Warszawa, 2005-07-14

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

W odpowiedzi na oświadczenie Pana Senatora Wojciecha Saługi z dnia 16 czerwca 2005 r. w sprawie korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej przez osoby, które ukończyły 26 lat, przekazane przy piśmie Marszałka Senatu z dnia 21 czerwca 2005 r. (znak: BPS/DSK-043-301/05), uprzejmie proszę o przyjęcie poniższych wyjaśnień w przedmiotowej sprawie.

Zasady ubezpieczenia zdrowotnego regulowane są obecnie przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210, poz. 2135).

Powyższa ustawa w art. 5 pkt 3 zwiera definicję legalną członka rodziny, stanowiąc m.in., iż jest nim: dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko przysposobione, wnuk albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, albo dziecko obce w ramach rodziny zastępczej, do ukończenia przez nie 18 lat, a jeżeli kształci się dalej - do ukończenia 26 lat. Osoba spełniająca powyższe kryteria uzyskuje w rozumieniu ustawy status członka rodziny, który - stosownie do brzmienia art. 66 ust. 2 ww. ustawy zwalnia ją m.in. z obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu, o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 20.

Przepis art. 66 ust. 1 pkt 20 ww. ustawy stanowi, iż obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają studenci i uczestnicy studiów doktoranckich niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu. Z uwagi na przepisy art. 5 pkt 3 oraz art. 66 ust. 2 ustawy, powyższy zapis dotyczy wyłącznie osób, które nie posiadają statusu członka rodziny, tj. osób studiujących, które ukończyły 26 lat.

Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego studentów i uczestników studiów doktoranckich powstaje - stosownie do brzmienia art. 73 pkt 4 ustawy, z dniem immatrykulacji lub przyjęcia na studia doktoranckie i złożenia oświadczenia o niepodleganiu obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, a wygasa z dniem ukończenia szkoły wyższej lub studiów doktoranckich albo skreślenia z listy studentów lub skreślenia z listy uczestników studiów doktoranckich.

Zgodnie natomiast z art. 75 ust. 4 ustawy, ww. osoby zgłaszane są do ubezpieczenia zdrowotnego odpowiednio przez szkoły, zakłady kształcenia nauczycieli, szkoły wyższe lub jednostki prowadzące studia doktoranckie, zaś stosownie do przepisu art. 86 ust.1 pkt 6 ustawy, składka na ubezpieczenia zdrowotne opłacana jest w tym przypadku przez szkołę wyższą lub jednostkę organizacyjną prowadzącą studia doktoranckie, w której osoby te odbywają studia. Podstawą wymiaru składki jest - zgodnie z art. 81 ust. 8 pkt 3 ustawy, kwota odpowiadająca wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych.

Z powyżej przytoczonych przepisów wynika, iż płatnikiem zobowiązanym do regulowania składki na ubezpieczenie zdrowotne studenta, który ukończył 26 lat, jest uczelnia, jednakże staje się nim z chwilą złożenia przez ww. studenta oświadczenia o niepodleganiu obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

Z chwilą zgłoszenia ww. osoby do ubezpieczenia zdrowotnego, uzyskuje ona status osoby ubezpieczonej, co równoznaczne jest z obowiązkiem odprowadzania składki na ubezpieczenie oraz nabyciem uprawnienia do otrzymania świadczeń opieki zdrowotnej. Posiadanie statusu osoby ubezpieczonej w Narodowym Funduszu Zdrowia uprawnia ww. osobę także do korzystania ze świadczeń rzeczowych na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej, na podstawie wspólnotowych przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, które obejmują:

- rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.Urz. WE L 149 z 5.07.1971 r., str. 2 i n. z późn. zm.),

- rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia nr 1408/71 (Dz.Urz. WE L 74 z 27.03.1972 r., str. 1 i n. z późn. zm.),

- rozporządzenie Rady (WE) nr 859/2003 z dnia 14 maja 2003 r. rozszerzające przepisy rozporządzeń nr 1408/71 i 574/72 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi przepisami wyłącznie ze względu na ich obywatelstwo (Dz.Urz. WE L 124 z 20.05.2003 r., str. 1 i n. z późn. zm.).

W celu umożliwienia praktycznego funkcjonowania powyższych przepisów, Narodowy Fundusz Zdrowia jako instytucja właściwa w rozumieniu wspólnotowych przepisów, wydaje osobom ubezpieczonym formularz E 111, uprawniający do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej za granicą.

Z uwagi na powyższe, osoby, które ukończyły 26 rok życia i nadal studiują, są osobami ubezpieczonymi i z tego tytułu mają prawo do świadczeń opieki zdrowotnej zarówno na terytorium polski jak i państw Unii Europejskiej (oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego), na podstawie formularza E 111, wystawionego przez odpowiedni oddział wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia.

Z poważaniem

Z upoważnienia

MINISTRA ZDROWIA

PODSEKRETARZ STANU

Paweł Sztwiertnia