W dn. 19 kwietnia 2002 r. został zatrzymany na lotnisku w Moskwie i nie wpuszczony na terytorium Federacji Rosyjskiej biskup diecezji irkuckiej ks. Jerzy Mazur. MSZ RP niezwłocznie podjęło działania zmierzające do wyjaśnienia okoliczności i przyczyn decyzji władz rosyjskich. Podsekretarz Stanu w MSZ RP Andrzej Załucki wezwał w dn. 22 kwietnia 1002 r. do MSZ RP ambasadora FR w Polsce Nikołaja Afanasjewskiego i oświadczył, iż incydent z zatrzymaniem ks. bp. J. Mazura może negatywnie rzutować na pomyślnie rozwijające się stosunki polsko-rosyjskie. Prosił też stronę rosyjską o wyjaśnienie w trybie pilnym przyczyn zatrzymania i o anulowanie tej decyzji oraz umożliwienie powrotu ks. bp. J. Mazurowi do Irkucka. Jednocześnie ambasador RP w Moskwie Stefan Meller złożył w rosyjskim MSZ notę dyplomatyczną w tej sprawie.

Ambasador FR w RP zapewnił, że sprawa zatrzymania ks. bp. J. Mazura nie odnosi się do sfery stosunków polsko-rosyjskich. Tego samego dnia powtórzył to przedstawiciel MSZ FR w wywiadzie dla rosyjskiej agencji "Interfax". Powodem zatrzymania ks. bp. J. Mazura były według niego "poważne zastrzeżenia do działalności tego wysokiego przedstawiciela Watykanu", a przy podejmowaniu tej decyzji kierowano się ściśle postanowieniami artykułu 27 ustawy "O zasadach wjazdu na teren Federacji Rosyjskiej i wyjazdu z Federacji Rosyjskiej" z 1996 r.

Jednocześnie podkreślone zostało, że w obwodzie irkuckim mieszka wielu obywateli FR polskiego pochodzenia, a także innych narodowości tradycyjnie związanych z religią katolicką. Pozbawienie tej grupy duszpasterza oraz antykatolickie demonstracje muszą niekorzystnie odbić się na nastrojach panujących w tym środowisku.

1. W dn. 9 września 2002 r. władze rosyjskie zatrzymały na lotnisku w Chabarowsku i anulowały wizę pobytową wikariusza parafii katolickiej na Sachalinie ks. Jarosława Wiśniewskiego, wracającego z trzymiesięcznego urlopu w Japonii. Ks. J. Wiśniewski - o. salezjanin, pracujący najpierw w Irkucku potem na Sachalinie, posiadał od trzech lat prawo stałego pobytu w Rosji. Wg wyjaśnień strony rosyjskiej ks. J. Wiśniewski został uprzedzony przy wyjeździe, że jego powrót do Rosji będzie niemożliwy, zdecydował się jednak na powrót.
2. W dn. 10 września 2002 r. w drodze powrotnej do Rosji, przy próbie przekroczenia granicy polsko-białoruskiej (Białoruś i Rosja mają wspólną granicę zewnętrzną dla ruchu osobowego) został zatrzymany ksiądz Edward Mackiewicz - o. salezjanin, pracujący w parafii katolickiej w Rostowie nad Donem. Posiadał on aktualną wizę pobytową (od 1997 r. otrzymywał wizy jednoroczne), ważną do 12 grudnia 2002 r.
3. W celu wyjaśnienia przyczyn odmowy prawa wjazdu do FR duchownym pełniącym posługę duszpasterską na terenie Rosji, w dn. 13 września br. do MSZ RP został zaproszony ambasador FR w Warszawie Nikołaj Afanasjewski. Podsekretarz Stanu w MSZ RP Andrzej Załucki oświadczył mu, że odmowa (bez podania przyczyn) prawa wjazdu do FR obywatelom polskim, którzy posiadali ważne wizy pobytowe w Rosji nie sprzyja realizacji wspólnych celów, jakie postawiły sobie władze państwowe Polski i Rosji w dziedzinie rozwoju relacji dwustronnych. Decyzje władz rosyjskich wywołują wiele wątpliwości co do rzeczywistych intencji rządu FR. Powstają pytania: czy to celowa akcja władz rosyjskich, oraz - jakie są rzeczywiste intencje podejmowanych decyzji?
   Podsekretarz Stanu w MSZ RP Andrzej Załucki MSZ RP prosił stronę rosyjską o wyjaśnienie wszystkich okoliczności, które skłoniły władze rosyjskie do podjęcia decyzji o odmowie prawa wjazdu. Wskazał, że powyższe działania władz rosyjskich wobec polskich księży wywołują negatywne opinie społeczności międzynarodowej. Przykładem jest m.in. podjęcie tego tematu na forum Spotkania Przeglądowego Wymiaru Ludzkiego OBWE. Pytając ponownie o zarzuty stawiane polskim księżom przypomniał, że rosyjski MSZ dotychczas nie odpowiedziało na polską notę w sprawie okoliczności odmowy wjazdu na terytorium Rosji ks. bp. J. Mazura.
   Ambasador N. Afanasjewski wyjaśniał, że u postaw działań podejmowanych wobec katolickich księży nie leżą względy narodowościowe. Decyzji tych nie podjęto też w MSZ FR. Zapewnił, że władze rosyjskie nie podejmują akcji prześladowań księży katolickich.
4. W dn. 13 września 2002 r. rzecznik prasowy MSZ RP wydał oświadczenie dla prasy w sprawie odmowy prawa wjazdu do FR obywatelom polskim.
5. Kwestię odmowy obywatelom polskim prawa wjazdu do FR podjąłem 15 września 2002 r. podczas spotkania w Nowym Jorku z Ministrem Spraw Zagranicznych FR Igorem Iwanowem. Rozmówca zapewnił, że zleci ponowne zbadanie tych przypadków i wyjaśnienie sprawy do końca. Obiecał działania mające na celu złagodzenie sytuacji.
6. W dn. 16 września 2002 r. kierownik Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Moskwie interweniował w Departamencie Konsularnym MSZ R w sprawie księży nie wpuszczonych do Rosji.
7. W dn. 17 września 2002 r. do MSZ RP został poproszony przedstawiciel ambasady Białorusi w Warszawie, któremu - w związku z formalną decyzją o odmowie wjazdu na terytorium RB (tranzytem do Rosji) ks. E. Mackiewicza - przekazano stanowisko polskie oraz pisemne zażalenie ks. Mackiewicza, odwołujące się od decyzji władz RB.