U C H W A Ł A

SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 8 lutego 2002 r.

w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944-1990 osób pełniących funkcje publiczne oraz ustawy - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 25 stycznia 2002 r. ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944-1990 osób pełniących funkcje publiczne oraz ustawy - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1)

w art. 1 w pkt 1:

a) dotychczasową treść art. 3a oznacza się jako ust. 1,

b) wyrazy "art. 3a" zastępuje się wyrazami "art. 4a" oraz wyrazy "Art. 3a" zastępuje się wyrazami "Art. 4a";

2)

w art. 1 w pkt 1, dodaje się nowy ust. ... w brzmieniu:

"... Współpracą w rozumieniu ustawy nie jest działanie, które nie było wymierzone przeciwko kościołom lub innym związkom wyznaniowym, opozycji demokratycznej, niezależnym związkom zawodowym, suwerennościowym aspiracjom Narodu Polskiego.";

3)

w art. 1 w pkt 1, dodaje się nowy ust. ... w brzmieniu:

"... Współpracą w rozumieniu ustawy nie jest działanie, które nie stwarzało zagrożenia dla wolności i praw człowieka i obywatela oraz dóbr osobistych innych osób.";

4)

w art. 1 w pkt 1, dodaje się nowy ust. ... w brzmieniu:

"... Współpracą w rozumieniu ustawy nie jest zbieranie lub przekazywanie informacji mieszczących się w zakresie zadań wywiadu, kontrwywiadu i ochrony granic.";

5)

w art. 1 w pkt 1, dodaje się nowy ust. ... w brzmieniu:

"... Współpracą w rozumieniu ustawy nie jest współdziałanie pozorne lub uchylanie się od dostarczenia informacji pomimo formalnego dopełnienia czynności lub procedur wymaganych przez organ bezpieczeństwa państwa oczekujący współpracy.";

6)

w art. 1 w pkt 3, w art. 17db w ust. 2 po wyrazach "złożenia oświadczenia" dodaje się przecinek;

7)

w art. 1 w pkt 3, w art. 17db w ust. 3 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:

"W przypadku podjęcia postępowania stosuje się przepisy ust. 1 i 2.";

8)

w art. 1 w pkt 5 w lit. b), w ust. 5 dodaje się zdanie trzecie w brzmieniu:

"W stosunku do osoby, wobec której Rzecznik nie skierował do Sądu wniosku o wszczęcie postępowania lustracyjnego albo Sąd umorzył postępowanie lustracyjne, nie stosuje się przepisu art. 7 ust. 2a.";

9)

w art. 1 w pkt 7, art. 19 otrzymuje brzmienie:

"Art. 19. W postępowaniu lustracyjnym, w tym odwoławczym oraz kasacyjnym, w zakresie nieuregulowanym przepisami niniejszej ustawy, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, z tym że wyłączenie jawności postępowania następuje również na żądanie osoby poddanej postępowaniu lustracyjnemu.";

10)

w art. 1 w pkt 11, w art. 28 po wyrazach "podaje się" dodaje się wyraz "niezwłocznie";

11)

w art. 1 w pkt 13 wyrazy "Minister Spraw Zagranicznych" zastępuje się wyrazami "minister właściwy do spraw zagranicznych";

12)

w art. 1 pkt 15 otrzymuje brzmienie:

"15) w załączniku w części A użyte dwukrotnie wyrazy "świadomym i tajnym współpracownikiem* organów bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 1, art. 2 i art. 4" zastępuje się wyrazami "świadomym i tajnym współpracownikiem* organów bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 1, art. 2, art. 4 i art. 4a".".

