Warszawa, dnia 23.06.2005 r.

Pan
Ryszard Jarzembowski
Wicemarszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
ul. Wiejska 6
00-902 Warszawa

Szanowny Panie Marszałku,

W odpowiedzi na oświadczenie złożone przez senatora Roberta Smoktunowicza na 81 posiedzeniu Senatu w dniu 19 maja 2005 r., przesłane w załączeniu do pisma z dnia 25 maja 2005 r. znak: BPS/DSK-043-254/05 - w sprawie sanatorium Gurewicza (Górewicza) położonego w Otwocku przy ul. Armii Krajowej 8, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Warszawie informuje, iż w przedmiotowej sprawie na wniosek Starostwa Powiatowego w Otwocku w dniu 27 czerwca 2004 r. została przeprowadzona kontrola przestrzegania i stosowania przepisów dotyczących ochrony zabytków i opieki nad zbytkami. W czasie wizji stwierdzono, że budynek jest całkowicie nieużytkowany, teren na którym się znajduje jest ogrodzony, monitorowany oraz posiada stałą ochronę. Stan zachowania stolarki okiennej i drzwiowej zapewnia zabezpieczenie przed negatywnymi skutkami działania warunków atmosferycznych. W złym stanie technicznym, niepozwalającym na użytkowanie znajdują się tarasy i balkony. Nie stwierdzono bieżącego przeciekania pokrycia dachowego, jedynie ślady dawnych zacieków. Zgodnie z oświadczeniem przedstawicieli Fundacji w 1997 r. wykonane zostało nowe pokrycie dachowe oraz wymienione rynny i rury spustowe. W protokole z kontroli przestrzegania i stosowania przepisów dotyczących ochrony zabytków i opieki nad zabytkami wskazano na konieczność przeprowadzenia generalnych prac remontowych konstrukcji ścian, stropów oraz fundamentów.

W efekcie przeprowadzonej kontroli WKZ w dniu 30 kwietnia 2005 r. wydał Polskiej Fundacji Alzheimerowskiej zalecenia pokontrolne, w których zobowiązał Fundację do przedstawienia opinii dotyczącej stanu technicznego budynku, mającej stanowić podstawę do opracowania projektu całościowych robót renowacyjnych budynku (z ewentualnym podziałem na etapy realizacyjne) w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia tj. 12 sierpnia 2005 r.

Dalsze działania WKZ w spawie, uzależnione są od zaproponowanych przez Fundację rozwiązań. Zgodnie, bowiem z art. 36 ust. 1 pkt 1 i ust. 5 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami WKZ wydaje pozwolenia na prowadzenie prac budowlanych, prac konserwatorskich i restauratorskich przy zabytku wpisanym do rejestru a wniosek osoby fizycznej lub jednostki organizacyjnej będącej właścicielem bądź posiadającej tytuł prawny do korzystania z zabytku. W przypadku nieprzedstawienia w terminie przez Fundację stosownej dokumentacji, WKZ rozważy możliwość skorzystania z przysługujących mu uprawnień wynikających z ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

W świetle obowiązującej ustawy o ochronie zabytków pełną odpowiedzialność prawną za zabytki ponoszą ich właściciele i użytkownicy. Wiążą się z tym między innymi problemy z brakiem możliwości zapewnienia wystarczających środków finansowych na roboty budowlane i prace konserwatorskie przez osoby czy jednostki organizacyjne posiadających tytuł prawny do dysponowania obiektami zabytkowymi na cele budowlane. Rola urzędów konserwatorskich, ograniczona jest do sprawowania kontroli nad wypełnianiem tego obowiązku. Przy czym funkcję tę pełnią wyposażone w określone ustawą instrumenty prawne i bardzo skromne środki finansowe, niepozwalające na udzielanie dotacji w oczekiwanym wymiarze czy finansowanie wykonania zastępczego prac konserwatorskich lub robót budowlanych w przypadku zagrożenia zniszczeniem lub istotnym uszkodzeniem zabytku (art. 49 ust. 1 i 3).

W związku z deklaracjami Starosty Otwockiego przeprowadzenia prac remontowych i staraniami o przejęcie budynku, WKZ pragnie zwrócić uwagę, że nie był stroną umowy o oddanie gruntu w użytkowanie oraz sprzedaży budynku i nie posiada kompetencji do egzekwowania jej zapisów. Kompetencje WKZ w tej sprawie wynikają wyłącznie z przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

WKZ ma nadzieję, że powyższe wyjaśnienia złożone w sprawie sanatorium Gurewicza (Górewicza), pozwolą zwrócić Senatorom RP uwagę na problemy ochrony obiektów zabytkowych, z którymi mają do czynienia urzędy konserwatorskie w szerszym kontekście, a podjęte działania pracowników WUOZ, zmierzające do poprawienia obecnej sytuacji, zyskają poparcie Izby Wyższej Parlamentu RP i znajdą odzwierciedlenie w jej pracach.

Z poważaniem

WOJEWÓDZKI KONSERWATOR

ZABYTKÓW W WARSZAWIE

mgr Ryszard Głowacz