Związane jest ono z tym, że Teatr Wielki Opera Narodowa w Warszawie od dwóch lat właściwie upada, rosną koszty przedstawień. Jego działania pozostają właściwie poza wszelką kontrolą, dlatego że raport NIK z 1999 r. i wnioski z tego raportu w ogóle nie zostały uwzględnione. Planuje się likwidację etatów, a grupa najwybitniejszych warszawskich śpiewaków od czterech lat jest pozbawiona możliwości występów na scenie, ponieważ angażuje się śpiewaków z innych państw, co powoduje bardzo wysoki wzrost kosztów przedstawień. Przedstawienia te często nie dochodzą do skutku, bo śpiewacy na przykład nie przyjeżdżają na czas do warszawskiej opery.

Uprzejmie proszę Pana Ministra o szczegółowe informacje i wyjaśnienie powszechnie znanej i bardzo niepokojącej sytuacji, jaka ma miejsce w Teatrze Wielkim Operze Narodowej. Z udostępnionych mi materiałów wynika, że od ponad dwóch lat postępuje proces upadku największej sceny operowej w kraju. Lawinowo rosną koszty przedstawień premierowych, wystawiane opery są na coraz niższym poziomie artystycznym, a pod hasłem ratowania budżetu Teatru Wielkiego planuje się zwolnienie przede wszystkim solistów zatrudnionych na etatach.

Z udostępnionych mi publikacji prasowych, a także z raportów kierowanych do Sejmu i Senatu RP oraz Ministerstwa Kultury w latach 2000-2001 bezspornie wynika, iż działania dyrekcji TWON są poza jakąkolwiek kontrolą merytoryczną i finansową. Do dziś nie zostały wyjaśnione zarzuty postawione przez NIK w raporcie z 1999 r. W działaniach dyrekcji nie znalazły także odzwierciedlenia wnioski pokontrolne zawarte w opracowaniach przygotowanych przez Ministerstwo Kultury.

Ostatnim pomysłem dyrekcji TWON jest rezygnacja z zatrudnienia na etatach prawie 18% grupy zaangażowanych solistów śpiewaków z powodu "drastycznego obniżenia kwoty dotacji" przeznaczonej dla Opery Narodowej w roku 2002. Docelowo planowana jest całkowita rezygnacja z etatów solistów śpiewaków i zastąpienie tej formy zatrudnienia kontraktami. W mojej ocenie skutek będzie dokładnie odwrotny do zamierzonego: wzrosną bowiem koszty z powodu wydatków na przejazdy, hotele oraz płatne próby. Nie można pominąć humanitarnego aspektu sprawy: koncepcja likwidacji etatowej obsady solistów śpiewaków oznacza zagrożenie dla nabycia przez nich uprawnień emerytalnych, co w efekcie pozbawi tę grupę środków do życia.

Panie Ministrze, prosząc o szczegółowe wyjaśnienie tej sprawy, pozwolę sobie na uwagę natury generalnej. Wszędzie na świecie w przypadku ujawnienia rażących zaniedbań i niegospodarności, a także decyzji finansowych, których zasadność, rzetelność i zgodność z prawem bada prokuratura - chodzi mi o wniosek ministra Andrzeja Zielińskiego do Prokuratury Krajowej z prośbą o ocenę nieprawidłowości w zarządzaniu Teatrem Wielkim Operą Narodową z sierpnia 2001 r. - organ nadzorujący zawiesza w wykonywaniu obowiązków władze instytucji do czasu ostatecznego wyjaśnienia sprawy. W przypadku największej polskiej sceny operowej ministerstwo nie podjęło żadnych działań. Jakiego ciężaru gatunkowego posunięcia muszą zostać zatem ujawnione, by można było liczyć na skuteczną interwencję ministerstwa?

prof. zw. dr hab. Maria Szyszkowska
Senator RP