Minister Edukacji Narodowej i Sportu przekazał informację w związku z oświadczeniem senatora Henryka Stokłosy, złożonym na 38. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 37):
Warszawa, 2003-05-09
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku,
w związku z oświadczeniem złożonym 16 kwietnia 2003 r., przez Pana Senatora Henryka Stokłosę na 38 posiedzeniu Senatu RP, uprzejmie informuję, że projektując zmiany w ustawie o systemie oświaty przyjęto założenie, że skuteczne wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci wymaga przede wszystkim, obok upowszechnienia wychowania przedszkolnego, objęcia obowiązkowym rocznym przygotowaniem przedszkolnym dzieci sześcioletnich.
Projekt zmian ustawy o systemie oświaty wprowadza, w miejsce prawa dziecka sześcioletniego do przygotowania przedszkolnego, obowiązek odbycia tego przygotowania w przedszkolu lub oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej.
Analizując dane statystyczne dotyczące stopnia upowszechnienia wychowania przedszkolnego dla dzieci sześcioletnich stwierdzam, że w roku szkolnym 2002/2003 z ogólnej liczby 422 733 dzieci sześcioletnich do placówek przedszkolnych uczęszczało 412 925 (97,93% ogółu populacji). (na podstawie danych GUS).
Organizowanie i prowadzenie placówek przedszkolnych tzn. przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych jest obecnie i pozostanie nadal zadaniem gmin.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw skierowany został do uzgodnień zewnętrznych 27 września 2002 r., w tym również do Sekretariatu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Odnośnie kwestii dotyczących finansowania oświaty poruszonych w oświadczeniu złożonym przez Pana Senatora Henryka Stokłosę przekazuję następujące wyjaśnienia:
Minimalny poziom łącznej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej, zwanej dalej subwencją oświatową, określa ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2003 (Dz.U. Nr 150, poz. 983 z późn. zm.).
Zgodnie z art. 34 ust. 1 tej ustawy globalna kwota przeznaczona na subwencję oświatową dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego ustalona jest w łącznej kwocie nie mniejszej niż 12,8% planowanych dochodów budżetu państwa. W ustawie budżetowej na rok 2003 z dnia 18 grudnia 2002 r. (Dz.U. nr 235, poz. 1981) kwota subwencji oświatowej określona została w wysokości 24.321.215 tys. zł, co stanowi 15,62% planowanych dochodów budżetu państwa. Z powyższej kwoty wyodrębniona została - zgodnie z art. 34 ust. 2 cytowanej wyżej ustawy - 1% rezerwa ustawowa w wysokości 243.212.150 zł, powiększona o kwotę 3.286 zł wynikającą z zaokrągleń. Pozostałą kwotę (według zapisu w art. 35 ww. ustawy) rozdziela się między gminy, powiaty i województwa samorządowe zgodnie z zasadami ustalonymi w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania - z uwzględnieniem typów i rodzajów szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, stopni awansu zawodowego nauczycieli oraz liczby uczniów w tych szkołach.
Zakres zadań edukacyjnych realizowany przez poszczególne jednostki samorządu terytorialnego, stanowiący podstawę do naliczenia kwot subwencji oświatowej, ustalany jest według danych zawartych w sprawozdaniach statystycznych GUS na dany rok szkolny rozpoczynający się w poprzednim roku kalendarzowym.
Ostateczne kwoty części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2003 dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego naliczone zostały na podstawie:
Uprzejmie informuję, że projekt rozporządzenia był konsultowany zarówno ze Stroną Rządową, jak i Samorządową Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego począwszy od października 2002 r. Ostatecznie na posiedzeniu w dniu 11 grudnia 2002 r. uzyskał akceptację Strony Samorządowej tego Zespołu.
