Warszawa, 2002.03.27

W odpowiedzi na oświadczenie złożone na 10. posiedzeniu Senatu w dniu 27 lutego 2002 r. przez Pana Senatora Józefa Sztorca, przedstawiam poniżej informacje nt. podejmowanych przez Ministerstwo Gospodarki działań w zakresie poruszonych przez Pana Senatora problemów.

Skala i zakres działań promocyjnych zależy od wielkości środków przeznaczonych na ten cel w budżecie Ministerstwa Gospodarki. Projekt ustawy budżetowej przewiduje na promocję eksportu w 2002 r. kwotę 62,870 mln zł, a więc w wysokości zbliżonej do kwoty wykorzystanej na ten cel w roku ubiegłym. Działania te obejmują:

• lista "A" - grupa 10 imprez za granicą o priorytetowym znaczeniu dla polskiej gospodarki, dla których maksymalna kwota refundacji kosztów powierzchni i zabudowy standardowej może wynieść 15.000 PLN oraz dodatkowo do 5.000 PLN na jednego wnioskodawcę z tytułu 50% poniesionych kosztów transportu eksponatów,
• lista "B" - grupa 181 międzynarodowych targów oraz wystaw za granicą o bardzo istotnym znaczeniu branżowym dla polskiej gospodarki. Maksymalna kwota refundacji na jednego wnioskodawcę może wynieść 15.000 PLN.
• lista "C" - 88 imprez targowo-wystawienniczych za granicą, na których wskazane jest zaprezentowanie się polskich firm, z uwagi na dość duże zainteresowanie polskim eksportem na tych rynkach. Maksymalna kwota refundacji na jednego wnioskodawcę (uruchamiana pod koniec roku, w miarę posiadanych przez MG środków budżetowych) może wynieść 5.000 PLN.

W Polce producenci i eksporterzy mają możliwość uzyskania dofinansowania z budżetu Ministerstwa Gospodarki kosztów udziału m.in. w misjach gospodarczych za granicą, zarówno w misjach o charakterze branżowym jak i wielobranżowym. W przypadku zainteresowania uzyskaniem wsparcia z budżetu MG organizatorzy misji powinni złożyć do Ministerstwa stosowny wniosek o objęcie misji dofinansowaniem. Ta forma wsparcia wychodzi naprzeciw oczekiwaniom polskich przedsiębiorców, szczególnie z sektora MSP, którzy coraz liczniej biorą udział w misjach gospodarczych za granicą, organizowanych przede wszystkim przez instytucje samorządu gospodarczego.

Wspomaganiu polskich eksporterów służy także m.in. działalność informacyjna i wydawnicza Ministerstwa Gospodarki. Polega ona przede wszystkim na zakupach i dystrybucji materiałów informacyjnych i promocyjnych na potrzeby Ministerstwa Gospodarki oraz wydziałów ekonomiczno-handlowych (WEH) ambasad RP za granicą, a także na dofinansowywaniu kosztów tego typu materiałów publikowanych (często we współpracy i przy wsparciu merytorycznym) przez podmioty zewnętrzne, przede wszystkim przez organizacje samorządu gospodarczego, instytucje o charakterze branżowym i regionalnym.

Informacje nt. poszczególnych rynków, oferty współpracy gospodarczej gromadzone i dystrybuowane są w ramach finansowanego przez Ministerstwo Gospodarki systemu informacji gospodarczej prowadzonego od szeregu lat przez Centrum Informacji Rynkowej Handlu Zagranicznego Instytutu Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego.

Przedsiębiorcy mogą korzystać z informacji gromadzonych i udostępnianych w formie biuletynów i baz danych, tworzonych m.in. w oparciu o dane napływające z wydziałów ekonomiczno-handlowych ambasad i konsulatów RP za granicą. Publikacje CIR HZ są dystrybuowane do kilkuset odbiorców w kraju (urzędy wojewódzkie, gminne, izby, organizacje gospodarcze, agencje, stowarzyszenia), których zadaniem jest udostępnianie i dystrybucja tych informacji wśród zainteresowanych podmiotów gospodarczych.

Placówki koncentrują swoją działalność na sferze promocji polskiego eksportu i inwestycji zagranicznych w Polsce. Zadaniem placówek jest także przygotowywanie analiz rynkowych i branżowych, analizowanie regulacji prawnych, organizacja seminariów, konferencji, udział w targach i wystawach (przede wszystkim w tych, na których nie są obecni polscy wystawcy), działalność wydawnicza.

