Warszawa, dnia 6.07.2004 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

W związku z oświadczeniem Pana Senatora Józefa Sztorca, przesłanym przez Pana Marszałka przy piśmie znak: BPS/DSK-043-248-04 z dnia 8 czerwca 2004 r., uprzejmie informuję, co następuje:

Należy podkreślić, że wypracowane w Polsce rozwiązania w zakresie stosowania pomocy publicznej wobec przedsiębiorców zatrudniających osoby niepełnosprawne, w tym zakłady pracy chronionej, w odniesieniu do wymienionych w oświadczeniu Pana Senatora Hiszpanii, Niemiec, Włoch, znacznie przewyższają regulacje stosowane w tych krajach. Przyjęte w ostatnim okresie w polskim systemie prawnym programy pomocowe, przygotowane były pod kątem maksymalnego wykorzystania zapisanych w polskim prawie instrumentów prozatrudnieniowych i możliwości wsparcia, przy uwzględnieniu ograniczeń wynikających z przepisów wspólnotowych regulujących warunki pomocy publicznej wobec przedsiębiorców zatrudniających osoby niepełnosprawne.

W tym świetle dostosowanie krajowych rozwiązań wobec przedsiębiorców prowadzących zakłady pracy chronionej do systemów stosowanych w ww. państwach nie przyniosłoby oczekiwanych efektów lecz znacznie pogorszyłoby sytuację zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Należy bowiem zauważyć, że zatrudnienie chronione w UE obejmuje różnorodne formy (warsztaty, firmy komercyjne, wydzielone segmenty przedsiębiorstw) koncentrujące osoby niepełnosprawne w specjalnych warunkach, przy czym warto podkreślić, że zakłady pracy chronionej mają w krajach UE zasadniczo charakter socjalny (opiekuńczy), nie zaś gospodarczy. W niektórych państwach zatrudnienie chronione ma charakter socjalny, w innych stanowi etap przejściowy przygotowujący do zatrudnienia na otwartym rynku pracy. Fakty te zauważają autorzy publikacji na temat systemów wspierania zatrudnienia osób niepełnosprawnych i pojęcie zakładu pracy chronionej w UE przypisują raczej placówkom zbliżonym do polskich warsztatów terapii zajęciowej lub dziennych domów pobytu, które jak wiadomo, nie są w polskim systemie prawnym podmiotami korzystającymi z pomocy publicznej, a przyjęte w ostatnim okresie regulacje ich nie dotyczą.

Jednocześnie przedstawiciele organizacji reprezentujących pracodawców posiadających status zakładu pracy chronionej nie wskazali, który z modeli wspierania zatrudnienia chronionego w przytaczanych państwach preferują i uznają za korzystniejszy. Nie wskazują również na czym miałby polegać system zryczałtowanego określania wysokości dofinansowania podwyższonych kosztów zatrudniania osób niepełnosprawnych i jaka miałaby być wysokość ryczałtu w odniesieniu do różnych stopni i rodzajów niepełnosprawności oraz rodzaju pracy wykonywanej przez zatrudnione osoby niepełnosprawne. Wątpliwości wzbudza również ewentualna zgodność proponowanego systemu ryczałtowego wobec pracodawców osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą z regulacjami wspólnotowymi, w tym z rozporządzeniem Nr 2204/2002 z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE do pomocy państwa w zakresie zatrudnienia (Dz.Urz. WE L 337 z 13.12.2002 r.).

Pragnę również zauważyć, że od momentu wejścia w życie nowych regulacji dotyczących pomocy publicznej w Unii Europejskiej przedstawiciele przedsiębiorców zatrudniających osoby niepełnosprawne mieli świadomość wynikających z tego tytułu ograniczeń, o czym świadczą ich publikacje z 2003 r. zamieszczane m.in. na łamach prasy fachowej. Pragnę zauważyć, że dotychczasowe polskie przepisy dotyczące pomocy publicznej, a więc ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (Dz.U. Nr 141, poz. 1177) z aktami wykonawczymi i wynikające z nich możliwości oraz obowiązki przedsiębiorców korzystających z pomocy publicznej nie budziły zastrzeżeń ww. środowiska. Mimo tej wiedzy i czasu na przygotowanie się do nowych warunków niestety nie wszyscy przedsiębiorcy uznali nieuchronną konieczność stosowania jednakowych reguł pomocy publicznej przez wszystkie państwa członkowskie UE, w tym Polskę.

M I N I S T E R

SEKRETARZ STANU