Oświadczenie złożone
przez senatora Jana Szafrańca
Oświadczenie skierowane do prezesa Rady Ministrów Leszka Millera
Działając stosownie do treści art. 49 ust. 3 i 4 Regulaminu Senatu, składam wniosek o przeanalizowanie przez Radę Ministrów regulacji prawnych w przedmiocie wykonywania prawa do ekwiwalentu za nieruchomości pozostawione poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r. i przygotowanie projektów aktów prawnych, które zmodyfikują zasadę dotyczącą realizacji uprawnień z tego tytułu.
Uzasadniając wniosek postawiony w sentencji wystąpienia pragnę stwierdzić, iż z wielkim zaniepokojeniem odebrałem docierające do mnie w ostatnim czasie sygnały dotyczące problemów w realizacji uprawnień do ekwiwalentu. Z informacji, jakie przedstawił mi Prezydent Miasta Białegostoku, wynika, że w latach 1999-2003, a więc w okresie, w którym posiadał już kompetencje w zakresie gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa, nie dysponował on nieruchomościami Skarbu Państwa, które mógłby przeznaczyć do zbycia w ramach przetargu. W tym samym okresie w ramach działalności tego organu rozpatrzono dziewięćdziesiąt sześć spraw dotyczących tak zwanego mienia zabużańskiego i wydano łącznie dwadzieścia zaświadczeń i decyzji potwierdzających prawo do ekwiwalentu na łączną kwotę 5 milionów 525 tysięcy 990 zł 81 gr.
Warto pamiętać o tym, że ogłoszenia o przetargach znajdują się w siedzibach podmiotów uprawnionych do gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa, a także ogłaszane są w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Na osobie uprawnionej ciąży więc obowiązek samodzielnego ich śledzenia. Taki stan rzeczy budzi uzasadnione niezadowolenie zainteresowanych i częstokroć wyrażana jest ocena, że regulacje prawne w tym zakresie są praktycznie martwe.
Jak z tego wynika, problem realizacji ustawowych uprawnień istnieje, a wynika on w głównej mierze z braku adekwatnych unormowań, które w pełni realizowałyby konstytucyjne zasady sprawiedliwości społecznej oraz zaufania obywateli do działalności organów władzy publicznej.
W obowiązującym stanie prawnym zasadnicze unormowania prawne w omawianym przedmiocie znajdują się w art. 212 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (DzU z 2000 r. nr 46 poz. 543, ze zmianami) oraz w wydanym na jej podstawie rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 13 stycznia 1998 r. w sprawie sposobu zaliczania wartości nieruchomości pozostawionych za granicą na pokrycie ceny sprzedaży nieruchomości lub opłat za użytkowanie wieczyste oraz sposobu ustalania wartości tych nieruchomości (DzU nr 9 poz. 32, ze zmianami).
Jak wskazuje przepis art. 212 ust. 1 i 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, na pokrycie opłat za użytkowanie wieczyste lub ceny sprzedaży działki budowlanej oraz ceny sprzedaży położonych na niej budynków lub lokali stanowiących własność Skarbu Państwa osobom, które w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r. pozostawiły nieruchomości na terenach niewchodzących w skład obecnego obszaru państwa, a które na mocy umów międzynarodowych zawartych przez państwo miały otrzymać ekwiwalent za mienie pozostawione za granicą, zalicza się wartość pozostawionych nieruchomości. Jeżeli natomiast wartość pozostawionych nieruchomości przewyższa wartość nieruchomości, o których mowa wyżej, nabytych jako ekwiwalent, różnica może być zaliczona na pokrycie opłat za użytkowanie wieczyste lub ceny sprzedaży działki zabudowanej budynkiem przeznaczonym na prowadzenie działalności handlowej lub usługowej, na pracownię do prowadzenia działalności twórczej, domem letniskowym, garażem albo działki przeznaczonej pod tego rodzaju zabudowę.
Wprawdzie Rada Ministrów przygotowała i przedłożyła projekt ustawy o zaliczaniu na poczet ceny sprzedaży lub opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa wartości nieruchomości pozostawionych poza granicami państwa polskiego (druk nr 1778 złożony w dniu 10 lipca 2003 r.), ale po analizie zapisów tam zawartych trudno przypuszczać, że przedstawiony przeze mnie problem zostanie wyeliminowany.
W tym stanie rzeczy uznaję za stosowne zainteresowanie przedstawioną materią właściwych organów administracji rządowej, celem podjęcia niezwłocznych działań.
Z wyrazami szacunku
Jan Szafraniec
Senator RP