Oświadczenie złożone
przez senatora Sergiusza Plewę
Oświadczenie skierowane do ministra infrastruktury Marka Pola
Wyrokiem z dnia 30 marca 2004 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji przepisów art. 172 ust. 2 oraz art. 178 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (DzU z 2003 r. nr 119 poz. 1116 oraz z 2004 r. nr 19 poz. 177).
Konsekwencją tego orzeczenia jest brak obowiązku ubiegania się o członkostwo nabywców spółdzielczych własnościowych praw do lokali, mieszkalnych, użytkowych, garażowych. Rodzi to uzasadnione wątpliwości dotyczące określenia wzajemnych relacji spółdzielni, zarządcy, i właściciela zasobów wobec niebędących członkami nabywców praw.
W chwili obecnej sprawę opłat związanych z korzystaniem z lokali reguluje art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Wspomniany przepis określa opłaty ponoszone przez członków spółdzielni będących właścicielami lokali oraz właścicieli niebędących członkami spółdzielni.
W istniejącym stanie prawnym brakuje zatem podstaw do obciążania opłatami nabywców spółdzielczych własnościowych praw do lokali, którzy dobrowolnie nie zostali członkami. Jest to sytuacja nie do przyjęcia z uwagi na fakt, iż gospodarka spółdzielni mieszkaniowych opiera się na dochodach z tego tytułu. Zaistniała luka prawna pozbawia spółdzielnie zarówno podstaw obciążania opłatami wskazanej grupy mieszkańców, jak i możliwości dochodzenia opłat w wypadku wystąpienia zaległości.
Zgodnie z dotychczas obowiązującym przepisem art. 178 ust. 1 ustanie członkostwa z innych przyczyn niż śmierć członka, w wypadku spółdzielczych własnościowych praw do lokali, powodowała z upływem sześciu miesięcy wygaszenie tego prawa. Był to skuteczny sposób na to, aby spółdzielnia mogła realizować roszczenia związane z dochodzeniem długotrwałych zaległości z zapłatą lub z uporczywym wykraczaniem osoby korzystającej z lokalu przeciwko obowiązującemu porządkowi domowemu. Utrata mocy tego przepisu w sposób znaczny ograniczyła uprawnienia spółdzielni w tym zakresie. W wypadku dużych zaległości jedynym środkiem prawnym ich dochodzenia jest mało skuteczna egzekucja z nieruchomości, zaś roszczenia związane z uporczywym naruszaniem porządku domowego mogą być wyłącznie realizowane w trybie art. 1710 ustawy - stosowanie tego artykułu ograniczone jest jednak do sytuacji, w której spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu należy do kilku osób.
Uważam, iż zaistniała sytuacja wymaga dokonania zmian w obowiązujących przepisach prawa umożliwiających spółdzielni skuteczne realizowanie ustawowych uprawnień.
Czy pan minister zamierza wystąpić - i w jakim terminie - z inicjatywą ustawodawczą dotyczącą zmiany prawa o spółdzielczości mieszkaniowej?
Z wyrazami szacunku
Sergiusz Plewa