Placówki w coraz większym stopniu zajmują się wspomaganiem małych i średnich firm w ich kontaktach gospodarczych z partnerami w kraju urzędowania. Polega to m.in. na udzielaniu informacji (głównie tele-adresowych) dotyczących możliwości eksportu z Polski konkretnego towaru, dystrybucji informacji nt. konkretnej oferty eksportowej, pomocy w nawiązaniu kontaktów gospodarczych z partnerami zagranicznymi, wsparciu misji gospodarczych przyjeżdżających z Polski. WEH są jedynymi ogólnie dostępnymi jednostkami pełniącymi funkcje informacyjne i doradcze na rzecz małego i średniego biznesu za granicą.

W Ministerstwie Gospodarki trwają prace nad przygotowaniem i wdrażaniem kilku nowych inicjatyw i instrumentów promocyjnych. Należą do nich m.in.:

Przewidujemy, że w 2002 r. rozpoczną funkcjonowanie pierwsze moduły Teleinformatycznego Systemu Promocji Eksportu (TISPE). System TISPE będzie integrował rozproszone zasoby informacji o tematyce gospodarczej istotnej dla polskiego eksportera i udostępniał je poprzez portal internetowy oraz sieć instytucji regionalnych i lokalnych wspierających rozwój przedsiębiorczości. Podstawowy zakres informacji w TISPE obejmował będzie następujące kategorie:

- oferty eksportowe i kooperacyjne polskich przedsiębiorców,

- informacje makroekonomiczne.

Ministerstwo Gospodarki promuje ideę organizacji za granicą tzw. Domów Polskich. Domy Polskie tworzone za granicą przez grupę polskich przedsiębiorstw reprezentujących jedną lub kilka branż pokrewnych, mają stanowić centra targowo-wystawiennicze prezentujące wybory określonej branży oraz prowadzące na terenie utworzonych obiektów zarówno sprzedaż hurtową jak i detaliczną.

Do chwili obecnej zrealizowane zostały dwa tego typu przedsięwzięcia w Czechach. Następne inicjatywy znajdują się na różnych etapach realizacji. Ministerstwo Gospodarki kontynuować będzie wsparcie procesu tworzenia Domów Polskich również poprzez współfinansowanie części związanych z tym kosztów badań marketingowych, pomocy prawnej oraz usług konsultingowych w tworzeniu biznes planu Domu Polskiego, a także dofinansowanie działań promocyjnych, z chwilą podjęcia przez Dom Polski działalności komercyjnej.

Dobiegają końca prace związane z przygotowaniem projektu szkoleniowego umownie zwanego "Akademią Handlu Zagranicznego" (AHZ). Jest to kolejna inicjatywa wychodząca naprzeciw potrzebom i postulatom polskich eksporterów. Celem projektu jest wzrost konkurencyjności polskich przedsiębiorstw zainteresowanych rozwojem eksportu poprzez podniesienie poziomu wiedzy w zakresie organizacji i techniki handlu zagranicznego. AHZ tworzona będzie w oparciu o istniejące instytucje akademickie i szkoleniowe, na trzech poziomach edukacyjnych tj.:

- studia podyplomowe,

- studium handlu zagranicznego,

- kursy szkolenia zawodowego.

W najbliższym czasie planowane jest uruchomienie systemu refundacji części kosztów uzyskiwania krajowych i zagranicznych certyfikatów oraz znaków potrzebnych (niejednokrotnie niezbędnych) do prowadzenia działalności eksportowej (np. znak CE) lub poprawy konkurencyjności oferty eksportowej. Mając na uwadze m.in. standardy obowiązujące w krajach Unii Europejskiej posiadanie przez polskich eksporterów tego rodzaju certyfikatów jest niezbędne dla podjęcia lub rozwoju współpracy gospodarczej z zagranicą.

Równolegle z realizacją działań w zakresie promocji gospodarczej prowadzone są prace nad usprawnieniem i wdrożeniem finansowych instrumentów wspierania eksportu. Podjęto w ostatnim czasie kilka inicjatyw, których celem jest stworzenie możliwie najbardziej efektywnych rozwiązań systemowych, zapewniających polskim eksporterom i producentom warunki porównywalne z tymi, w jakich działają przedsiębiorstwa w krajach OECD. Chodzi tu przede wszystkim o:

Odnośnie ustalania wartości złotego w stosunku do innych walut pragnę zaznaczyć, że zgodnie z prawem dewizowym kurs złotego kształtowany jest na zasadach rynkowych - popytu i podaży. Z tych względów ingerencja w tę sferę ze strony jakichkolwiek organów rządowych jest niemożliwa. Na poziom kursu złotego ma wpływ między innymi stopa procentowa ustalana przez bank centralny w oparciu o ustalenia Rady Polityki Pieniężnej, która podobnie jak NBP jest organem niezależnym od Rządu. Rada Polityki Pieniężnej, w zależności od sytuacji na rynku finansowym może je podwyższać lub obniżać.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że banki w Polsce, stosownie do obowiązujących przepisów prawa, uzależniają przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy. Decyzja kredytowa banku jest decyzją autonomiczną, uwarunkowaną ceną ryzyka towarzyszącego działalności danej firmy a głównie wszechstronną analizą sytuacji ekonomiczno-finansowej danej firmy. Wszyscy kredytobiorcy mają równe prawa w ubieganiu się o kredyt. Banki oceniają wiarygodność kredytową każdego kredytobiorcy indywidualnie, decyzje o udzieleniu kredytu jak i o jego cenie uzależniają od wypełnienia wielu kryteriów. Podmioty bardziej wiarygodne finansowo, mogące dostarczyć wiarygodnych zabezpieczeń prawnych bądź materialnych, będą zawsze w lepszej sytuacji.

Odnośnie skoncentrowanych form handlu należy zaznaczyć, że przeprowadzona analiza warunków współpracy producentów i dystrybutorów wskazuje, iż duże sieci handlowe stają się dla producentów poszukiwanym odbiorcą towarów, ze względu na skalę dokonywanych przez te sieci zakupów oraz pewność zapłaty za towar, nawet uwzględniając długie terminy zapłaty. Wielkie sieci stwarzają możliwości masowej dystrybucji skrócenia kanałów przepływu towarów, skutecznej promocji itp. Zatem korzyści związane z funkcjonowaniem skoncentrowanych form handlu mają wymiar zarówno społeczny, jak i ekonomiczny. Wśród efektów społecznych należy wymienić przede wszystkim lepsze zaspokajanie potrzeb konsumpcyjnych społeczeństwa.

- nadmierna dominacja w stosunkach z dostawcami, przerzucanie na nich kosztów prowadzonej polityki cenowej, narzucanie niekorzystnych warunków umów itp.

Firmy prowadzące zagraniczne sieci handlowe działają w ramach polskiego prawa. Niektóre praktyki działania sieci, np. żądanie od producentów partycypowania w kosztach reklamy czy promocji towaru w sklepie, są w ocenie ekspertów zajmujących się tą problematyką narzędziami marketingowymi stosowanymi powszechnie w krajach o gospodarce rynkowej. Działania marketingowe prowadzone są na podstawie umów z dostawcami zgodnie z zasadą swobody zawierania umów i kształtowania ich treści. Mimo wyraźnej nierównowagi stron umowy, postanowienia takie mieszczą się w ramach obowiązującego prawa antymonopolowego i prawa konkurencji. Niestety, ze wzglądu na słabszą sytuację ekonomiczną, polscy dostawcy nie mają wobec zachodnich sieci równej pozycji przy negocjowaniu warunków umów. Podjęta została inicjatywa mające na celu wyeliminowanie zakłócających konkurencję praktyk sprzedaży towarów po cenie rażąco niskiej, czyli po cenie ustalonej na poziomie ceny zakupu od producenta. Projekt odpowiedniej nowelizacji ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji trafi wkrótce do Sejmu.

- produkcja maszyn liczących i księgujących, kas rejestrujących i podobnych maszyn liczących - w styczniu 2002 r. wynosiła 11116 szt. i była większa od produkcji w styczniu 2001 r. o 10,5%,

- produkcja odbiorników telewizyjnych (w tym monitorów) w styczniu 2002 r. wyniosła 759 tys. szt. i była większa od produkcji w styczniu 2001 r. o 34,2%.

Szczególnie ważnym elementem polityki gospodarczej Rządu jest wspieranie przedsiębiorczości, co znalazło swój wyraz w pakiecie legislacyjnym "Przede wszystkim przedsiębiorczość". W pakiecie tym znalazła się m.in. propozycja dotycząca przygotowania projektu ustawy o ochronie przed przywozem na polski obszar celny towarów subsydiowanych. Celem ustawy jest określenie środków ochronnych - tzw. "środków wyrównawczych", oraz zasad i trybu postępowania antysubsydyjnego. Środkami wyrównawczymi będą tymczasowe lub ostateczne cła wyrównawcze oraz zobowiązania np. cenowe. Warunkiem nałożenia środka będzie stwierdzenie występowania przywozu towarów subsydiowanych oraz szkody wyrządzonej przemysłowi krajowemu.

Minister

z up. Maciej Leśny

Podsekretarz Stanu