Warszawa, 2002.03.06

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowna Pani Senator,

Instytucja "organizacji społecznej działającej na prawach strony" występuje w postępowaniu prowadzonym na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), nie występuje zaś w postępowaniu podatkowym prowadzonym na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm.).

Jednakże, w mojej ocenie, przyjęcie rozwiązania polegającego na dopuszczeniu organizacji społecznej działającej na prawach strony w postępowaniu podatkowym byłoby obarczone wieloma wadami. Z art. 31 § 4 Kodeksu postępowania administracyjnego wynika bowiem, że organ administracji publicznej, wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby zawiadamia o tym organizację społeczną, jeżeli uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe i gdy przemawia za tym interes społeczny. Obowiązek zawiadomienia przez organ podatkowy organizacji społecznej (np. Stowarzyszenia Obrony Podatników w Toruniu, Stowarzyszenia Podatników w Skoczowie) o każdym wszczętym postępowaniu podatkowym w praktyce byłby niewykonalny, chociażby ze względu na fakt, iż w danej miejscowości (gminie, województwie) może działać kilka, a nawet kilkanaście takich stowarzyszeń.

Powstałoby więc pytanie, czy zawiadomienie takie należałoby doręczać wszystkim organizacjom społecznym, czy tylko wybranym i jakimi kryteriami należałoby się kierować przy dokonaniu takiego wyboru. Ponadto niezasadne byłoby umożliwienie dostępu organizacji społecznej na prawach strony do danych znajdujących się w aktach podatkowych strony z uwagi na ochronę tych danych tajemnicą skarbową. Przepisy art. 297-299 ustawy - Ordynacja podatkowa enumeratywnie wskazują podmioty, którym udostępniane są akta podatkowe lub informacje wynikające z tych akt objęte tajemnicą skarbową. Z uwagi na charakter danych znajdujących się w aktach podatkowych, (tj. dane strony dotyczące wysokości przychodów, kosztów, dochodów, podatku - tzw. "wrażliwe dane"), niezasadne byłoby rozszerzenie katalogu podmiotów, którym udostępniane są akta objęte tajemnicą skarbową o organizację społeczną działająca na prawach strony.

Jednocześnie pragnę zauważyć, że aktualnie obowiązujące przepisy ustawy - Ordynacja podatkowa dają możliwość podatnikom uzyskania pomocy prawnej ze strony organizacji społecznych jakimi są, wymienione w oświadczeniu Pani Senator: Stowarzyszenie Obrony Podatników w Toruniu oraz Stowarzyszenie Podatników w Skoczowie. Stosownie bowiem do art. 137 § 1 Ordynacji podatkowej pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Przepisy ustawy - Ordynacja podatkowa nie nakładają na pełnomocnika obowiązku posiadania wykształcenia z zakresu prawa podatkowego, jak również nie normują kwestii wynagrodzenia pełnomocnika. Strona może się zatem zwrócić do organizacji społecznej o pomoc. W takim przypadku nie ma więc żadnych przeszkód aby pełnomocnikiem podatnika, jeżeli taka będzie jego wola, został członek takiej organizacji społecznej. Kwestia wynagrodzenia pełnomocnika jest wewnętrzną sprawą pełnomocnika i mocodawcy.

Reasumując, przetransponowanie na grunt postępowania podatkowego instytucji "organizacji społecznej działającej na prawach strony" stwarzałoby problemy i wątpliwości w zakresie informowania organizacji o prowadzonych postępowaniach, przesłanek dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu, relacji między stroną postępowania a organizacją biorącą udział w postępowaniu, a także stwarzałoby niebezpieczne przekroczenie granicy ochrony danych objętych tajemnicą skarbową. Takich wątpliwości nie budzą obecne przepisy Ordynacji podatkowej, które umożliwiają udział w postępowaniu podatkowym członków organizacji społecznych, na podstawie i w zakresie udzielonego przez stronę pełnomocnictwa.

PODSEKRETARZ STANU