Warszawa, dnia 2005-08-29

Pani
Jolanta Danielak
Wicemarszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowna Pani Marszałek,

W związku z przesłanym przy piśmie z dnia 4.08.2005r. znak: DPS 4404-372(2)/05 oświadczeniem złożonym przez senatora Jerzego Pieniążka podczas 87 posiedzenia Senatu RP w dniu 28 lipca 2005 r. w sprawie pomocy gospodarstwom rolnym poszkodowanym wskutek klęski suszy - uprzejmie Panią Marszałek informuję, że pismem z dnia 11.08.2005 r. znak: Fwe3113-138/05 zwróciłem się do wojewodów o podjęcie działań w celu przyspieszenia szacowania szkód przez komisje w gospodarstwach rolnych, w których wystąpiły straty w uprawach z powodu suszy.

Równocześnie uprzejmie informuję, że zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.) poszkodowani rolnicy, spełniający kryteria określone w tej ustawie, mogą ubiegać się o świadczenia pieniężne z pomocy społecznej.

W kwestii zwolnienia producentów mleka na terenach objętych suszą do realizacji części przyznanych kwot mlecznych, uprzejmie informuję, że decyzje w sprawie zmniejszenia indywidualnych ilości referencyjnych w przypadku wprowadzenia przez producenta do obrotu w roku kwotowym mleka lub przetworów mlecznych w ilości mniejszej niż 70% przyznanej indywidualnej ilości referencyjnej, wydają właściwi miejscowo dyrektorzy oddziałów terenowych Agencji Rynku Rolnego. Jednakże stosownie do przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 1788/2003 z dnia 29 września 2003 r. ustanawiającego opłatę wyrównawczą w sektorze mleka i przetworów mlecznych (Dz.Urz. UE L 270 z 21.10.2003, str. 123) indywidualne ilości referencyjne nie będą zmniejszane w sytuacji gdy ich niewykorzystanie spowodowane było działaniem siły wyższej lub innymi przyczynami niezależnymi od producenta, mającymi wpływ na zdolności produkcyjne gospodarstwa. Zaistnienie takich sytuacji producent składający wyjaśnienia dotyczące przyczyn niewykorzystania przyznanej indywidualnej ilości referencyjnej powinien potwierdzić stosownymi dokumentami wymaganymi przez organ właściwy do wydania przedmiotowych decyzji tj. dyrektora oddziału terenowego Agencji Rynku Rolnego.

Odnośnie możliwości przyspieszenia terminu rozpoczęcia skupu interwencyjnego oraz zmniejszenia wielkości minimalnej partii zboża oferowanego w ramach skupu interwencyjnego z 80 do 40 ton, uprzejmie informuję Panią Marszałek, że z dniem uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej, Polska została objęta mechanizmami Wspólnej Polityki Rolnej. Jednym z tych mechanizmów jest skup interwencyjny zbóż. Działania interwencyjne na rynku zbóż Agencja Rynku Rolnego może prowadzić w okresie wynikającym z Rozporządzenia Rady Nr 1784/2003 z dnia 29 września 2003 r., tj. w okresie od 1 listopada do 31 maja następnego roku. Do 1 listopada obrót zbożem w krajach UE odbywa się na zasadach wolnego rynku. Podmioty funkcjonujące na rynku prowadzą skup zbóż na własny użytek lub do dalszego obrotu. Mechanizm skupu interwencyjnego nie jest w swym założeniu podstawową formą zbytu zbóż a jedynie jedną z form zagospodarowania nadwyżki rynkowej. Skup interwencyjny powinien być zatem traktowany jako ostateczny sposób zbytu zbóż w sytuacji, kiedy ceny rynkowe spadną poniżej ceny interwencyjnej, która została celowo ustalona na niższym poziomie niż w większości krajów UE ceny rynkowe.

W kwestii parametrów jakościowych zbóż w skupie interwencyjnym, pragnę poinformować, iż działania Komisji Europejskiej w tym zakresie zmierzają w kierunku podwyższenia wymogów jakościowych stawianych zbożom przy skupie interwencyjnym. Komisja swoje działania uzasadnia faktem wzrastających wymogów jakościowych ustalanych w odniesieniu do produktów spożywanych przez ludzi. W związku z tym zboża przyjmowane na zapasy interwencyjne UE muszą je spełniać, a także odpowiadać normom sanitarnym Wspólnoty. W przeciwnym razie zboża przyjęte na zapasy interwencyjne nie mogłyby zostać wprowadzone do obrotu rynkowego na terenie Wspólnoty.

