Warszawa, 2003-08-12

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Warszawa

Ustosunkowując się do poruszonych w oświadczeniu problemów należy wspomnieć, iż o obowiązku prowadzenia przez podatników ewidencji sprzedaży, o której mowa w art. 29 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 z późn. zm.) przy zastosowaniu kas rejestrujących zadecydował Parlament już w 1993 r. stanowiąc, że ewidencja sprzedaży towarów i usług dokonywana przez podatników na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej oraz osób fizycznych prowadzących działalność w formie indywidualnych gospodarstw rolnych ma być prowadzona przy zastosowaniu urządzenia zwanego "kasą rejestrującą". Jest to więc obowiązek wynikający wprost z ustawy, nałożony wolą ustawodawcy na wszystkich podatników objętych ustawą o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, stąd Minister Finansów realizuje w tym przypadku zapisy ustawowe. Grupa podatników świadczących usługi w zakresie przewozu osób i ładunków taksówkami od ponad 10 lat korzystała ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania, które jak wynika to wprost zarówno z przepisów samej ustawy jak i rozporządzenia, miało charakter czasowy.

Na decyzję o zakończeniu stosowania zwolnienia od ewidencji tych usług przy pomocy kas złożyło się wiele czynników, z których do najistotniejszych należy konieczność opodatkowania tych usług z chwilą przystąpienia do Unii Europejskiej i w konsekwencji wprowadzenie obowiązku stosowania ewidencji zapewniającej prawidłową kontrolę obrotów.

Ma to również o tyle ważne znaczenie dla tej grupy podatników, że stosowane dotychczas zwolnienia lub uproszczone formy opodatkowania eliminowały potrzebę prowadzenia ewidencji podatkowej, a więc nie można mówić, aby w tej sferze działalności gospodarczej można było wykorzystać dotychczasowe doświadczenia w zakresie prowadzenia ewidencji. W przypadku usług przewozu osób i ładunków taksówkami ważne funkcje informacyjne i kontrolne, w tym dla służb miejskich, ma informacja zawarta na paragonie odnośnie przebiegu kursu (m.in. czas rozpoczęcia i zakończenia kursu, ilość przebytych kilometrów, wysokość ceny uzgodnionej do zapłaty z wyodrębnioną kwotą podatku, zastosowane rabaty, upusty, dane ewidencyjne taksówki). Taksometry, z wyjątkiem bardzo małej serii (około 300 szt.), nie mają możliwości emisji paragonów z opisem usługi i nie posiadają funkcji druku kopii tych dokumentów niezbędnych dla celów ewidencyjnych.

Należy także zaznaczyć, że używane dotychczas w taksometrach rejestry są od strony mechanicznej i elektronicznej o wiele słabiej zabezpieczone przed utratą lub likwidacją zawartych w nich zapisów, niż kasotaksometry uwzględniające kryteria techniczne kas rejestrujących. Tylko część najnowocześniejszych taksometrów wyposażona jest w tzw. pamięć nieulotną, natomiast w większości funkcjonowanie rejestrów starszych typów taksometrów oparte jest na zasilaniu bateryjnym, gdzie przeprowadzane badania metrologiczne typu taksometru, dają gwarancje jedynie dla 7-dniowego terminu zachowania stanu rejestrów. Przy braku dokumentacji papierowej, której emitowanie zapewnia tylko kasotaksometr lub kasa przyłączana do taksometru, zanik zasilania w taksometrach nie mających ww. pamięci nieulotnej powoduje brak jakiejkolwiek dokumentacji źródłowej warunkującej prawidłowe rozliczanie się z podatku od towarów i usług. Ponadto należy zauważyć, że taksometryczne rejestry pracują jedynie w systemie odnotowywania narastających stanów, co oznacza, iż niemożliwym jest na postawie zapisu samego taksometru odtworzenie stanów wstecz na określony dzień lub określony przedział czasowy. Po wyczerpaniu pojemności licznika stan zaewidencjonowanych danych ulega ponadto automatycznie wyzerowaniu. Wszystkie wymienione rejestry taksometrów nie uwzględniają zatem możliwości ewidencjonowania stanów faktycznych spotykanych w realiach prawnych i organizacyjnych polskiego rynku usług taksówkarskich, które mają znaczenie przy wymiarze podatku od towarów i usług.

