Uchwała w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw

U C H W A Ł A

SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 6 listopada 2003 r.

w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 14 października 2003 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1)	w art. 1 w pkt 1 w lit. b, w ust. 2a wyrazy "złożenia deklaracji" zastępuje się wyrazami "złożenia korekty deklaracji";
2)	w art. 1 pkt 6 otrzymuje brzmienie: "6) w art. 11: a) ust. 4 i 5 otrzymują brzmienie: "4. Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio, gdy: 1) podmiot krajowy bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu innym podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale innego podmiotu krajowego, albo 2) te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotami krajowymi lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów. 5. Przepisy ust. 4 stosuje się również do powiązań o charakterze rodzinnym lub wynikających ze stosunku pracy albo majątkowych pomiędzy podmiotami krajowymi lub osobami pełniącymi w tych podmiotach funkcje zarządzające lub kontrolne albo nadzorcze oraz jeżeli którakolwiek osoba łączy funkcje zarządzające lub kontrolne albo nadzorcze w tych podmiotach.", b) po ust. 5 dodaje się ust. 5a i 5b w brzmieniu: "5a. Posiadanie udziału w kapitale innego podmiotu, o którym mowa w ust. 1 i 4, oznacza sytuację, w której dany podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada w kapitale innego podmiotu udział nie mniejszy niż 5%. 5b. Określając wielkość udziału pośredniego jaki podmiot posiada w kapitale innego podmiotu przyjmuje się zasadę, że jeżeli jeden podmiot posiada w kapitale drugiego podmiotu określony udział, a ten drugi posiada taki sam udział w kapitale innego podmiotu, to pierwszy podmiot posiada udział pośredni w kapitale tego innego podmiotu w tej samej wysokości; jeżeli wartości te są różne za wysokość udziału pośredniego przyjmuje się wartość niższą.", c) uchyla się ust. 7 i 7a;";
3)	w art. 1 w pkt 7 w lit. e w tiret pierwszym, w pkt 3 wyraz "wartość" zastępuje się wyrazem "wartości";
4)	w art. 1 w pkt 7 w lit. e w tiret drugim, lit. b otrzymuje brzmienie: "b) postępowaniem upadłościowym z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego, lub";
5)	w art. 1 w pkt 7 w lit. f, ust. 4c otrzymuje brzmienie: "4c. W przypadku odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych, na zasadach określonych w odrębnych przepisach (sprzedaż krótka), przychód ustala się na dzień zwrotu pożyczonych papierów wartościowych lub na dzień, w którym miał nastąpić zwrot tych papierów wartościowych zgodnie z zawartą umową pożyczki.";
6)	w art. 1 w pkt 9 w lit. a w tiret pierwszym, lit. b otrzymuje brzmienie: "b) postępowaniem upadłościowym z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego, lub";
7)	w art. 1 w pkt 9 w lit. a po tiret pierwszym dodaje się tiret w brzmieniu: "- pkt 51 otrzymuje brzmienie: "51) wydatków, z zastrzeżeniem pkt 30, z tytułu kosztów używania, dla potrzeb działalności gospodarczej, samochodów osobowych niestanowiących składników majątku podatnika - w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu dla celów podatnika oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra; podatnik jest obowiązany prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu,",";
8)	w art. 1 w pkt 9 w lit. a w tiret piątym, w pkt 65 skreśla się wyrazy "regulujących zagadnienia prawa pracy";
9)	w art. 1 w pkt 9 w lit. b: a) w zdaniu wstępnym wyrazy "lit. a otrzymuje" zastępuje się wyrazami "lit. a - c otrzymują", b) dodaje się lit. b i c w brzmieniu: "b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a, lub c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo";
10)	w art. 1 w pkt 9 w lit. c, lit. b otrzymuje brzmienie: "b) zostało wszczęte postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego lub na wniosek dłużnika zostało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, albo";