Należy zaznaczyć, iż formuła podziału algorytmicznego dotyczy kształtowania subwencji oświatowej odnoszonej do szczebla danej jednostki samorządu terytorialnego, a nie poszczególnych szkół i placówek oświatowych prowadzonych (dotowanych) przez określone gminy, powiaty i województwa samorządowe. Sposób rozdysponowania subwencji oświatowej wraz z zaangażowaniem środków z dochodów własnych, należy do samodzielnych kompetencji i decyzji danego samorządu.
Ponadto chciałabym poinformować, że powyższe rozporządzenie przedstawia jedynie metodę podziału środków subwencyjnych pomiędzy jednostki samorządu terytorialnego. Niezależnie od tego, część oświatowa subwencji ogólnej stanowi jedynie kwotę, a sposób jej wydatkowania - z uwzględnieniem obowiązujących przepisów - należy do samodzielnych decyzji samorządu.
Uprzejmie informuję, że w latach 2000-2003 globalna kwota subwencji oświatowej ulegała zwiększeniu przy jednoczesnym spadku liczby uczniów, co przedstawia tabela 1.
Tabela 1.
|
|
Subwencja oświatowa (w tys. zł) |
Liczba uczniów |
|
2000 r. |
19.367.363 |
7.476.955 |
|
2001r. |
22.117.633 |
7.357.250 |
|
2002 r. |
22.318.178 |
7.249.695 |
|
2003 r. |
24.321.215 |
7.083.242 |
Kwota subwencji oświatowej w roku 2003 w porównaniu z rokiem 2002 wzrosła o 8,97%, a liczba uczniów obniżyła się o 2,3%. Natomiast w latach 2000-2003 kwota subwencji oświatowej wzrosła o 25,58%, a liczba uczniów obniżyła się o 5,26%. Oznacza to, że w analizowanym okresie nastąpił wzrost kwoty subwencji oświatowej w przeliczeniu na 1 ucznia o 32,56%.
Ponadto pragnę poinformować, że zgodnie z przepisami zawartymi w art. 5 ust. 5 oraz w art. 14 ust. 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 - z późn. zm.) zakładanie i prowadzenie publicznych przedszkoli, w t
ym realizacja prawa dzieci 6-letnich do rocznego przygotowania przedszkolnego, należy od 1992 r. do zadań własnych gmin. Od tego czasu gminy mają obowiązek zapewnienia dzieciom 6-letnim prawa do rocznego przygotowania przedszkolnego.Rządowy projekt nowelizacji ustawy o systemie oświaty zakładał wprowadzenie od 1 września 2003 r. programu obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci 6-letnich. Jednak w wyniku prac Sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Sejmowej Komisji Samorządu Te
rytorialnego i Polityki Regionalnej termin wdrożenia nowych uregulowań w omawianym zakresie przesunięty został na 1 września 2004 r. Natomiast nowym zadaniem dla samorządów gminnych stanie się, ewentualnie, obowiązek dowożenia dzieci 6-letnich do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych zorganizowanych w szkołach podstawowych. Ww. Sejmowe Komisje zobowiązały resort edukacji i sportu do przygotowania kalkulacji skutków finansowych wraz ze wskazaniem źródeł finansowania zadań w tym zakresie. Dane te niezbędne będą do prac nad ustawą budżetową na rok 2004. Należy podkreślić, że kwestia finansowania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci 6-letnich wymaga również odpowiednich zmian w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.Przedstawiając powyższe pragnę podkreślić, że w istniejących uwarunkowaniach ekonomicznych związanych z finansowaniem zadań oświatowych z budżetu państwa, ważne znaczenie ma 1% rezerwa części oświatowej subwencji ogólnej. Pozwala ona na korektę subwencji tym jednostkom samorządu terytorialnego, które na postawie obiektywnie uzasadnionych przesłanek będą wymagały wsparcia w dostosowaniu do nowych uwarunkowań w zakresie finansowania zadań oświatowych. Podział środków finansowych z tej rezerwy dokonywany jest w oparciu o kryteria przyjęte przez Zespół ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Z wyrazami szacunku
Krystyna Łybacka