Oświadczenie złożone
przez senatora Józefa Sztorca
Oświadczenie skierowane do wiceprezesa Rady Ministrów, ministra rolnictwa i rozwoju wsi Jarosława Kalinowskiego
Szanowny Panie Ministrze!
Do Krajowej Rady Izb Rolniczych docierają niepokojące sygnały o praktykach banków udzielających rolnikom kredytów objętych dopłatami Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do ich oprocentowania. W umowach dotyczących takich kredytów większość banków wprowadza postanowienia, zgodnie z którymi w przypadku nieotrzymania przez bank całości albo części kwoty dopłat kredyt objęty umową, a więc o charakterze preferencyjnym, przekształca się w kredyt komercyjny, oprocentowany na ogólnych zasadach.
Działanie takie jest krzywdzące dla rolników i stanowi w istocie przerzucenie na kredytobiorcę odpowiedzialności za ewentualne zaniechania po stronie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, których przyczyny mogą być zarówno od niej niezależne, jak i przez nią zawinione. Zabezpieczenie ewentualnych roszczeń banków z tytułu nieprzekazania kwot na dopłaty do udzielonych w ramach limitów tych dopłat kredytów powinno wynikać z umowy między Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa a tymi bankami i oczywiście obciążać agencję albo Skarb Państwa.
Sytuacja braku środków na dopłaty byłaby bardziej prawdopodobna przy kontynuowaniu dopłat w danym roku do uprzednio zaciągniętych kredytów niż przy udzielaniu nowych kredytów i w szczególności może być spowodowana brakiem odpowiedniej ilości tych środków w budżecie, a zatem przy odpowiednim planowaniu wydatków budżetowych nie powinna mieć miejsca. Z posiadanych przez krajową radę informacji wynika, że nie odnotowano jeszcze przekształcenia kredytu z dopłatami w kredyt komercyjny z wymienionego powodu. Jednakże z czysto teoretycznego punktu widzenia nie można takiej sytuacji wykluczyć. Poza tym takie działania banków stanowią przejaw ich stosunku do rolników oraz wywołują poczucie niepokoju, bezradności i wykorzystywania przymusowego w wielu przypadkach położenia rolnika do ułożenia stosunków umownych w sposób jednoznacznie korzystny tylko dla "silniejszej" strony tej umowy.
Jednakże nawet jeśli uzna się takie postanowienia umów za niezgodne z przepisami kodeksu cywilnego, to dochodzenie przez rolników ich roszczeń przed sądami powszechnymi naraziłoby ich na długotrwałe procesy i dodatkowe wydatki.
Przedstawiając te problemy, zwracam się do Pana Ministra o spowodowanie podjęcia działań przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, by w rozmowach z bankami oraz w umowach dotyczących przyznawania im limitów na dopłaty do kredytów doprowadziła ona do wyeliminowania omówionych postanowień w istniejących już umowach dotyczących kredytów objętych dopłatami oraz do niestosowania takich postanowień w przyszłości.
Z wyrazami szacunku
Józef Sztorc
Senator RP