11)	w art. 1 w pkt 9 dodaje się lit. c¹w brzmieniu: "c¹) ust. 5 otrzymuje brzmienie: "5. Przebieg pojazdu, o którym mowa w ust. 1 pkt 30 i 51, powinien być, z wyłączeniem ryczałtu pieniężnego, udokumentowany w ewidencji przebiegu pojazdu, potwierdzonej przez podatnika na koniec każdego miesiąca. Ewidencja przebiegu pojazdu powinna zawierać co najmniej następujące dane: nazwisko, imię i adres zamieszkania osoby używającej pojazdu, numer rejestracyjny pojazdu i pojemność silnika, kolejny numer wpisu, datę i cel wyjazdu, opis trasy (skąd - dokąd), liczbę faktycznie przejechanych kilometrów, stawkę za jeden kilometr przebiegu, kwotę wynikającą z przemnożenia liczby faktycznie przejechanych kilometrów i stawki za jeden kilometr przebiegu oraz podpis podatnika (pracodawcy) i jego dane. W razie braku tej ewidencji, wydatki z tytułu używania samochodów nie stanowią kosztu uzyskania przychodów.";";
12)	w art. 1 w pkt 13: a) w lit. a w tiret pierwszym skreśla się wyraz "4," oraz wyrazy "5-6b" zastępuje się wyrazami "6-6b", b) skreśla się lit. b;
13)	w art. 1 w pkt 13 w lit. a w tiret pierwszym skreśla się wyraz "4d,";
14)	w art. 1 w pkt 13 w lit. a w tiret pierwszym skreśla się wyraz "21,";
15)	w art. 1 w pkt 13 w lit. a po tiret trzecim dodaje się tiret w brzmieniu: " - dodaje się pkt 36 w brzmieniu: "36) dopłaty bezpośrednie stosowane w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej, otrzymane na podstawie odrębnych przepisów.",";
16)	w art. 1 w pkt 14: a) w lit. a: - w tiret pierwszym, pkt 1 otrzymuje brzmienie: "1) darowizn przekazanych na cele określone w art. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych określonych w tej ustawie - łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu, o którym mowa w art. 7 ust. 3 albo w art. 7a ust. 1,", - po tiret drugim dodaje się tiret w brzmieniu: "- dodaje się pkt 7 w brzmieniu: "7) darowizn na cele kultu religijnego - łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu, o którym mowa w art. 7 ust. 3 albo w art. 7a ust. 1.","; b) w lit. b, ust. 1a otrzymuje brzmienie: "1a. Łączna kwota odliczeń z tytułów określonych w ust. 1 pkt 1 i 7 nie może przekroczyć 10% dochodu, o którym mowa w art. 7 ust. 3 albo w art. 7a ust. 1, z tym że odliczeniom nie podlegają darowizny na rzecz: 1) osób fizycznych, 2) osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.";
17)	w art. 1 pkt 16 otrzymuje brzmienie: "16) w art. 20: a) ust. 2 otrzymuje brzmienie: "2. W przypadku gdy spółka posiadająca osobowość prawną, mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uzyskuje dochody (przychody) z tytułu dywidend wypłacanych przez spółkę mającą siedzibę lub zarząd na terytorium państwa, niebędącego państwem członkowskim Unii Europejskiej, z którym Rzeczpospolita Polska posiada obowiązującą umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania i w której kapitale spółka mająca siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej posiada bezpośrednio nie mniej niż 75% udziałów nieprzerwanie przez okres nie krótszy niż dwa lata, odliczeniu podlega również kwota równa podatkowi dochodowemu zapłaconemu w tym drugim państwie od tej części zysku, z której dywidenda została wypłacona. Łączna kwota odliczenia nie może jednak przekroczyć tej części podatku, która została obliczona przed dokonaniem odliczenia i która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany z tego źródła dochodu.", b) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu: "2a. W przypadku gdy spółka posiadająca osobowość prawną, mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uzyskuje dochody (przychody) z tytułu dywidend wypłacanych przez spółkę podlegającą w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania i w której kapitale spółka mająca siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej posiada bezpośrednio nie mniej niż 25% udziałów nieprzerwanie przez okres nie krótszy niż dwa lata, odliczeniu podlega również kwota równa podatkowi dochodowemu zapłaconemu w tym drugim państwie od tej części zysku, z której dywidenda została wypłacona. Łączna kwota odliczenia nie może jednak przekroczyć tej części podatku, która została obliczona przed dokonaniem odliczenia i która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany z tego źródła dochodu.", c) ust. 3 otrzymuje brzmienie: "3. Przepisów ust. 2 i 2a nie stosuje się w przypadkach, gdy tego rodzaju przychody są następstwem likwidacji spółki wypłacającej dywidendę.";";
