Warszawa, dnia 8 marca 2005 r.

Pan

Longin Pastusiak

Marszałek Senatu

Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

Uprzejmie przedkładam odpowiedź na przekazane pismem z dnia 16 lutego 2005 r. znak: BPS/DSK-043-20/05 oświadczenie złożone przez Pana Senatora Jana Szafrańca podczas 76 posiedzenia Senatu RP, dotyczące opublikowanych przez EUROSTAT informacji o zmianach w dochodach rolnictwa w krajach Unii Europejskiej za rok 2004.

Rachunki ekonomiczne dla rolnictwa publikowane są przez Urząd Statystyczny Wspólnoty Europejskiej od 1964 roku. Zasady opracowywania tych rachunków reguluje Rozporządzenie (WE) Nr 138/2004 Parlamentu Europejskiej i Rady z dnia 5 grudnia 2003 r. dotyczące rachunków ekonomicznych dla rolnictwa we Wspólnocie.

Rachunek ekonomiczny dla rolnictwa jest rachunkiem satelitarnym w stosunku do dochodu liczonego dla rolnictwa metodą rachunków narodowych, dostarczającym dodatkowych informacji i koncepcji adoptowanych do szczególnego charakteru działalności rolniczej.

W Polsce rachunki ekonomiczne dla rolnictwa opracowywane są według najnowszej i aktualnie obowiązującej w UE metodologii "Manual on the Economic Accounts for the Agriculture and Forestry" wspólnie przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowy Instytut Badawczy oraz Departament Statystyki Rolnictwa i Środowiska Głównego Urzędu Statystycznego.

Do EUROSTAT-u przekazano rachunki ekonomiczne dla rolnictwa za lata 1998-2003 oraz szacunki za rok 2004 rok (w cenach bieżących).

Opublikowane przez EUROSTAT w grudniu ubiegłego roku zmiany w dochodach rolnictwa w 2004 r. w przeliczeniu na 1 umowną jednostkę pracy (AWU) opracowane zostały na podstawie przekazywanych przez państwa członkowskie UE pierwszych wstępnych wskaźników zmian wolumenu i cen produkcji rolniczej, usług rolniczych, drugorzędnych niewydzielonych działalności pozarolniczych, zużycia pośredniego, tj. zużycia środków produkcji (np. nawozów, pasz materiałów budowlanych itp.) oraz dopłat (subsydiów).

Szacunek wskaźników zmian produkcji rolniczej został opracowany na podstawie przedwynikowego szacunku głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych, badań pogłowia zwierząt gospodarskich (badania GUS), oceny ekspertów IERiGŻ (głównie w przypadku roślin i zwierząt rzadko występujących).

Ceny skupu produktów rolnych, które były podstawą do wyszacowania wskaźników zmian cen produktów rolnych wyliczono na podstawie danych z półrocznego sprawozdania statystycznego (R-10) i miesięcznych danych meldunkowych z okresu lipiec-październik oraz szacunków za miesiąc listopad i grudzień.

Bazą dla wyszacowania zmian w drugorzędnej niewydzielonej działalności pozarolniczej były informacje o ilości i cenie skupionego mleka, zmiany cen produktów mleczarskich, oceny ekspertów.

Należy podkreślić, że dane te dotyczą całego rolnictwa bez względu na formę organizacyjno-prawną gospodarstwa.

Opublikowane przez EUROSTAT dochody rolnictwa w Polsce w przeliczeniu na 1 umowną jednostkę pracy w 2004 r. w porównaniu z 2003 r., wzrosły o 73,5%. Na taki wzrost wpływ miały bardzo dobre wyniki produkcyjne. Odnotowano wzrost wartości produkcji roślinnej o 15,1%, zwierzęcej o 18,4%, usług rolniczych o 3,3%, drugorzędnej niewydzielonej działalności pozarolniczej o 19,1%. Ogółem wartość produkcji rolniczej według szacunku w listopadzie 2004 r. wzrosła o 16,3%, wolumen był większy o 6,9%, a ceny o 8,8%. Według pierwszych szacunków wartość zużycia pośredniego była wyższa niż w roku 2003 o 6,7%.

Największy wzrost odnotowano w dopłatach (subsydiach). Według szacunków Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi do końca 2004 r. miały być zrealizowane wypłaty w kwocie 3958,09 mln zł. W 2003 r. dopłaty te wynosiły 311,2 mln zł, a więc wskaźnik dynamiki wyniósł 1271,9%.

W 2004 roku udział dopłat w produkcji globalnej wyniósł 6,7% (w 2003 r. - 0,6%), a w wartości czynników produkcji (dochodów) - 17,9% (przed rokiem - 2,5%).

Po wyeliminowaniu dopłat wartość pozostałych czynników dochodów w 2004 r. w porównaniu z 2003 r. wzrosła o 50,2%. Wpływ na to miały zmiany w wartości produkcji i wartość zużycia pośredniego.

Jednocześnie chcę poinformować, że zgodnie z harmonogramem opracowywania rachunków ekonomicznych rolnictwa w styczniu 2005 r. został przygotowany i przekazany do EUROSTAT-u drugi szacunek.

Najnowsze dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące zmian cen środków produkcji dla rolnictwa oraz korekty wprowadzone przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi do poziomu realizowanych dopłat spowodowały, że dochody są wyższe niż przed rokiem, ale wzrost nie jest tak znaczący, jak to wyszacowano w listopadzie ubiegłego roku.

W produkcji rolniczej odnotowano nieznaczne zmiany w porównaniu z pierwszym szacunkiem. Wartość produkcji roślinnej jest większa niż w 2003 r. o 17,4%, wartość produkcji zwierzęcej o 18,4%, usług rolniczych o 5,5. Ogółem wartość produkcji rolniczej wzrosła o 16,4%.

Według drugiego szacunku wartość zużycia pośredniego była wyższa niż w 2003 r. o 13,8%.

Pomimo znacznej korekty w poziomie dopłat odnotowano w tej pozycji największy wzrost, z 311,2 mln zł w 2003 r. do 1992,9 mln zł w 2004 r. (wskaźnik dynamiki wyniósł 640,4%). Udział dopłat w produkcji globalnej wyniósł 3,3%, a wartość czynników produkcji (dochodów) - 11,1%

Wprowadzone korekty spowodowały, że według szacunku opracowanego w styczniu br., w 2004 r. w porównaniu z 2003 r. dochody były wyższe o 45,4%, a po wyeliminowaniu dopłat o 32,7%.

Należy podkreślić, że zaprezentowane dane wskazują na kierunki zmian w dochodach rolnictwa, natomiast nie oceniają poziomu dochodów rolników.

Z poważaniem

Wojciech Olejniczak