Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury, Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast przekazał informację w związku z oświadczeniem senatora Sergiusza Plewy, złożonym na 8. posiedzeniu Senatu ("Diariusz S
enatu RP" nr 8):Warszawa, 2002.03.11
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku!
W związku z świadczeniem złożonym przez Pana Senatora Sergiusza Plewę podczas 8 posiedzenia Senatu RP w dniu 8 lutego 2002 r., przesłanym w celu zajęcia stanowiska przy piśmie Pana Marszałka z dnia 13.02.2002 r. Nr LP/043/40/02/V uprzejmie informuję, co następuje.
Przedmiotem postępowań administracyjnych prowadzonych przez Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast jest ocena legalności decyzji administracyjnych wydanych m.in. w sprawach wywłaszczeń nieruchomości. Dokonywanie tej oceny polega w szczególności na stwierdzeniu, czy przy wydaniu decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości dochowano wszystkich wymogów prawnych określonych
w obowiązujących aktach prawnych.Ponadto, mając na uwadze sprawowanie przez Naczelny Sąd Administracyjny kontroli legalności działania administracji, przy ocenie decyzji wywłaszczeniowych uwzględniana jest także ocena prawna tego sądu wyrażana w wielu orzeczeniach, którymi sąd uchylał dotychczas decyzje odmawiające stwierdzenia nieważności decyzji wywłaszczeniowych z zaleceniem zbadania m.in., czy przy wywłaszczaniu nieruchomości ustalano rzeczywistą niezbędność nieruchomości na cel wywłaszczenia. Ilekroć
bowiem dotychczas odmawiano stwierdzenia nieważności wywłaszczeniowych, gdy celem wywłaszczenia były np. ogródki działkowe, Naczelny Sąd Administracyjny uchylił decyzje odmowne wskazując na brak dopuszczalności wywłaszczenia pod ogródki działkowe nieruchomości pochodzących z gospodarstw rolnych, względnie, gdy nie ustalono i w rzetelny sposób nie udokumentowano rzeczywistej niezbędności nieruchomości na cel wywłaszczenia.Również Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie (np. wyrok z dnia 4.06.1998 r. sygn. akt III RN 38/98 i wyrok z dnia 6.08.1999 r. sygn. akt III RN 77/99 wyraził pogląd, iż organ wywłaszczeniowy był zobowiązany ocenić i uzasadnić tę ocenę w orzeczeniu wywłaszczeniowym, że dana konkretna nieruchomość jest rzeczywiście niezbędna na cel wywłaszcze
nia. Sąd Najwyższy wskazał przy tym, iż za urządzenie użyteczności publicznej ustawodawca uznał już istniejące ogrody działkowe, natomiast sama przydatność nieruchomości na cel użyteczności publicznej nie mogła być jeszcze uznana za wystarczającą przesłankę prawną wywłaszczenia.Uwzględniając dotychczasowe orzecznictwo sądowe, nie w każdym przypadku stwierdzana jest nieważność decyzji wywłaszczeniowych, a tylko wtedy, gdy z akt sprawy, jak i z orzeczenia wywłaszczeniowego nie wynika wywiązanie się przez organ orzekający z ustawowego obowiązku wykazania rzeczywistej niezbędności nieruchomości na cel wywłaszczenia.
Także w odniesieniu do orzeczeń wywłaszczających nieruchomości pod ogrody działkowe nie w każdym przypadku stwierdzana jest ich nieważność, a tylko tam, gdzie nie spełniono wymogów określonych ustawą wywłaszczeniową, a których nie spełnienie w orzecznictwie sądowym oceniane jest jako rażące naruszenie prawa.
Ponadto należy wskazać, że stwierdzenie nieważności decyzji wywłaszczeniowej nie oznacza jeszcze zwrotu nieruchomości byłym właścicielom lub ich następcom prawnym. O ile bowiem taka decyzja może otwierać drogę do odzyskania nieruchomości, to fakt ten podlega ocenie sądu cywilnego w stosownym postępowaniu procesowym o uzgodnienie treści księgi wiec
zystej (na co zwraca uwagę Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie) oraz w postępowaniu o wydanie nieruchomości, do właściwości którego należy również rozstrzygnięcie o wzajemnych rozliczeniach nakładów znajdujących się na nieruchomości.Należy przy tym szczególnie podkreślić, iż stwierdzenie nieważności decyzji wywłaszczeniowej nie powoduje samo przez się nieważności innych aktów wydanych względem danej nieruchomości po jej wywłaszczeniu. Oceny tych aktów dokonuje się bowiem w odrębnych, właściwych do tego pos
tępowaniach.Reasumując, raz jeszcze pragnę podkreślić, iż ocena legalności decyzji wywłaszczeniowych nie jest pozostawiona uznaniu organu orzekającego, lecz wynika z obowiązujących przepisów prawa oraz jego wykładni dokonywanej przez Naczelny Sąd Administracyjny i Sąd Najwyższy.
Z wyrazami szacunku
Marek Bryx