18)	w art. 1 w pkt 18: a) w ust. 4 pkt 3 otrzymuje brzmienie: "3) dochody (przychody) uzyskiwane są z udziału w zysku osoby prawnej, w której kapitale spółka uzyskująca ten dochód posiada bezpośrednio nie mniej niż 25% udziałów nieprzerwanie przez okres nie krótszy niż dwa lata.", b) ust. 5 otrzymuje brzmienie: "5. Przepisów ust. 4 nie stosuje się w przypadku gdy dochody, o których mowa w ust. 1, są następstwem umorzenia udziałów, zbycia udziałów w celu ich umorzenia lub likwidacji osoby prawnej.";
19)	w art. 1 w pkt 18 po wyrazach "art. 22" dodaje się dwukropek, pozostałą treść oznacza się jako lit. b i dodaje się lit. a w brzmieniu: "a) ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie: "1. Podatek dochodowy od dochodów z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem ust. 2, ustala się w wysokości 19% uzyskanego przychodu. 2. Podatek dochodowy od dochodów, o których mowa w ust. 1, od osób wymienionych w art. 3 ust. 2 ustala się w wysokości 19% przychodu, chyba że umowa w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu zawarta z krajem miejsca siedziby lub zarządu podatnika stanowi inaczej.",";
20)	w art. 1 pkt 21 otrzymuje brzmienie: "21) art. 28 otrzymuje brzmienie: "Art. 28. 1. Podatnicy posiadający zakłady (oddziały) położone na obszarze jednostki samorządu terytorialnego innej niż właściwa dla ich siedziby, są obowiązani składać do urzędu skarbowego w terminie wpłat zaliczek miesięcznych w przypadku dokonywania tych wpłat w uproszczonej formie lub załączać do deklaracji oraz zeznania o wysokości dochodu (straty) informacje, sporządzone zgodnie z odrębnymi przepisami, w celu ustalenia dochodów z tytułu udziału jednostek samorządu terytorialnego we wpłatach z podatku dochodowego od osób prawnych. 2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do podatkowej grupy kapitałowej, reprezentowanej przez spółkę, o której mowa w art. 1a ust. 3 pkt 4.".";
21)	skreśla się art. 2;
22)	skreśla się art. 3;
23)	art. 4 otrzymuje brzmienie: "Art. 4. W ustawie z dnia 28 sierpnia 1997 r. o zatrudnianiu osób pozbawionych wolności (Dz.U. Nr 123, poz. 777) uchyla się art. 9.";
24)	w art. 7: a) w ust. 1 : - w zdaniu pierwszym wyrazy "Podatnicy korzystający ze zwolnienia na podstawie" zastępuje się wyrazami "Zwolnienia, o których mowa w" oraz wyrazy "zachowują do dnia 31 grudnia 2004 r. prawo do zwolnienia od podatku dochodowego" zastępuje się wyrazami "stosuje się do dnia 31 grudnia 2004 r.", - dodaje się zdanie trzecie w brzmieniu: "Przepis art. 16 ust. 1 pkt 58 ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2003 r., stosuje się odpowiednio.", b) ust. 3 otrzymuje brzmienie: "3. Do podatników objętych zwolnieniem, o którym mowa w ust. 1, stosuje się przepisy art. 17 ust. 1e i 1f ustawy wymienionej w art. 1.";
25)	w art. 7: a) w ust. 1 skreśla się wyraz "4," oraz wyraz ", 5", b) w ust. 5 skreśla się dwukrotnie użyty wyraz "4," oraz dwukrotnie użyty wyraz ", 5";
26)	w art. 7: a) w ust. 1 skreśla się wyraz "4d,", b) w ust. 5 skreśla się dwukrotnie użyty wyraz "4d,";
27)	w art. 7 skreśla się ust. 4;
28)	art. 10 otrzymuje brzmienie: "Art. 10. Przepisy art. 12 ust. 4 pkt 8 lit. b, art. 16 ust. 1 pkt 43 lit. b oraz ust. 2a pkt 1 lit. b ustawy wymienionej w art. 1 w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2003 r. zachowują moc do otwartego do dnia 30 września 2003 r. postępowania układowego w rozumieniu przepisów o postępowaniu układowym oraz mają zastosowanie w okresie od dnia 1 października 2003 r. do dnia 31 grudnia 2003 r. do postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego w przypadku ogłoszenia upadłości po dniu 30 września 2003 r.";
29)	w art. 12 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i dodaje się wyrazy "z wyjątkiem art. 10, który wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.".

