Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej przekazał informację w związku z oświadczeniem senatora Tadeusza Rzemykowskiego, złożonym na 32. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 31):
Warszawa, dnia 14 lutego 2003 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku,
W związku z przekazanym przy piśmie z dnia 21 stycznia 2003 r. znak: JD/043/11/03/V oświadczeniem senatora Tadeusza Rzemykowskiego, złożonym w dniu 16 stycznia br. na 32 posiedzeniu Senatu RP w sprawie wprowadzenia minimum socjalnego oraz zwiększenia poziomu świadczeń w najbliższych latach uprzejmie informuję, że jednym z czterech priorytetów polityki Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
jest zapobieganie wykluczeniu społecznemu i marginalizacji. Strategicznym zadaniem Ministerstwa stało się wprowadzenie spójnego systemu świadczeń o charakterze zaopatrzeniowym, co jest istotne z punktu widzenia problemów poruszonych w oświadczeniu Pana Senatora. Odpowiednie regulacje prawne, tworzące bazowe rozwiązania nowego systemu, wejdą w życie do końca bieżącego roku. Cel ten stanowi element "Strategii Polityki Społecznej 2002-2005", która została przedłożona do akceptacji Radzie Ministrów.Celem Strategii jest ukształtowanie docelowego systemu zabezpieczenia społecznego z jego instytucjonalnymi ramami i niepodlegającym koniunkturalnym wahaniom, uporządkowanym i usystematyzowanym strumieniem transferów socjalnych.
Podjęte i realizowane działania mają na celu budowę jednego spójnego systemu świadczeń w miejsce obecnego - rozproszonego w różnych systemach.
Rozproszenie to powodowało nieuzasadnioną różnorodność kryteriów i świadczeń wobec osób znajdujących się w porównywalnej sytuacji socjalnej czy rodzinnej jedynie ze względu na przynależność do określonego systemu (np. wynikającego z przynależności do grupy pracowników, rolników, służb mundurowych, bezrobotnych itp.).
Zakłada się powstanie:
Jednolitego systemu świadczeń rodzinnych
System ten będzie miał na celu wspieranie dochodów rodziny na różnych etapach jej rozwoju. Odpowiednie świadczenia zastąpią w szczególności dotychczasowe zasiłki rodzinne, porodowe, wychowawcze, pielęgnacyjne, świadczenia alimentacyjne. Dodatkowo przewiduje się wspieranie potrzeb związanych z edukacją dzieci i młodzieży poprzez katalog dodatków związanych z koniecznością zakupu podręczników i nauki poza miejscem zamieszkania.
System skierowany będzie wyłącznie do rodzin mających na utrzymaniu dzieci. Świadczenia będą udzielane na każde dziecko w rodzinie spełniającej kryterium dochodowe i adresowane stosownie do fazy rozwojowej dziecka oraz pojawiających się potrzeb. Szczególne preferencje skierowane będą do rodzin wychowujących dzieci niepełnosprawne.
Obecnie budowany system będzie opierał się na badaniach realnych kosztów utrzymania rodzin prowadzonych przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych i opracowanego na ich podstawie tzw. progu wsparcia dochodowego rodzin. Badania te są podstawą określenia kryteriów dochodowych stosowanych w projektowanym systemie świadczeń rodzinnych, a w przyszłości służyć będą do określenia poziomu waloryzacji progu dochodowego i świadczeń.
Jednolitego systemu wsparcia socjalnego państwa
Podjęte zostały prace zmierzające do zredefiniowania zakresu świadczeń z pomocy społecznej skierowanych do osób nie posiadających dochodów lub o niewystarczających dochodach. Świadczenia te - o charakterze gwarantowanym i fakultatywnym - konstruowane są w oparciu o badania Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych dotyczące progu interwencji socjalnej. Projektowane zmiany wymuszają również nowy sposób podejścia do klientów pomocy społecznej, tak aby ich wspierać a nie wyręczać oraz motywować do podejmowania własnych wysiłków w rozwiązywaniu problemów.
