Warszawa, 6 kwietnia 2004 r.

- jako pierwsza opłatę ponosi osoba kierowana do domu pomocy społecznej w wysokości 70% dochodu własnego nie więcej niż pełny koszt utrzymania,

- trzecia w kolejności jest gmina, dopełnia opłatę osoby kierowanej do domu do pełnego kosztu, jeżeli występuje taka potrzeba.

Nowe rozwiązania powinny wpłynąć na rozwój usług środowiskowych w gminie, które obecnie realizowane są na nie satysfakcjonującym poziomie.

Nowe przepisy tym się różnią od poprzedniego rozwiązania, że w ponoszeniu opłaty partycypuje obecnie rodzina i gmina. To rozwiązanie ma przede wszystkim uświadomić najbliższym członkom rodziny, że to właśnie na rodzinie spoczywa obowiązek wspierania swoich najbliższych w sytuacji gdy nie potrafią funkcjonować samodzielnie. Chociaż nowe zasady ponoszenia opłat z tytułu pobytu w domu pomocy społecznej, uwzględniają indywidualną sytuację materialną osób i rodzin chociaż nie zwalniają z takiej odpowiedzialności. Przy ustalaniu wysokości opłaty wzięto pod uwagę sytuację materialną rodziny, w taki sposób aby obciążona opłatą, nie znalazła się w trudnej sytuacji finansowej, wymagającej wsparcia pieniężnego z pomocy społecznej.

W związku z powyższym przepis ustawy zobowiązuje do ponoszenia opłaty jedynie te rodziny, których dochód przewyższa 250% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. W praktyce oznacza to, iż tylko niewielka część rodzin będzie ponosiła opłaty za członków swoich rodzin kierowanych do domów pomocy społecznej a częściej dopłacać do pełnego kosztu utrzymania będzie gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania osoby kierowanej.

Aby wprowadzenie takiej regulacji prawnej było możliwe, konieczne stało się uwzględnienie tego zadania - w zadaniach samorządu gminnego, co było możliwe jedynie przy wprowadzaniu w życie rozwiązań ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. W myśl nowych zasad, środki finansowe z uwalnianych kwot dotacji celowej na dofinansowanie pobytu osób przebywających w domach pomocy społecznej, trafiać będą do budżetów samorządów gminnych, aby gmina dysponowała niezbędnymi środkami finansowymi na pokrycie kosztów utrzymania kierowanych do umieszczenia kandydatów do domów pomocy społecznej.

Po wejściu w życie nowych regulacji dało się zauważyć bardzo ostrożne podejście samorządów gminnych do tego nowego zadania. Jednak po pierwszych miesiącach funkcjonowania nowych przepisów prawa zauważa się z jednej strony rozwagę przy wydawaniu nowych skierowań, ale równocześnie gminy zaczynają podejmować decyzję w zakresie rozwijania różnych form usług środowiskowych, a więc zaczyna już funkcjonować nowe prawo.

W ostatnich latach w sposób znaczący spadała liczba usług opiekuńczych świadczonych w miejscu zamieszkania osoby wymagającej wsparcia. Dzisiaj przed systemem pomocy społecznej pojawiło się nowe wyzwanie odbudowywania alternatywnych form wsparcia dla rosnącej populacji osób wymagających takiej pomocy (w dużej części są to osoby starsze, które nie chcą przenosić się do instytucji, jaką jest dom pomocy społecznej). Nowe mechanizmy mają ułatwić samorządom takie działanie aby gmina miała możliwość wyboru czy buduje system własnych świadczeń środowiskowych czy kieruje osoby do domów pomocy społecznej. Daje to możliwość efektywnego wykorzystania środków finansowych i prowadzenia własnej polityki w tym zakresie.

Reasumując, nowe zasady finansowania zmieniły dotychczasowy sposób dysponowania środkami finansowymi i nałożyły na samorządy gminne obowiązek partycypowania w koszcie utrzymania osób kierowanych do domu pomocy społecznej wprowadzając równocześnie takie zmiany, aby gmina posiadała w swojej dyspozycji środki finansowe na jego realizację. Wydaje się, że najbliższe miesiące ustabilizują sytuację i prezentowany przez Pana Senatora opis zdarzeń w przyszłości nie będzie miał miejsca ponieważ ogólna liczba miejsc w domach pomocy społecznej w naszym kraju nie wskazuje na to aby domy mogły być "masowo likwidowane".

MINISTER

z up.

PODSEKRETARZ STANU