W omawianym problemie chodzi również o to, że polskie uregulowania prawa cenowego w dość szerokim zakresie dają możliwość korzystania z odstępstw od reguły rozliczania się wg cen urzędowych ustalonych przez gminy. I tak gmina zgodnie z ustawą o cenach może wprowadzać ceny urzędowe za przejazd taksówką. Taryfy, jeżeli są ustalone przez gminę, obowiązują na terenie gminy, a kursy poza terenem gminy w szerokim zakresie są rozliczane wg kwoty ceny uzgodnionej. W ramach formuły ceny maksymalnej obowiązującej na terenie gminy powszechnie są stosowane rabaty indywidualne lub korporacyjne, np. dla posiadaczy kart stałego klienta. W oprogramowaniu pracy taksometrycznych liczników impulsów nie ma odpowiednich funkcji eliminujących rejestrację impulsów odnotowywanych w trakcie wyczekiwania na klienta, który się nie zgłosił po zamówioną usługę. Powodowałoby to często rozmijanie się wskazań dotychczas stosowanych taksometrycznych urządzeń pomiarowych z faktycznie uzyskiwanymi obrotami podlegającymi ewidencjonowaniu i opodatkowaniu. Możliwości stosowania w niektórych przypadkach różnego rodzaju taryf umownych (upustów, rabatów, jazdy poza teren gminy wg kwotowo uzgodnionej ceny), wykorzystywania pojazdu taksówkarskiego do innej działalności oraz na cele prywatne jest specyfiką polskiego systemu świadczenia tych usług i nie znajduje odniesienia w regulacjach stosowanych w innych krajach europejskich, gdzie pomiar obrotu oparty jest ściśle na wskazaniach taksometru.

Jeżeli chodzi o poruszony przez Panią Senator problem korzyści budżetu w związku z wprowadzeniem obowiązku ewidencjonowania, to należy jeszcze raz przypomnieć, że podstawowym kryterium wprowadzenia tego obowiązku był ustawowy wymóg prowadzenia ewidencji w tej sferze obrotu wynikający z art. 29 ustawy. Parlament w 1993 r. zadecydował, iż obrót i podatek należny w podatku VAT w sferze sprzedaży detalicznej będzie ewidencjonowany przy zastosowaniu kas rejestrujących. Rozwiązanie to zapewniało równe traktowanie w zakresie obowiązku ewidencyjnego podatników w tej sferze obrotu. Obowiązek ten obejmował również usługi przewozu osób i ładunków taksówkami. Należy również podnieść, że zastosowanie skutecznych i poprawnych instrumentów ewidencyjnych przy sprzedaży ma szczególne znaczenie w tych dziedzinach, gdzie odliczenia podatku naliczonego VAT związanego z zakupami w stosunku do tzw. podatku należnego obliczanego na bazie wartości sprzedaży towarów lub usług mogą kształtować się wysoko i powodować nawet wypłatę przez urząd skarbowy zwrotu różnicy podatku. Szczególnie zjawisko to może występować w sytuacjach zastosowania stawek obniżonych podatku, a do tych m.in. należą usługi przewozu. Na konieczność opracowania odpowiednich urządzeń ewidencyjnych zwracały w latach ubiegłych uwagę same środowiska zawodowe i związkowe taksówkarzy. Ponadto na problem ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących w sferze usług przewozu należy również spojrzeć jako czynnik porządkujący rynek usług taksówkarskich, szczególnie w dużych aglomeracjach miejskich poprzez stworzenie warunków znacznie wzmacniających nadzór i kontrolę nad jakością ich świadczenia zarówno przez organy skarbowe, jak i służby miejskie. Zastosowanie kas w taksówkach zabezpiecza też realizację praw konsumenta do otrzymania bez zbędnych starań dowodu paragonowego dokumentującego wykonaną usługę.

Odnosząc się do kwestii dotyczącej ciężaru ekonomicznego związanego z zakupem kas rejestrujących przez podatników świadczących usługi przewozu osób i ładunków taksówkami pragnę natomiast podkreślić, iż zakup kas jest współfinansowany przez budżet. W przypadku podatników świadczących te usługi wprowadzono dodatkowo - rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 17 marca 2003 r. w sprawie limitów odliczeń kwot wydatkowanych na zakup kas o zastosowaniu specjalnym (Dz. U. Nr 50, poz. 425) - specjalne, preferencyjne zasady zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas. Brak jest zatem podstaw do twierdzenia, iż wprowadzone rozwiązania zagrażają funkcjonowaniu tych podatników.

Podsekretarz Stanu