Wypłacany obecnie w ramach pomocy społecznej zasiłek stały wyrównawczy oraz zasiłek okresowy zostanie przekształcony w zasiłek pełniący funkcję minimalnego dochodu gwarantowanego, wypłacanego osobom starym i niepełnosprawnym, nieposiadającym żadnego dochodu - jako świadczenie długookresowe oraz dla osób nieposiadających zatrudnienia - jako świadczenie krótkookresowe.
Nowe rozwiązania będą zmierzać do etapowego wprowadzenia do systemu pomocy społecznej minimalnego dochodu gwarantowanego dla wszystkich tych żyjących w ubóstwie, którzy w oparciu o rynek pracy, własne możliwości i uprawnienia nie są w stanie zapewnić sobie i swojej rodzinie elementarnych środków utrzymania.
Świadczenie to obok zasiłku celowego na pokrycie wydatków powstałych w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej, przewidywane jest do finansowania z budżetu państwa.
Poza tym przewiduje się stworzenie mechanizmów umożliwiających wprowadzenie rzeczywistej i efektywnej pomocy socjalnej zmierzającej do aktywizacji zawodowej i społecznej osób znajdujących się w zasięgu pomocy społecznej. Służyć temu będzie m. in. instytucja kontraktu socjalnego, który pozwoli rodzinom wspólnie z pracownikiem socjalnym na opracowanie i realizację programu zmierzającego do zakatywizowania własnych możliwości i poprawy sytuacji życiowej.
Wyżej wymienione działania wspierane będą przez prace związane z szeroko rozumianą profilaktyką społeczną. Jednym z jej elementów będzie zatrudnienie socjalne. Przygotowywane są ramy prawne dla stworzenia instytucjonalnych mechanizmów, umożliwiających zatrudnienie i związaną z tym readaptację zawodową i integracją społeczną osób dotkniętych dysfunkcjami, zagrożonych lub podlegających wykluczeniu społecznemu w celu osiągnięcia przez nie własnym staraniem samodzielności ekonomicznej.
W dalszej perspektywie przewiduje się wprowadzenie wieloletnich programów interwencyjnych, osłonowych i wspierania osób niepełnosprawnych jako elementów Narodowej Strategii Integracji Społecznej. Narodowa Strategia Integracji Społecznej zostanie wypracowana przez zespół zadaniowy, w którego składzie znajdują się przedstawiciele administracji rządowej, przedstawiciele organizacji samorządowych, wojewodów i marszałków oraz organizacji pozarządowych i partnerów społecznych.
Działania na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu obejmują m.in.:
- pomoc dzieciom (dożywianie w szkołach, środowiskowe formy opiekuńczo-wychowawcze),
- rozwój jednostek organizacyjnych pomocy społecznej (inwestycje w domach pomocy społecznej, budowa sieci wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi),
- pomoc osobom bezdomnym,
- pomoc osobom niepełnosprawnym (przekształcenie wielu programów Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych w wieloletnie programy rządowe), jako instrumentu wyrównywania szans osób niepełnosprawnych,
- pomoc osobom w podeszłym wieku wymagającym wsparcia w środowisku zamieszkania ze względu na liczne dysfunkcje i niepełnosprawność,
- wspieranie programów profilaktycznych ukierunkowanych na pracę z rodziną naturalną w wypełnianiu funkcji wychowawczo-opiekuńczych (placówki wsparcia dziennego) oraz pomoc w budowaniu systemu wsparcia dla dzieci poza rodziną.
Działania te otrzymają wzmożone wsparcie z sektora pozarządowego dzięki nowej formule współpracy jaka zostanie określona - będącymi przedmiotem prac parlamentarnych - nowymi regulacjami prawnymi odnoszącymi się do działalności organizacji pożytku publicznego i wolontariatu.
W załączeniu: Założenia programowo-organizacyjne Zespołu Zdaniowego do Spraw Reintegracji Społecznej w Polsce.
Z poważaniem
MINISTER
Up. SEKRETARZ STANU
Jolanta Banach