WICEMARSZAŁEK SENATU

Ryszard JARZEMBOWSKI

UZASADNIENIE

Po rozpatrzeniu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw Senat postanowił wprowadzić do niej 29 poprawek. Do najważniejszych zmian należy zaliczyć poprawki nr 12, 13, 14, 16, 24, 25 i 26.

Poprawki nr 12 i 25 mają na celu utrzymanie na stałe zwolnienia od podatku dochodów podatników, których celem statutowym jest np. działalność naukowa, naukowo - techniczna, oświatowa, kulturalna, ochrony środowiska, dobroczynności lub kultu religijnego, oraz spółek, których udziałowcami są wyłącznie stowarzyszenia a wskazana działalność jest ich celem statutowym. Konsekwencją pozostawienia w mocy zwolnienia określonego w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy nowelizowanej, na podstawie którego są zwolnione od podatku m. in. jednostki badawczo - rozwojowe i szkoły wyższe, jest skreślenie art. 2 i 3, które zostały dodane w związku z likwidacją tego zwolnienia.

Poprawki nr 13 i 26 zmierzają do zachowania również po 2004 r. istniejącego zwolnienia od podatku dochodów jednostek organizacyjnych Ochotniczej Straży Pożarnej - w części przeznaczonej na cele statutowe. Proponując te zmiany Senat wziął pod uwagę konieczność utrzymania zdolności ratowniczych tych jednostek. Opodatkowanie ich dochodów pozbawiłoby formację opierającą się na pracy społecznej jej członków części środków na odpowiednie wyposażenie.

Poprawka nr 14 uwzględnia to, że w przypadku osób fizycznych nie są przychodem z działalności gospodarczej dotacje, dopłaty, subwencje i inne nieodpłatne świadczenia związane z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych, nie byłoby więc zasadne opodatkowanie tego rodzaju dochodów osób prawnych.

Biorąc pod uwagę rozwiązania przyjęte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie możliwości odliczania od dochodu darowizn, Senat postanowił rozszerzyć ich katalog o darowizny na cele kultu religijnego, zachowując zarazem łączny limit darowizn podlegających odliczeniu od dochodu na poziomie 10%. Poprawka nr 16 uściśla również, iż warunkiem odliczenia od dochodu darowizny na cele określone w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, jest jej przekazanie organizacji określonej w tej ustawie.

Istotna jest również poprawka nr 24, która zmienia zasady przedłużenia o jeden rok obowiązywania niektórych likwidowanych zwolnień od podatku w ten sposób, iż zwolnienie to przez 2004 rok będzie obowiązywać bezwarunkowo. Zgodnie z brzmieniem art. 7 przyjętym przez Sejm prawo do tego zwolnienia zachowaliby jedynie podatnicy, którzy już z niego wcześniej korzystali, co, zdaniem Senatu, różnicowałoby podmioty znajdujące się w takiej samej sytuacji gospodarczej.

Kilka poprawek zaproponowanych przez Izbę ma swoje źródło w rozwiązaniach przyjętych w nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należą do nich poprawki nr 5, 7, 11, 15, 19 i 23. Poprawka nr 5 wprowadza analogiczne do zastosowanego w nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ogólne odwołanie do odrębnych przepisów w zakresie zasad odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych w miejsce odesłania do przepisów o funduszach inwestycyjnych, które jeszcze tej kwestii nie regulują, poprawki nr 7 i 11 zmierzają, w ślad za wspomnianą ustawą, do odformalizowania ewidencji przebiegu pojazdu, poprzez rezygnację ze stosowania w tym zakresie wzoru ogłaszanego przez Ministra Finansów. Poprawka nr 15 zwalnia od podatku dochodowego dopłaty bezpośrednie stosowane w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej, analogicznie jak zostało to przyjęte w nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast poprawka nr 19 podwyższa z 15% do 19% stawkę podatku dochodowego od dochodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę w Polsce, w celu ujednolicenia z zasadami opodatkowania tego rodzaju dochodów osiąganych przez osoby fizyczne. Konsekwencją uchylenia zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych dla pracodawców zatrudniających osoby pozbawione wolności, innych niż przywięzienne zakłady pracy, jest zaproponowana w poprawce nr 23 zmiana art. 4 nowelizacji.

Poprawki nr 2 i 17 związane są z przystapieniem Polski do Unii Europejskiej. Celem pierwszej z nich jest to, aby zgodnie z zasadą swobody przepływu kapitału, przepisy dotyczące szacowania dochodu w transakcjach między podmiotami powiązanymi, w jednakowy sposób traktowały podmioty krajowe i podmioty z innych państw członkowskich, natomiast druga poprawka zmierza do niepogorszenia w stosunku do aktualnego stanu prawnego sytuacji inwestorów z krajów spoza Unii Europejskiej, inwestujących w tworzone w Polsce spółki, które stają się spółkami "matkami" dla spółek zależnych w innych krajach.

Poprawki nr 4, 6, 9, 10, 28 i 29 mają związek z wejściem w życie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, przy czym dwie ostatnie zmierzają do likwidacji luki prawnej jaka powstała w ustawie o podatku dochodowym po dniu 30 września 2003 r. Poprawka nr 20 ma natomiast na celu dostosowanie przepisu do nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

Poprawka nr 8 zmierza do jasnego wskazania, iż kosztem uzyskania przychodów są wydatki na świadczenia zdrowotne dla pracowników, o ile ich obowiązek został na pracodawcę nałożony ustawą, bez względu na to, czy zostanie ona zaliczona do ustaw regulujących zagadnienia prawa pracy.

Pozostałe poprawki mają charakter doprecyzowujący (nr 1, 18) lub korygujący (nr 3). Podobny charakter ma też poprawka nr 27, skreślająca przepis, który w odniesieniu do związanego z nim zwolnienia od podatku jest bezprzedmiotowy, zwolnienie to bowiem nie jest uwarunkowane przeznaczeniem dochodów na określony cel.