Oświadczenie skierowane do ministra spraw wewnętrznych i administracji Ryszarda Kalisza

Szanowny Panie Ministrze!

W ostatnim czasie środowiska samorządowe w moim okręgu wyborczym zwracają się do mnie z wyrazami zaniepokojenia w związku z pojawiającymi się w różnych kręgach społecznych krzywdzącymi opiniami na temat roli i potrzeby istnienia powiatów w strukturze administracyjnej kraju. W opiniach tych podważany jest sens przeprowadzonej w 1998 r. reformy terytorialnej przywracającej zlikwidowane w 1975 r. powiaty.

Nie muszę chyba przytaczać argumentacji na rzecz przywrócenia powiatów, bo ostatnich sześć lat wykazało, że odegrały one niezaprzeczalnie istotną rolę w konsolidacji lokalnych wspólnot wokół miast powiatowych, które od wieków stanowią historycznie ukształtowane ośrodki władzy administracyjnej. Potwierdzeniem tego poglądu jest również przyjęcie w Narodowym Planie Rozwoju na lata 2007-2013 koncepcji racjonalizacji, a nie likwidacji sieci powiatów. Nad założeniami tej koncepcji pracuje także senacka Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, która od trzech lat prowadzi szeroko zakrojone badania studialne zmierzające do wypracowania najbardziej optymalnego modelu sieci powiatów, uwzględniającego oczekiwania lokalnych wspólnot samorządowych.

W tym kontekście środowiska samorządowe zwróciły się do mnie o pomoc w sprawie wyeliminowania nierównoprawności stosunków pracy wśród pracowników samorządów. O ile bowiem nawiązanie stosunku pracy na podstawie wyboru, powołania i umowy o pracę dopuszczalne jest we wszystkich jednostkach wymienionych w art. 1 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych - tekst jednolity: DzU nr 142, poz. 1593 z późniejszymi zmianami - to mianowanie jako forma nawiązania stosunku pracy jest dopuszczalna wyłącznie na szczeblu gminnym, o ile stanowi tak statut gminy, oraz na szczeblu związku międzygminnego. Przepis art. 2 ust. 2 wspomnianej ustawy wyklucza także w obecnym stanie prawnym możliwość zatrudnienia na podstawie mianowania pracowników starostw powiatowych i jednostek organizacyjnych powiatu.

Należy w tym miejscu zauważyć, że zatrudnienie na podstawie mianowania związane jest z zachowaniem określonych wymogów ustawowych. Pracownicy mianowani podlegają ostrzejszym kryteriom, między innymi okresowej ocenie, ale w związku z podstawą nawiązania stosunku pracy podlegają też szczególnej ochronie - podwyższonej trwałości stosunku pracy.

Reasumując, należy podkreślić, że proponowana możliwość zatrudnienia pracowników samorządowych w powiatach na podstawie mianowania, wiążąca się z akceptacją narzuconych przez ustawę ograniczeń w zakresie możliwości kierowania do innej pracy i przeniesienia na inne stanowisko, daje przede wszystkim ochronę trwałości stosunku pracy i wynagrodzeń. Niewątpliwą korzyścią wynikającą z mianowania pracowników powiatów jest poddanie tych pracowników okresowej ocenie, co z kolei wiąże się z koniecznością podnoszenia przez nich kwalifikacji i poziomu merytorycznego, jak też efektywności pracy.

Przedstawione różnice w podstawie zatrudnienia wskazują, z jednej strony, że wprowadzenie możliwości zatrudnienia na podstawie mianowania pracowników w innych niż gmina jednostkach samorządu terytorialnego wiąże się z koniecznością zapewnienia odpowiednich środków, a z drugiej strony, zważywszy na wzmożoną odpowiedzialność pracowników mianowanych, oznacza odpowiedzialność dyscyplinarną, konieczność podnoszenia kwalifikacji zawodowych i poddawania się okresowej ocenie, gwarantując wysoki poziom świadczonej pracy, a nade wszystko zapewniając pełną stabilizację zatrudnienia w powiatach.

Biorąc pod uwagę przytoczoną argumentację, wnoszę do Pana Ministra o wszczęcie prac legislacyjnych w zakresie nowelizacji wspomnianego zapisu art. 2 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych poprzez wprowadzenie regulacji dającej możliwość zatrudniania pracowników na podstawie mianowania w jednostkach samorządowej administracji szczebla powiatowego.

Z poważaniem
Tadeusz Wnuk