WICEMARSZAŁEK SENATU

Ryszard JARZEMBOWSKI

UZASADNIENIE

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm ustawy, uznał za niezbędne wniesienie do jej treści pewnych poprawek. W pierwszej kolejności rozważeniu podlegała konieczność wprowadzenia modyfikacji do zawartej w ustawie nowelizowanej definicji pojęcia "współpraca". Uchwalając poprawki w tym zakresie Senat nawiązał do propozycji, które stanowiły integralną część wniesionego do Sejmu przez Prezydenta projektu ustawy,
a następnie uwzględniane były w toku prac legislacyjnych w Sejmie. Senat stoi na stanowisku, iż niezbędne jest wyłączenie spod ustawowej definicji współpracy:

W przekonaniu Senatu wprowadzenie takich swoistych kontratypów do pozytywnej definicji współpracy przyczyni się do pewnego "ucywilizowania" postępowania lustracyjnego, zapewni ochronę ważnych interesów państwa (w szczególności dotyczy to poprawki nr 4) oraz uwzględni wnioski płynące z orzecznictwa (w szczególności poprawka nr 5). Ponadto Senat uznał za wskazane umiejscowienie przepisu modyfikującego pojęcie służby oraz pojęcie współpracy po art. 4 nowelizowanej ustawy (poprawki nr 1 i 12).

Senat z uznaniem przyjął wprowadzenie do ustawy rozwiązań, zgodnie z którymi Rzecznik Interesu Publicznego ma obowiązek poinformować zainteresowaną osobę o powstałych wątpliwościach co do prawdziwości jej oświadczenia, a następnie ma obowiązek w ciągu 6 miesięcy podjąć rozstrzygnięcie o ewentualnym skierowaniu sprawy do Sądu. Słusznie także ustawa dopuszcza możliwość ponownego podjęcia w przyszłości postępowania, w którym sprawy do Sądu nie skierowano, a następnie ujawnione zostały nowe dowody. Niezbędnym jednak uzupełnieniem tej konstrukcji jest jednoznaczne wskazanie,
że w przypadku podjęcia postępowania - lustrowanemu ponownie przysługuje prawo do zapoznania się ze sprawą i złożenia wyjaśnień, zaś Rzecznik ponownie musi podjąć rozstrzygnięcie w terminie 6 miesięcy (poprawka nr 7).

Wprowadzona przez nowelizację konstrukcja umorzenia postępowania lustracyjnego, w sytuacji gdy osoba lustrowana zrezygnuje ze stanowiska, musi być uzupełniona o zapis, zgodnie z którym, jeżeli osoba taka następnie ponownie ubiega się o stanowisko publiczne - musi złożyć kolejne oświadczenie lustracyjne (poprawka nr 8). Oznacza to wyłączenie stosowania wobec tej osoby przepisu art. 7 ust. 2a nowelizowanej ustawy. W przeciwnym wypadku, rezygnacja z funkcji publicznej i umorzenie postępowania lustracyjnego i następnie kandydowanie na kolejne stanowisko publiczne z wyłączeniem obowiązku złożenia ponownego oświadczenia (zgodnie z art. 7 ust. 2a) - pozwalałoby na ominięcie procedury lustracyjnej.

Ze względu na specyfikę postępowania lustracyjnego oraz potrzebę ochrony dóbr osobistych osoby lustrowanej Senat uznał za konieczne utrzymanie w nowelizowanej ustawie możliwości utajnienia postępowania na skutek wiążącego sąd wniosku osoby lustrowanej (poprawka nr 9).

Senat uznaje za słuszne powstrzymanie publikacji prawomocnego orzeczenia Sądu stwierdzającego "kłamstwo lustracyjne" do czasu upływu terminów związanych z wszczęciem postępowania kasacyjnego albo do zakończenia tego postępowania. Jednakże po upływie tych terminów, stosowna publikacja powinna być zarządzona niezwłocznie (poprawka nr 10).

W poprawce nr 6 Senat koryguje błąd interpunkcyjny wypaczający sens wprowadzanego nowelizacją przepisu. W poprawce nr 11 Senat uwzględnił fakt, iż przepis art. 31 ustawy nowelizowanej został zmieniony przy ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw (Dz. U. z 1999 r. Nr 42, poz. 428) jej tekstu jednolitego i do tego zmienionego brzmienia musi odnosić się ustawa nowelizująca.