Warszawa, dnia 15 marca 2005 r.

Szanowny Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

W związku z oświadczeniem Pani Senator Marii Szyszkowskiej złożonym, na 77. posiedzeniu Senatu RP w dniu 18 lutego 2005 r., dotyczącym nierespektowania przez władze Nałęczowa testamentu Stefana Żeromskiego, aby dom zwany "Ochronką im. Adasia Żeromskiego" służył celem społecznym, uprzejmie proszę o przyjęcie poniższych wyjaśnień.

Budynek dawnej Ochronki przy ul. Poniatowskiego 13 wraz z działką (nr ewidencyjny 235), drzewostanem oraz ogrodzeniem został wpisany do rejestru zabytków decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie z dnia 27 lutego 1984 r. (znak: Kl. IV.5349/19/84).

Do roku 2002 w budynku mieściło się przedszkole. Rada Miasta Nałęczów uchwałą nr X/80/2003 z dnia 28 listopada 2003 r. wyraziła wolę przekazania w dzierżawę budynku dawnej Ochronki na siedzibę Lokalnej Organizacji Turystycznej "Ziemia Nałęczowska". Uchwała ta zobowiązuje przyszłego dzierżawcę do wykorzystania budynku zgodnie z przyjętym programem, który przewiduje remont obiektu obejmujący między innymi:

- wymianę instalacji wodno-kanalizacyjnej,

- odnowienie ścian wewnętrznych,

- wymianę instalacji elektrycznej,

- instalację nowoczesnej sieci telefonicznej i teleinformatycznej.

W programie odnowy zabytku założono, że prace remontowe nie naruszają istniejącego układu przestrzennego pomieszczeń, charakteru budynku i otoczenia, a wszystkie działania przy obiekcie będą prowadzone za pozwoleniem Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Natomiast w programie użytkowym budynku, obok funkcji biurowych (punkt informacji turystycznej, siedziba stowarzyszenia), przewidziano urządzenie Izby Historii Nałęczowa.

Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków decyzją z dnia 30 grudnia 2004 r. (znak: IN/4003/N-198/5841/04) udzielił Burmistrzowi Miasta Nałęczowa pozwolenia na zmianę przeznaczenia i sposobu korzystania z budynku d. Ochronki, z funkcji przedszkolnych na biurowe. Przy wydawaniu tej decyzji wojewódzki konserwator zabytków wziął pod uwagę fakt, że charakter działalności deklarowanej przez przyszłego użytkownika obiektu nie budzi zastrzeżeń, w kontekście ochrony wartości zabytkowych.

W chwili obecnej toczy się postępowanie w sprawie przekazania zabytkowego budynku w dzierżawę Lokalnej Organizacji Turystycznej "Ziemia Nałęczowska" przez Gminę Nałęczów. Postępowanie to, ze względów proceduralnych przedłuża się, co istotnie, jak słusznie podniosła Pani Senator w swoim oświadczeniu, może mieć negatywny wpływ na stan techniczny budynku. W związku z tym w dniu 13 stycznia 2005 r. przedstawiciele Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie, w obecności zastępcy Burmistrza Nałęczowa, przeprowadzili kontrolę obiektu, pod kątem przestrzegania przez obecnego właściciela nieruchomości przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

W wyniku kontroli budynku stwierdzono:

- złuszczenie powłok malarskich w niektórych pomieszczeniach (m.in. poddaszu),

- niewielkie nieszczelności w pokryciu dachowym,

- brak dolnych fragmentów rur spustowych.

Zdaniem kontrolujących budynek d. Ochronki znajduje się w dobrym stanie technicznym, a ujawnione usterki nie mają istotnego wpływu na stan zachowania obiektu. Nie stwierdzono zarysowań, spękań, znacznych zawilgoceń czy wysoleń murów. Obiekt jest zabezpieczony przed dostępem osób niepowołanych, prowadzone są bieżące kontrole stanu technicznego budynku.

W związku z oświadczeniem Pani Senator, Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków przekazał Departamentowi Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury informacje dotyczące sprawowania opieki nad zabytkiem przez jego obecnego właściciela. W ocenie Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków władze Gminy Nałęczów wywiązują się należycie z obowiązków właściciela zabytku, które nakłada przywołana wyżej ustawa. Właściciel nieruchomości prawidłowo reaguje na sytuacje mogące przyczynić się do niszczenia zabytku. Podczas spotkania, które odbyło się w dniu 7 marca 2005 r. w urzędzie Miejskim w Nałęczowie w sprawie aktualnego stanu prawnego dawnej ochronki wojewódzki konserwator zabytków uzyskał od Zastępcy Burmistrza Nałęczowa zapewnienie o uzupełnieniu brakujących w dolnej partii budynku rur spustowych, skradzionych przez nieznanych sprawców.

W oświadczeniu skierowanym do Ministra Kultury Pani Senator wyraża zaniepokojenie postępującym niszczeniem tego zabytku i obawę o jego dalsze przeznaczenie. Z uzyskanych informacji wynika jednak, że obecny stan zachowania budynku jest zadowalający, przekazanie go w użytkowanie Lokalnej Organizacji Turystycznej "Ziemia Nałęczowska" zapewni utrzymanie zabytku w należytym stanie, jak również uszanowana będzie wola wielkiego pisarza - wykorzystania d. Ochronki im. Adasia Żeromskiego na cele społeczne.

Wyrażam nadzieję, iż powyższe wyjaśnienia usatysfakcjonują Panią Senator.

Z wyrazami szacunku

z up. MINISTRA KULTURY

PODSEKRETARZ STANU

Ryszard Mikliński