Uprzejmie informuję Pana Marszałka, że w sprawie zajęcia stanowiska wobec oświadczenia Pana Jerzego Suchańskiego, Senatora RP, dotyczącego nieprawidłowości w funkcjonowaniu Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Aparatury Badawczej i Dydaktycznej "COBRABiD" w Warszawie, w tym przeprowadzenia konkursu na stanowisko dyrektora tego Ośrodka (pismo nr LP/043/36/82/V, z dnia 5 lutego 2002 r.), Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę w tym zakresie, zarówno w Ośrodku, jak i w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu.

Ustalenia kontroli potwierdziły zarzuty podniesione w oświadczeniu Pana Senatora Jerzego Suchańskiego dotyczące przeprowadzonego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej postępowania konkursowego na stanowisko dyrektora COBRABiD. W ocenie NIK w toku przygotowania i w czasie przebiegu postępowania konkursowego nie zapewniono równych szans kandydatom ubiegającym się o to stanowisko, stwarzając korzystniejsze warunki kandydatowi pełniącemu poprzednio funkcję dyrektora Ośrodka.

Na sytuację tę miały wpływ obowiązujące w czasie prowadzenia postępowania przepisy zarządzenia Przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych z dnia 20 września 1991 r. w sprawie szczegółowych zasad postępowania konkursowego na funkcję dyrektora jednostki badawczo-rozwojowej (M.P. Nr 32, poz. 230), w którym nie określono zakresu i stopnia szczegółowości materiałów informacyjnych przekazywanych kandydatom na dyrektora jednostki badawczo-rozwojowej, pozostawiając to uznaniu tej jednostki (COBRABiD). Dopiero przepisy rozporządzenia Ministra Nauki z dnia 10 września 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad postępowania konkursowego przy wyłanianiu kandydatów na funkcję dyrektora jednostki badawczo-rozwojowej (Dz.U. Nr 101, poz. 1101), które weszły w życie z dniem 1 stycznia 2002 r. - wprowadziły obowiązek przekazywania kandydatom dopuszczonym do konkursu jednakowego, ustalonego przez komisję konkursową zestawu materiałów informacyjnych o stanie prawnym, organizacyjnym i ekonomicznym jednostki.

Ponadto Najwyższa Izba Kontroli krytycznie oceniła efekty współpracy ze spółkami utworzonymi przez COBRABiD w latach 90-tych wspólnie z osobami fizycznymi. Pomimo wsparcia udzielanego tym spółkom (m.in. poprzez zlecanie im wykonywania prac badawczych, o czym wspomniano w oświadczeniu) większość z nich wykazywała straty i nie wywiązywała się ze zobowiązań wobec Ośrodka. Przeprowadzona w tych latach reorganizacja COBRABiD, polegająca na likwidacji zakładów i pracowni w Zielonej Górze, Opolu oraz w Michalinie, Falenicy i Lelewie była uzasadniona złą sytuacją ekonomiczno-finansową, spowodowaną głównie zmniejszeniem zapotrzebowania odbiorców na wyroby wytwarzane przez Ośrodek, a także ograniczeniem finansowania działalności Ośrodka ze środków budżetowych.

Ustalenia kontroli nie dały natomiast podstaw do stwierdzenia, iż decyzje dotyczące sprzedaży nieruchomości Ośrodka zostały podjęte z naruszeniem zasad legalności, celowości i gospodarności. Ustalono m.in., że w zamian za sprzedane w latach 1997-2002 firmie J.W. Construction Spółka z o.o. udziały w spółce Łucka InvestCO, do której COBRABiD (przy akceptacji ze strony Ministerstwa Edukacji Narodowej) wniósł jako aport prawo wieczystego użytkowania działki położonej w Warszawie, przy ul. Łuckiej 13/15 o powierzchni 2.983 m(2), Ośrodek uzyskał gotówkę w kwocie 914.972 zł oraz prawo własności lokali o powierzchni 3.322,46 m(2) wraz z 51 miejscami parkingowymi w budynku, którego budowę na tej działce rozpoczęto w 2000 r. Według wyjaśnień kierownictwa Ośrodka część powierzchni będzie przeznaczona na wynajem, co pozwoli na uzyskanie dodatkowego źródła dochodu.

Kontrola ujawniła szereg nieprawidłowości o gospodarowaniu środkami budżetowymi uzyskiwanymi z Komitetu Badań Naukowych na realizację zadań statutowych COBRABiD. Stwierdzono m.in., iż planowanie prac badawczych, wnioski o dotacje na działalność statutową, realizacja badań oraz ich rozliczanie były dokonywane nierzetelnie. Zastrzeżenia budziła organizacja odbiorów prac badawczo-rozwojowych realizowanych przez spółki grupy COBRABiD, sposób dokumentowania wykonania prac badawczych, a także wielkość efektów ekonomicznych, wykazywanych w przesyłanych do Komitetu Badań Naukowych informacjach, z tytułu wdrożenia produkcji wyrobów u krajowych producentów. Do istotnych nieprawidłowości NIK zaliczyła również brak nadzoru nad działalnością Oddziału Ośrodka w Poznaniu oraz niedopełnienie obowiązku dokonywania okresowych ocen dorobku naukowego pracowników zatrudnionych w Ośrodku.

Z wyrazami szacunku