W związku z powyższym, do 1 listopada 2005 roku, na podstawie Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1068/2005 z dnia 6 lipca 2005 r. zmieniającego Rozporządzenie Komisji (WE) nr 824/2000 ustanawiające procedury przejęcia zbóż przez agencje interwencyjne oraz metody analizy do oznaczania jakości zbóż, agencje interwencyjne zobowiązane są dodatkowo do badania ziarna pod względem jego zdrowotności, w oparciu o kierunkową analizę ryzyka wystąpienia substancji skażających, w tym mikotoksyn oraz poziomu radioaktywności.

W związku z trudną sytuacją na rynku zbóż w Polsce, zgodnie z art. 7 Rozporządzenia Rady (WE) Nr 1784/2003 z dnia 29 września 2003 r., Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w dniu 26 lipca br. wystąpiło z wnioskiem do Komisji Europejskiej o podjęcie wyjątkowych środków interwencyjnych na terytorium Polski w celu poprawy istniejącej sytuacji, a w szczególności:

1) obniżenia minimalnej partii zbóż, jaka może być zaoferowana do skupu interwencyjnego z 80 ton do 40 ton zbóż;

2) przesunięcia dla Polski terminu realizacji skupu interwencyjnego z 1 listopada na 1 września.

Uprzejmie informuję, iż mając na uwadze trudną sytuację poszkodowanych w wyniku anomalii pogodowych w bieżącym roku rolników, wystąpiłem do Dyrektora Generalnego Dyrekcji Generalnej AGRI o przyspieszenie na dzień 17 października br. terminu rozpoczęcia wypłat płatności bezpośrednich.

Podjęcie dalszych działań w celu złagodzenia skutków tegorocznej suszy będzie rozważane w ramach możliwości budżetu państwa, po zbilansowaniu strat powstałych w wyniku działania suszy.

W świetle obowiązujących przepisów, brak jest możliwości prawnych i środków finansowych umożliwiających umorzenie kredytów zaciągniętych przez producentów rolnych poszkodowanych wskutek klęsk zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996 r. w sprawie szczegółowych kierunków działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji (Dz.U. Nr 16, poz. 82 z późn. zm.). Kredyty preferencyjne, w tym klęskowe udzielane są ze środków bankowych natomiast Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa stosuje wyłącznie dopłaty do oprocentowania tych kredytów. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. Nr 140, poz. 939 z późn. zm.), banki są samodzielnymi i samofinansującymi się jednostkami organizacyjnymi, samodzielnie podejmującymi decyzje m.in. w sprawach dotyczących udzielania i warunków spłaty kredytów w tym również udzielanych na podstawie ww. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996 r.

Równocześnie Ministerstwo uprzejmie wyjaśnia, że zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa umowa o kredyt, jako umowa cywilnoprawna, zawierana jest przez strony dobrowolnie i kształtowana w sposób przez strony uzgodniony. Zawierając ww. umowę, obie strony przyjmują na siebie określone obowiązki i żaden inny organ, niebędący stroną tej umowy, w tym również Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, nie może wydawać skutecznych poleceń czy nakazów do takiego lub innego zachowania którejś ze stron.

Niezależnie od powyższego uprzejmie informuję, że w okresie objętym umową obrotowego kredytu klęskowego bank może stosować prolongatę spłaty rat kapitału i odsetek, z tym że okres stosowania przez ARiMR dopłat nie może przekroczyć:

- 24 miesięcy, przy czym kredyt i odsetki mogą być spłacone jednorazowo w terminie do 24 miesięcy od dnia zawarcia umowy kredytu,

- 36 miesięcy - w przypadku kredytów udzielonych na wznowienie produkcji po klęskach mających miejsce w 1999 r. lub 2000 r., przy czym kredyt i odsetki mogą być spłacone jednorazowo w terminie do 36 miesięcy od dnia zawarcia umowy kredytu,

- 42 miesięcy - w odniesieniu do kredytobiorców, których gospodarstwa zostały w 2000 r. ponownie dotknięte klęską żywiołową, przy czym kredyt i odsetki mogą być spłacone jednorazowo w terminie do 42 miesięcy od dnia zawarcia umowy kredytu (dotyczy to wyłącznie umów zawartych do dnia 31 maja 2000 r.),

- 4 lat - w przypadku kredytów udzielonych na wznowienie produkcji po klęskach żywiołowych mających miejsce w 2000 r., jeżeli gospodarstwo kredytobiorcy znalazło się na obszarach dotkniętych w 2001 r. klęską powodzi, przy czym kredyt i odsetki mogą być spłacone jednorazowo w terminie do 48 miesięcy od dnia zawarcia umowy kredytu,

- 4 lat w przypadku preferencyjnych kredytów obrotowych, udzielonych po klęsce suszy lub wymarznięcia w 2000 r. oraz powodzi mającej miejsce w 2000 r. lub 2001 r., (w tym również, jeżeli oprócz tych klęsk w tym samym okresie wystąpiły w danym gospodarstwie inne klęski), przy czym kredyt i odsetki mogą, być spłacone jednorazowo w terminie do 48 miesięcy od dnia zawarcia umowy kredytu.

