W ostatnim okresie nasiliły się na obszarze całego państwa, przybierając coraz bardziej radykalny i zdesperowany charakter, protesty społeczne małych i średnich przedsiębiorców przeciw polityce lokalnych władz samorządowych, programujących budowę sieci wielkopowierzchniowych hipermarketów z udziałem obcego kapitału. Tylko w okręgu kaliskim takie bardzo konfliktowe, pełne napięć, wzajemnych oskarżeń i niespotykanej dotąd agresji sytuacje wystąpiły w Kępnie, Ostrowie Wielkopolskim, Pleszewie, a ostatnio w Kaliszu podczas kilkutysięcznego wiecu połączonego z zamknięciem na znak protestu znacznej części placówek handlowych w mieście. W stutysięcznym Kaliszu planowanych jest osiem nowych supermarketów.

Sieci handlowe stosują nieznany wcześniej styl handlu, prowadzący do upadku polskich kupców i przedsiębiorców. Ich filozofia opiera się na ściśle kapitalistycznym sposobie myślenia, w którym główny nacisk kładzie się na bezwzględne generowanie jak najwyższych zysków. Oznacza to, iż polityka handlowa sprowadza się do bezwzględnego wykorzystywania zarówno dostawców, jak i przedsiębiorców. Zbijanie cen jest główną bronią handlowych gigantów. Niskie ceny dla konsumentów to maksymalnie niskie ceny zakupu od dostawców.

Hipermarkety bezlitośnie i bez pardonu zmuszają producentów do stosowania licznych upustów. Najbardziej rozpowszechniony jest twardy styl negocjacji. Chodzi o to, by zdominować kontrahenta, uzyskać nad nim przewagę i zepchnąć do postawy defensywnej. Dostawca, nie znając zasad prowadzonej gry, nie umie się obronić i staje się łatwą ofiarą manipulacji. Lista niekończących się świadczeń, które wymuszają hipermarkety, jest ogromna. Za wszystko trzeba płacić: za wejście do sieci 50 tysięcy zł, za wprowadzenie nowego artykułu 10-15 tysięcy zł, za kod kreskowy, za eksponowane miejsce na półce 2-5 tysięcy zł kilka razy do roku, za umieszczenie informacji w gazetkach, za akcję promocyjną 5-10% upustu za część dostawy, dodatkowe bonusy za wykonanie planu sprzedaży itp.

Niepłacenie długów stało się sposobem na finansowanie się odbiorcy, a bywają to kwoty sięgające 1,5 miliona zł. Hipermarkety nie płacą w terminie, należności bywają regulowane po czterdziestu, sześćdziesięciu, dziewięćdziesięciu, a nawet stu dwudziestu dniach pierwszego terminu płatności. Stosowana praktyka zawierania umów z płatnością odroczoną jest wymuszeniem kredytowania przez dostawców. Jest to typowa praktyka monopolistyczna. W sumie polscy producenci - dostawcy kredytują wielkie sieci międzynarodowe. Obowiązująca od marca 2001 r. nowelizacja ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym jest bagatelizowana i obchodzona. Mimo że opracowywane prognozy skutków tych inwestycji dla otoczenia oraz ich wpływu na rynek pracy, na lokalny handel i komunikację są negatywne, nie hamują inwazji hipermarketów. W Polsce mamy ogromne bezrobocie, toteż ludzie pragną znaleźć pracę za wszelką cenę. Hipermarkety to wykorzystują i dyktują warunki, na które w normalnych okolicznościach nikt by się nie zgadzał. Ludzie nie wytrzymują tempa pracy oraz wysiłku i odchodzą. Rotacja w wielu sklepach w ciągu roku obejmuje 70% pracowników.

- traktowania polskich podmiotów gospodarczych na równi z właścicielami wielkopowierzchniowych sklepów;

- przestrzegania zasady lokalizacji hipermarketów poza granicami miast i ochronę atrakcyjnych terenów, z reguły w pełni uzbrojonych wysiłkiem kilku pokoleń samorządowców;

- egzekwowania płacenia należnych podatków i analizowania mechanizmów zakamuflowanych form transferu kosztów i zysków.

Andrzej Spychalski