Warszawa, dnia 3.03.2004 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

W związku z oświadczeniem Pani Senator Marii Szyszkowskiej, złożonym na 56. posiedzeniu Senatu w dniu 12 lutego 2004 r., w którym Pani Senator wyraża niezadowolenie z uzyskanej ode mnie odpowiedzi na poprzednie oświadczenie złożone na 50. posiedzeniu Senatu w dniu 4 grudnia 2003 r., dotyczące niszczenia zabytkowych obiektów i konieczności podjęcia w tym zakresie zdecydowanych przeciwdziałań, uprzejmie informuję, że organy ochrony zabytków, w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568), mają obecnie możliwość skuteczniejszego niż dotychczas egzekwowania odpowiedzialności karnej za uszkodzenie lub zniszczenie zabytku.

Przepis art. 108 ww. ustawy umożliwia wymierzenie kary pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat każdemu, kto niszczy lub uszkadza zabytek. W przypadku działania nieumyślnego, sprawcy będzie można wymierzyć grzywnę, karę ograniczenia lub pozbawienia wolności do 2 lat. Obok grzywny, kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności wprowadzono dodatkowe obciążenia finansowe dla sprawców polegające na obowiązku, w przypadku gdy działali oni umyślnie, wpłaty wskazanej kwoty na cel społeczny związany z opieką nad zabytkami. Uzyskane w ten sposób środki finansowe będą mogły być wykorzystane na prowadzenie prac konserwatorskich przy zabytkach, a tym samym przyczyni się do uratowania wielu z nich. Dolegliwości finansowe dla sprawców czynów zabronionych, orzeczone przez sąd, mogą być niejednokrotnie bardziej skuteczne, aniżeli kara pozbawienia lub ograniczenia wolności.

W związku z powyższym należy przypomnieć, że ustawą z dnia 6 czerwca 1997 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 554) usunięty został z niewiadomych powodów przepis art. 73 z poprzednio obowiązującej ustawy, z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury, co uniemożliwiało wojewódzkim konserwatorom zabytków egzekwowanie odpowiedzialności karnej w odniesieniu do sprawców przestępstw dotyczących niszczenia zabytków, będących ich własnością. W czasie tych kilku ostatnich lat doniesienia kierowane przez wojewódzkiego konserwatora zabytków do Prokuratury Rejonowej o zniszczeniu obiektu zabytkowego spotykały się zazwyczaj z odmową wszczęcia dochodzenia w tej sprawie bądź umorzeniem postępowania, z uwagi na brak odpowiednich przepisów karnych, w tym w szczególności wyżej wymienionego art. 73.

Generalny Konserwator Zabytków postanowieniem z dnia 16.08.2001 r. uchylił i przekazał do ponownego rozpatrzenia przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków sprawę uzgodnienia decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla inwestycji polegającej na realizacji budynku wielofunkcyjnego, o wys. 5 kondygnacji, o dominującej funkcji kultury, z parkingiem podziemnym, na nieruchomości położonej przy ul. Zajączkowskiej w Warszawie, róg Belwederskiej (działki o nr ewid. 27/2 i 27/4, w obrębie 1-01-23). Nieruchomości, na których miała zostać zrealizowana inwestycja, objęte były ochroną konserwatorską, jako "K-Z", na podstawie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy, zatwierdzonego Uchwałą Rady m.st. Warszawy Nr XXXV/199/92 z dnia 28.09.1992 r., obowiązującego do dnia 31.12.2003 r. Natomiast terenu tych nieruchomości nie można uznać za obszar wpisany do rejestru zabytków. Do rejestru zabytków pod numerem 454/1 decyzją Konserwatora Zabytków m.st. Warszawy z lipca 1965 r. wpisany został "teren d. Mokotowa - ogród przy ul. Puławskiej i Belwederskiej". Jednocześnie nie zostały określone granice terenu objętego wpisem.

Z opracowanej dokumentacji parku Morskie Oko wynika, iż teren działek nr 27/2 i 27/4 nie stanowi części tego parku. Nieruchomości te są częścią dawnych działek hipotecznych, które były zabudowane od strony ul. Zajączkowskiej (plan sytuacyjny z 1927 r.). Zabudowa tego terenu jest widoczna na planach z 1940 r., z 1948 r. (inwentaryzacja zniszczeń wojennych) oraz z 1968 r. Natomiast obszar obecnego parku Morskie Oko w okresie międzywojennym był terenem zielonym (skwer miejski). Projekt parku Morskie Oko, opracowany dopiero w 1958 roku, pierwotnie obejmował również obszar między budynkiem ul. Grottgera 12a, a ul. Zajączkowską. Został on jednak wyłączony z parku i przeznaczony pod zabudowę restauracji. Po rozebraniu dawnej zabudowy z pozostałej części działek 27/2 i 27/4 (zabudowa istniała w tym miejscu do 1980 r.), teren zajmuje zieleń przyuliczna.

Należy stanowczo stwierdzić, iż w sprawie realizacji inwestycji na tym terenie Generalny Konserwator Zabytków nie zmienił stanowiska w kwestii skali i sposobu kształtowania zabudowy obszaru ww. nieruchomości. Przekazując sprawę do ponownego rozpatrzenia Mazowieckiemu Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków, organ odwoławczy zwrócił uwagę na konieczność ustosunkowania się organu współdziałającego, w zakresie zgodnym z właściwością organu ochrony dóbr kultury, do wysokości planowanej inwestycji w odniesieniu do zabytkowego terenu parku, z uwagi na podaną w projekcie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu projektowaną wysokość 5 kondygnacji (we wstępnych warunkach zagospodarowania terenu ustalono wysokość na max. 2 kondygnacje) - cytat z postanowienia Generalnego Konserwatora Zabytków z dnia 16.08.2001 r.

Po ponownym rozpatrzeniu sprawy, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków postanowieniem z dnia 23.10.2001 r. uznał za dopuszczalną w tym miejscu zabudowę 5-kondygnacyjną. Na wydane w tej sprawie postanowienie nie wpłynęło zażalenie do Generalnego Konserwatora Zabytków. Generalny Konserwator Zabytków, jako organ nadzorczy, nie mógł w tej sprawie podejmować działań w sprawie stwierdzenia nieważności, ze względów wyczerpująco opisanych w piśmie z dnia 5 stycznia 2004 r., l.dz. DOZ-MS/070-2/03.

Natomiast, w sprawie ochronki im. Adama Żeromskiego w Nałęczowie przy ul. Poniatowskiego 33, Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków informuje, iż zgodnie z poprzednio przekazanymi danymi na temat tego obiektu, stan techniczny budynku należy uznać za zadowalający, nie zagrażający jego istnieniu. Istotnie, obecnie obiekt nie pełni funkcji przedszkola. Jest jednak zabezpieczony, a dozór nad nim pełni Zakład Gospodarki Komunalnej w Nałęczowie. Zgodnie z przekazaną na początku lutego br. przez Burmistrza Miasta Nałęczowa informacją, samorząd Nałęczowa zamierza oddać ten budynek w dzierżawę Lokalnej Organizacji Turystycznej "Ziemia Nałęczowska". Będzie on stanowił siedzibę tej organizacji oraz pełnił funkcję muzeum historii Nałęczowa (między innymi mają zostać tam zlokalizowane zbiory pochodzące z dawnego Muzeum Ruchu Spółdzielczego w Nałęczowie.

z up. MINISTRA KULTURY

PODSEKRETARZ STANU