Wyjaśnienie w związku z oświadczeniem senatora Józefa Sztorca, złożonym na 73. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 76), przekazał Minister Skarbu Państwa:
Warszawa, dnia 18.01. 2005 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku,
W nawiązaniu do oświadczenia złożonego przez senatora Józefa Sztorca na 73 posiedzeniu Senatu w dniu 3 grudnia 2004 r. poniżej przedstawiam wyjaśnienie w kwestiach poruszonych w przedmiotowym oświadczeniu.
Odnośnie przewidywanej nowelizacji ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2003 r. nr 153, poz. 1504 z późn. zm.), zmierzającej do tego aby gminy pozostawały właścicielami finansowanych przez nie inwestycji oświetlenia ulicznego, ponosząc równocześnie koszty jego utrzymania, przedstawiam, w porozumieniu z Ministrem Gospodarki i Pracy, następujące stanowisko:
Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne wprowadzając obowiązki dla gmin w zakresie planowania i finansowania oświetlenia ulic, placów i dróg, znajdujących się na terenie gminy jest zgodna w tym zakresie z ustawą o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), która reguluje ustrój, zasady działania i zadania gminy. Szczególnie należy zwrócić uwagę na art. 7 ust. 1 tej ustawy, z którego wynika, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. Jednym z tych zadań gminy jest zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną oraz gaz. Należy również zwrócić uwagę, że ustawodawca w art. 7 ust. 2 ww. ustawy stanowi, że ustawy określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy. Ustawa - Prawo energetyczne nie mogła natomiast i nie powinna regulować kwestii własności urządzeń, instalacji i sieci energetycznych. Zgodnie z obowiązującą zasadą wprowadzoną w art. 7 ust. 4 ustawy - Prawo energetyczne przedsiębiorstwa energetyczne są obowiązane zapewnić realizację i finansowanie budowy i rozbudowy sieci, w tym na potrzeby przyłączeń podmiotów ubiegających się o przyłączenie, na warunkach określonych w przepisach, o których mowa w art. 9 i 46 Prawa energetycznego oraz w założeniach do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, sporządzonych przez gminę. Za przyłączenie do sieci przewidzianej w ww. założeniach, pobiera się opłatę określoną na podstawie ustalonych w taryfie stawek opłat za przyłączenie. Strony (gmina i przedsiębiorstwo energetyczne) w umowie o przyłączenie do sieci powinny określić podział własności sieci i instalacji służącej celom oświetleniowym ulic, placów i dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy oraz kto i w jakiej wysokości ponosi koszty przyłączenia.
W przypadku budowy przez gminy nowych instalacji oświetleniowych brak jest uzasadnienia do bezpłatnego przekazywania tych instalacji przedsiębiorstwom energetycznym. Wskazuje na to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 1997 r., w którym stwierdza się, że "w razie gdy odbiorca energii, w rezultacie praktyki monopolistycznej przedsiębiorstwa energetycznego, sfinansował budowę urządzeń, o których mowa w art. 49 kodeksu cywilnego, może on dochodzić zwrotu poniesionych kosztów na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu".
Mające jeszcze miejsce praktyki monopolistyczne przedsiębiorstw energetycznych, żądających nieodpłatnego przekazania wybudowanych i finansowanych przez gminę instalacji oświetlenia ulicznego, nie uzasadniają ustawowego wywłaszczenia przedsiębiorstw energetycznych z należącego do nich majątku służącego celom oświetleniowym, a który został wybudowany i finansowany z różnych źródeł. Byłoby to niezgodne z konstytucyjnym prawem własności wyrażonym w art. 21 ust. 2 konstytucji, który wskazuje, że wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem.
W związku z powyższym wyrażam stanowisko, że brak jest uzasadnienia dla ustawowego przeniesienia własności oświetlenia ulicznego z przedsiębiorstw energetycznych na gminy.
Ponadto pragnę poinformować Pana Marszałka, że celowość przekazania gminom przez przedsiębiorstwa energetyczne składników majątkowych urządzeń, instalacji i odcinków sieci służących do oświetlenia placów, ulic i dróg położonych na terenie gmin, analizowana była w trakcie prac nad projektem ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. W tym celu Ministerstwo Skarbu Państwa zebrało od przedsiębiorstw energetycznych informacje dotyczące majątku służącego celom oświetleniowym oraz skutków finansowych, jakie poniosłyby te przedsiębiorstwa w wyniku przekazania tego majątku gminom.
Uzyskane informacje wskazywały na możliwość wystąpienia szeregu istotnych problemów technicznych, podatkowych, księgowych i prawnych, w przypadku nakazania przedsiębiorstwom energetycznym na mocy ustawy przekazania tego majątku gminom.
Uzyskane informacje wskazywały na możliwość wystąpienia szeregu istotnych problemów technicznych, podatkowych, księgowych i prawnych, w przypadku nakazania przedsiębiorstwom energetycznym na mocy ustawy przekazania tego majątku gminom.
Przekazując powyższe wyjaśnienia, uprzejmie proszę Pana Marszałka o przyjęcie ich do akceptującej wiadomości.
Z poważaniem
MINISTER SKARBU PAŃSTWA
z up. PODSEKRETARZ STANU
Dariusz Marzec