Minister Pracy i Polityki Społecznej przekazał informację w związku z oświadczeniem senator Krystyny Sienkiewicz, złożonym na 18. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 16):
Warszawa, 2002-06-27.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
W związku z otrzymanym, przy piśmie Pana Marszałka z 11 czerwca br. znak: LP/043/196/02/V, oświadczeniem złożonym przez Panią Senator Krystynę Sienkiewicz podczas 18. posiedzenia Senatu RP w dniu 7 czerwca br. w sprawie podjęcia rządowej inicjatywy dotyczącej zmiany art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 154, poz. 1799), po zasięgnięciu opinii Ministerstwa Finansów, uprzejmie przedstawiam następujące stanowisko.
Nałożone przedmiotową ustawą ograniczenia wynagrodzeń w 2002 r. w sektorze finansów publicznych podyktowane były koniecznością ograniczenia wydatkowania środków publicznych, co wiązało się z sytuacją finansową państwa oraz prognozami w zakresie rozwoju gospodarczego w najbliższych latach.
Wprowadzone ograniczenia mogą powodować w niektórych jednostkach trudności w utrzymaniu w wyznaczonych ustawą granicach wydatków na wynagrodzenia. Ograniczenia te wprowadzone zostały tylko przejściowo w 2002 r.
W przypadku jednostek i podmiotów prawnych sektora finansów publicznych, wymienionych w art. 3 ust. 1 przywołanej ustawy, ograniczone zostały wynagrodzenia w ujęciu ogólnej kwoty wynagrodzeń. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, w 2002 r. wielkość wynagrodzeń w wymienionych jednostkach i podmiotach prawnych sektora finansów publicznych nie może przekroczyć wielkości wynagrodzeń z 2001 r.
W ust. 3 tego artykułu wynagrodzenia zostały zdefiniowane jako wydatki pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze, wypłacane pracownikom zatrudnionym na podstawie stosunku pracy, z wyjątkiem osób kierujących w rozumieniu ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, zaliczone - według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny - do "wynagrodzeń bez wypłat z zysku". W jednostkach sfery budżetowej oznacza to wynagrodzenia bez dodatkowego wynagrodzenia rocznego wypłacanego na podstawie ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U. Nr 160, poz. 1080 z późn. zm.). Wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego powinny być realizowane w 2002 r. zgodnie z uprawnieniami poszczególnych pracowników - do wysokości rzeczywistych potrzeb.
Tym samym, w jednostkach sfery budżetowej do porównania kwot wynagrodzeń w latach 2001 i 2002 należy przyjmować wynagrodzenia bez wypłat dodatkowego wynagrodzenia rocznego.
W art. 3 ust. 2 ustawa dopuszcza ustalanie wielkości wynagrodzeń w 2002 r. w warunkach porównywalnych w 2001 r., w przypadku zmiany formy organizacyjno-prawnej jednostki lub podmiotu prawnego. Do zmian tych można zaliczyć, między innymi, nowe zadania powodujące konieczność zwiększenia zatrudnienia, a także konieczność wypłacenia członkom zarządu jednostek samorządu terytorialnego przysługujących im odpraw w związku z upływem kadencji.
Przez warunki porównywalne w 2001 r. należy rozumieć niezbędne wielkości wynagrodzeń uwzględniające skutki całoroczne z tytułu zwiększonego zatrudnienia lub podwyżek wynagrodzeń dokonanych w roku 2001 nie od 1 stycznia, a w terminach późniejszych, a także z tytułu wypłaconych zwolnień lekarskich powyżej 35 dni oraz zasiłków macierzyńskich. Powyższe nie dotyczy podwyżek wynagrodzeń dokonanych w 2001 r. po uchwaleniu przez Sejm RP wymienionej ustawy.
Natomiast wielkość wynagrodzeń dla nowo zatrudnionych pracowników w 2002 r., w wyniku nałożenia nowych zadań, należy ustalić po przeciętnej miesięcznej wyliczonej z powyżej ustalonej wielkości wynagrodzeń w 2001 r., pomnożonej przez liczbę pracowników i miesiące ich zatrudnienia w 2002 r.
Jeśli chodzi o prace interwencyjne i roboty publiczne, to jeżeli zadania do wykonania w ramach tych prac są zadaniami nowymi, to w takim przypadku wynagrodzenia należałoby ustalić także w warunkach porównywalnych, o których mowa powyżej.
W ramach tak zdefiniowanej kwoty wynagrodzeń powinny zostać sfinansowane w 2002 r. obligatoryjne wypłaty indywidualnych wynagrodzeń i świadczeń przysługujących pracownikom na mocy obowiązujących przepisów płacowych, w tym także: przyrost dodatków stażowych, nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne, itp.
Panie Marszałku, przedłożone wyjaśnienia pozwalają na wyrażenie poglądu, że przepisy przedmiotowej ustawy nie stanowią przeszkody w prowadzeniu przez samorządy walki z bezrobociem w ramach robót publicznych i prac interwencyjnych, czy też poprzez okresowe zatrudnianie bezrobotnych i aktywizację zawodową absolwentów.
Propozycja zmiany ustawy nie znajduje uzasadnienia również ze względu na to, że ustawa zmieniająca ustawę z dnia 21 grudnia 2001 r. nie mogłaby wejść w życie z mocą wsteczną, obowiązującą od 1 stycznia 2002 r. Wejście w życie ustawy zmieniającej w trakcie roku dodatkowo skomplikowałoby problem kształtowania wynagrodzeń w 2002 r.
Jerzy Hausner