki nr 5 i 6.

Poprawka nr 7 zmierza do zmiany przepisów 26 ust. 2 i 4 dotyczących zameldowania na pobyt stały i czasowy trwający ponad 2 miesiące przez obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej i członka jego rodziny poprzez doprecyzowanie, że dotyczą one członka rodziny niebędącego obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Pierwszy z powołanych przepisów stanowi, że obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej i członek jego rodziny, dokonując zameldowania się na pobyt stały, zgłaszają wymagane dane do zameldowania, przy czym obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej przedstawia kartę pobytu obywatela Unii Europejskiej albo zezwolenie na pobyt, a członek jego rodziny - dokument pobytu albo zezwolenie na pobyt. Z kolei w myśl art. 26 ust. 4 obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej i członek jego rodziny, dokonujący zameldowania się na pobyt czasowy trwający ponad 2 miesiące, zgłaszają wymagane dane do zameldowania, przy czym obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej przedstawia kartę pobytu obywatela Unii Europejskiej albo zezwolenie na pobyt lub zezwolenie na pobyt czasowy, a członek jego rodziny - dokument pobytu albo zezwolenie na pobyt lub zezwolenie na pobyt czasowy. Należy podkreślić, że na mocy art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o zasadach i warunkach wjazdu i pobytu obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 141, poz. 1180 ze zm.) pojęcie członka rodziny zostało zdefiniowane bardzo szeroko, obejmując zarówno obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, jak i osoby nieposiadające tego obywatelstwa. Mimo braku merytorycznej modyfikacji przepisów art. 26 ust. 2 i 4, przedmiotowa poprawka czyni je bardziej precyzyjnymi.

Zważywszy na to, że zgodnie z art. 9 ust. 2b, w brzmieniu nadanym przez ustawę, potwierdzenie pobytu w lokalu ma być dokonane przez właściciela lub inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu, art. 29 ust. 1, w brzmieniu nadanym przez ustawę, nie może stanowić, że obowiązek ten ciąży jedynie na wynajmującym, najemcy, osobie, której przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu lub właścicielu lokalu. Dokonanie konsekwentnych zmian w tym zakresie wiązało się z koniecznością zmiany tytułu rozdziału 7 ustawy nowelizowanej (poprawki nr 11 i 12).

Poprawka nr 13 zmierza do wprowadzenia konsekwencji uchylenia pkt 1 w art. 44h ust. 2.