Projekt ustawy o przekształceniach organów i jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych w części dotyczącej zmian w ustawie z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach skarbowych przewiduje delegację dla ministra finansów do kształtowania sieci i funkcji urzędów skarbowych.

Jedną z głównych przesłanek przeprowadzonej w roku 1998 reformy podziału administracyjnego kraju była decentralizacja władzy oraz realizacja postulatu: urząd i urzędnik dla obywatela, a nie odwrotnie. W związku z tym przewidywana w projekcie ustawy z dnia 24 lipca 2002 r. o przekształceniach organów i jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych możliwość tworzenia urzędów skarbowych dla obsługi podatników, którzy spełniają kryteria tak zwanych dużych podmiotów, powinna realizować te założenia. Biorąc to pod uwagę, tworzenie nowych organów, o których mowa w projekcie, nie powinno ograniczać się tylko do lokalizowania ich siedzib w miastach będących stolicami województw. Zasada ta powinna szczególnie mieć zastosowanie do województw dużych pod względem posiadanego potencjału gospodarczego, zajmowanej powierzchni i zasobów ludzkich, a do takich województw niewątpliwe należy województwo wielkopolskie. Skupienie w ramach województwa władzy w jednym tylko miejscu, czyli w stolicy regionu, prowadzi praktycznie do sprowadzenia pozostałych miast, nierzadko dysponujących obecnie dużym potencjałem gospodarczym, do roli prowincji, odpływu najlepszych kadr, utraty stanowisk pracy w regionach, które i tak mają wysoki wskaźnik bezrobocia, a w konsekwencji do pauperyzacji społeczeństw zdominowanych przez centralę.

Do takich miast należy właśnie Kalisz, który dysponuje wraz z okręgiem południowo-wschodniej Wielkopolski potencjałem gospodarczym porównywalnym z potencjałem niektórych obecnych województw, o czym świadczą następujące fakty: jest drugim co do wielkości miastem województwa wielkopolskiego; ogólna liczba zarejestrowanych i działających podmiotów gospodarczych; liczba tak zwanych dużych podmiotów spełniających kryteria ustawy przekracza trzysta podmiotów, co stanowi około 1/3 wszystkich tego typu podmiotów w województwie.

Po pierwsze, położenie geograficzne miasta sprawiające, że podmioty gospodarcze z południowej Wielkopolski miałyby bliższy kontakt z urzędem. Stosunkowo duża odległość od Poznania w przypadku niepowołania w Kaliszu urzędu do spraw dużych podmiotów może być poważnym utrudnieniem w kontakcie pomiędzy urzędem a podatnikiem mającym siedzibę na południowym krańcu województwa. Rozpiętość między skrajnymi miejscami województwa kształtuje się w granicach 370 km (północ - południe) i 340 km (wschód - zachód). W przybliżeniu prawie jednakowa odległość Kalisza od pozostałych centrów gospodarczych, takich jak Wrocław i Łódź, jest czynnikiem sprzyjającym tworzeniu i lokowaniu siedzib nowych firm właśnie w tym regionie.

Po drugie, niewielkie koszty administracyjne. Kalisz jako byłe miasto wojewódzkie oraz siedziba ośrodka zamiejscowego Izby Skarbowej w Poznaniu dysponuje odpowiednio przygotowanymi i wyposażonymi budynkami stanowiącymi własność skarbu państwa. I tak jeden z budynków o powierzchni około 1 tysiąca 200 m² wyposażony jest w kompletną i niezbędną infrastrukturę informatyczną. Budynek posiada sieć LAN - okablowanie wykonane w systemie BCS, o kategorii 3, FTP, sześćdziesiąt jeden punktów dostępowych do LAN, czterdzieści osiem okablowanych pomieszczeń. Wydzielone jest klimatyzowane pomieszczenie do pracy serwera. W chwili obecnej znajdują się w nim dwa serwery HP Net i LH Pro, na których posadowiona jest aplikacja szkoleniowa POLTAX. Dysponuje ono również czterdziestoma ośmioma portami 10 BT, 100 BTX, 36 PC, 10 PRT. Wynika z tego, że posiada niezbędne i kompletne wyposażenie do prawidłowego funkcjonowania urzędu skarbowego. Ponadto omawiane budynki są w dobrym stanie technicznym niewymagającym napraw i remontów - ostatnie kompleksowe remonty przeprowadzono w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że w obecnej sytuacji budżetu państwa właściwe powinno być wykorzystywanie przy powoływaniu nowych struktur istniejącej bazy, zamiast tworzenia od podstaw nowych struktur, i to tylko w siedzibach województw, gdzie koszty ich utworzenia i funkcjonowania są wielokrotnie większe. Wobec takich argumentów racjonalne jest powołanie w Kaliszu urzędu do spraw dużych podmiotów.

Po trzecie, region dysponuje stabilną i odpowiednio przygotowaną kadrą pod względem zarówno przygotowania merytorycznego w zakresie prawa administracyjnopodatkowego, jak i kompleksowej obsługi informatycznej w liczbie niezbędnej do uruchomienia i prawidłowej pracy urzędu. Zdecydowana większość pracowników, bo około 90%, legitymuje się wyższym wykształceniem oraz ukończeniem specjalistycznych szkoleń, kursów i studiów podyplomowych. Wśród tych pracowników są również biegli księgowi.

Po czwarte, projektowane urzędy skarbowe do spraw dużych podmiotów powinny obsługiwać optymalną liczbę podatników, co przyczyni się do sprawnego funkcjonowania urzędu i prawidłowej obsługi podatników. Powołanie tylko jednego urzędu, obsługującego znaczną liczbę dużych podmiotów, spowoduje ograniczenie jego sprawnego funkcjonowania nie tylko z punktu widzenia obsługi podatników, ale i budżetu. A to powinno być nadrzędnym celem wprowadzenia reformy.

Z wyrazami szacunku
Andrzej Spychalski