Wyjaśnienie w związku z oświadczeniem senatora Jana Szafrańca, złożonym na 73. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 76), przekazał Minister Gospodarki i Pracy:
Warszawa, dn. 10 stycznia 2005 r.
Pan
Ryszard Jarzembowski
Wicemarszałek Senatu
Szanowny Panie Marszałku,
W odpowiedzi na wystąpienie Pana Marszałka z dnia 7 grudnia 2004 r. znak: BPS/DSK-043-537/04 w sprawie pisma przekazującego tekst oświadczenia senatora Jana Szafrańca złożonego podczas 73 posiedzenia Senatu RP w dniu 3 grudnia 2004 r. w sprawie podziału środków strukturalnych Unii Europejskiej przeznaczonych na rozwój regionalny, pragnę wyjaśnić, co następuje.
Podstawowe zasady podziału środków publicznych na województwa w ramach polityki rozwoju regionalnego państwa na lata 2001-2006 zostały określone w narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2001-2006 przyjętej przez Radę Ministrów w grudniu 2000 roku, zgodnie z którą wielkość alokacji przeznaczonej na realizację polityki regionalnej państwa w poszczególnych województwach obliczana jest na podstawie następujących wskaźników:
poziomu PKB na mieszkańca - ze wskazaniem preferencji dla obszarów, w których poziom PKB na mieszkańca nie przekracza 80% średniej krajowej, przy czym ze względu na duże zróżnicowanie regionalne poziomu PKB możliwe jest stosowanie danych na poziomie podregionów (NTS III),
stopy bezrobocia - ze wskazaniem preferencji dla obszarów, w których stopa bezrobocia z ostatnich trzech lat przekracza 150% średniej krajowej. Ze względu na koncentrację terytorialną bezrobocia, dopuszczalne jest dokonywanie kalkulacji alokacji wojewódzkich na podstawie danych obliczonych na poziomie podregionów (NTS III) lub powiatów (NTS IV)
odniesionych do liczby mieszkańców województwa lub też odpowiednio podregionów (NTS III) i powiatów.
Ówczesne Ministerstwo Gospodarki, wykorzystując powyższe wytyczne w celu wypracowania optymalnego sposobu podziału środków funduszy strukturalnych oraz środków budżetu państwa w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) przedstawiało Przewodniczącemu Konwentu Marszałków, marszałkom oraz bezpośrednio członkom grup roboczych w poszczególnych województwach, różne warianty podziału środków pomiędzy województwa na lata 2004-2006. Po wnikliwym zapoznaniu się z uwagami zgłaszanymi do tych propozycji przez urzędy marszałkowskie oraz wojewódzkie, przygotowując projekt ZPORR, zaproponowany został podział oparty o zasady "Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2001-2006", przyjęty przez Rząd w Programie Wsparcia na lata 2001-2003 i stanowiący podstawę przeznaczania środków budżetu państwa i Programu Phare na realizację kontraktów wojewódzkich. Dlatego też zastosowano następujące kryteria podziału.
80% środków podzielono pomiędzy wszystkie województwa proporcjonalnie do liczby mieszkańców,
10% środków podzielono proporcjonalnie do liczby mieszkańców w województwach, w których średni poziom produktu krajowego brutto (PKB) na mieszkańca z trzech lat (tj. 1997, 1998, 1999) był niższy od 80% średniego poziomu PKB na mieszkańca w kraju,
10% środków podzielono proporcjonalnie do liczby mieszkańców w powiatach, , w których średnia stopa bezrobocia z trzech ostatnich lat (tj. 1999, 2000, 2001) przekraczała 150% średniej krajowej stopy bezrobocia.
Procedura realokacji środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego pomiędzy poszczególnymi działaniami ZPORR oraz pomiędzy komponentami regionalnymi ZPORR (województwami) była przedmiotem dyskusji na II posiedzeniu Komitetu Monitorującego ZPORR w dniu 16 grudnia 2004 r. Zgodnie z tokiem wypowiedzi, jakie miały miejsce podczas Komitetu Monitorującego, należy stwierdzić, iż ewentualne dokonywanie realokacji będzie możliwe dopiero w momencie zaawansowania realizacji płatności. Obecny na posiedzeniu Komitetu przedstawiciel Komisji Europejskiej również przedstawił stanowisko, iż obecnie jest za wcześnie na rozpoczęcie zmian w zakresie alokacji, istnieje potrzeba zebrania dostatecznej liczby doświadczeń. Ewentualna decyzja o realokacji poprzedzona będzie musiała być dogłębną analizą postępu we wdrażaniu Programu co najmniej do pierwszego kwartału 2005 r. Źródłem informacji w tym zakresie będą m.in. sprawozdania monitoringowe przygotowywane na poziomie regionalnym i przyjmowane przez regionalne komitety monitoringowe.
Informuję również, że ewentualna zmiana kryteriów podziału środków na województwa możliwa będzie dopiero w toku dyskusji nad dokumentami programowymi na lata 2007-2013. W procesie przygotowań Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013 znaczącą rolę odgrywały będą wnioski wyciągnięte z wdrażania funduszy strukturalnych w Polsce w obecnym okresie programowania.
Z poważaniem
Jerzy Hausner