Oświadczenie skierowane do ministra sprawiedliwości, prokuratora generalnego Andrzeja Kalwasa.

Szanowny Panie Ministrze!

Proszę o przedstawienie pana stanowiska w sprawie rozdzielenia funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego.

Obecna sytuacja prawna powoduje bowiem, że dwie tak ważne dla polskiego wymiaru sprawiedliwości funkcje łączą się w jednej osobie.

Oczywiste jest, że nominacja na funkcję ministra sprawiedliwości jest nierozerwalnie związana z nominacją polityczną. Każdy minister sprawiedliwości, oprócz tego, że ma doświadczenie i szeroką wiedzę prawniczą, jest zazwyczaj związany z rządzącymi frakcjami politycznymi. W mojej ocenie i, co należy podkreślić, zdaniem wielu przedstawicieli nauki, zajmujących się materią prawa karnego procesowego, wymienione funkcje są nie do pogodzenia i nie można ich łączyć w jednej osobie, tak jak to jest w obecnie obowiązującym modelu.

Ponadto można spotkać się z opiniami, że takie rozwiązanie jest niezgodne z ustawą zasadniczą, albowiem narusza trójpodział władzy przez podporządkowanie prokuratury władzy wykonawczej.

W związku z tym, że jak to zaznaczyłem na wstępie, nominacje ministerialne łączą się zwykle z polityką rządzącego ugrupowania, powstaje obawa, iż funkcja ministra sprawiedliwości - prokuratora generalnego może być wykorzystywana niezgodnie z jej przeznaczeniem. Trudno przecież nie oprzeć się wrażeniu, iż prokurator generalny może wywierać także "polityczny" wpływ na prowadzone przez prokuratury postępowania, skoro są mu one podległe. Pomimo choćby największej apolityczności ministra sprawiedliwości, sprawującego w danym momencie swoją funkcję, różnego rodzaju oskarżenia o wykorzystywanie przez niego tej funkcji do celów stricte politycznych pojawiały się i będą się pojawiać, niezależnie od tego, kto tę tak zaszczytną funkcję będzie sprawować.

Jest więc uzasadniona potrzeba zmiany stanu, z którym mamy obecnie do czynienia. Ważne jest przecież to, by uniezależnić prokuraturę od władzy wykonawczej. Dopóki takie działania w tym względzie nie nastąpią, dopóty nie będzie można mieć pewności, że prokuratura w Polsce jest apolityczna. Utrzymujący się obecnie stan z pewnością nie poprawi zaufania obywateli do państwa i przestrzegania prawa, zwłaszcza przez osoby sprawujące władzę.

Z poważaniem
Krzysztof Szydłowski
senator RP