Uwzględniając trudną sytuację rolników poszkodowanych w wyniku klęsk żywiołowych, Kierownictwo Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod koniec 2003 r. podjęło decyzję o wydłużeniu ww. okresów stosowania przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa dopłat do oprocentowania kredytów klęskowych dodatkowo o 1 rok dla gospodarstw rolnych i działów specjalnych produkcji rolnej znajdujących się na obszarach dotkniętych w 2003 r. klęską suszy, o ile komisje powołane przez wojewodę dokonały w tych gospodarstwach szacunku strat powstałych wskutek tej klęski.

Dalsze wydłużenie okresu stosowania dopłat do oprocentowania zarówno wcześniej jak i nowo udzielanych kredytów - poza koniecznością zapewnienia środków budżetowych na ten cel - wymaga uzyskania notyfikacji Komisji Europejskiej, która jest procesem długotrwałym.

W obecnie obowiązujących zasadach stosowania dopłat do oprocentowania kredytów klęskowych stworzono podstawy prawne, aby w sytuacji trudności ze spłatą kredytu klęskowego, udzielonego na podstawie § 20 w/w rozporządzenia Rady Ministrów, bank kredytujący na wniosek kredytobiorcy mógł po upływie umownego okresu stosowania przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa dopłat do jego oprocentowania, przekwalifikować pozostałą do spłaty część kredytu na warunki komercyjne, bez konieczności zwrotu zastosowanych przez Agencję dopłat.

Na podstawie art. 13c ustawy z dnia 15 lipca 1984 r. o podatku rolnym (tekst jednolity z 1993 r. Dz.U. Nr 94, poz. 431 z późn. zm.) w razie wystąpienia klęski żywiołowej, która spowodowała istotne szkody w budynkach, ziemiopłodach, inwentarzu żywym lub martwym albo w drzewostanie, wójt, burmistrz lub prezydent przyznaje podatnikom ulgi w podatku rolnym przez zaniechanie jego ustalania albo poboru w całości lub w części, w wysokości zależnej od rozmiarów strat spowodowanych klęską w gospodarstwie rolnym. Ulgę przyznaje się na ten rok podatkowy, w którym klęska miała miejsce, przy czym w przypadku, gdy klęska miała miejsce po zapłaceniu podatku, ulgę przyznaje się w roku następnym.

Odnośnie włączenia drzew i krzewów owocowych do ustawy o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich uprzejmie informuję Panią Marszałek, że w uchwalonej w dniu 7 lipca 2005 r. przez Sejm RP ustawie o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych oraz zwierząt gospodarskich ochroną ubezpieczeniową objęte zostały podstawowe uprawy rolne w Polsce oraz najważniejsze gatunki zwierząt gospodarskich, stanowiących ponad 58% ogółu wartości towarowej produkcji rolnej. Przyjęcie powyższego zakresu przedmiotowego ochrony ubezpieczeniowej objętej dopłatami do składek z budżetu państwa poprzedzone zostało analizą możliwości budżetu państwa oraz uzgodnieniami z Ministerstwem Finansów. Zakłada się, iż w przypadku pojawiania się możliwości wygospodarowania w budżecie państwa dalszych środków, które mogłyby zostać przeznaczone na dopłaty do składek ubezpieczeń, ochroną ubezpieczeniową z udziałem środków budżetu państwa będą obejmowane kolejne uprawy (w tym także drzewa owocowe) oraz kolejne zwierzęta gospodarskie.

Na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 2012/2002 z dnia 11 listopada 2002 r. ustanawiającego Fundusz Solidarności Unii Europejskiej w przypadku zaistnienia klęsk z budżetu unijnego może zostać udzielona pomoc finansowa w celu przywrócenia normalnych warunków życia mieszkańców regionu dotkniętego klęską. Pomoc w formie dotacji jest przyznawana na wniosek Państwa Członkowskiego w przypadku gdy straty spowodowane klęską przekroczą 3 mld Euro lub ponad 0,6% dochodu narodowego brutto. Wniosek do KE należy złożyć w okresie nie późniejszym niż 10 tygodni od zdarzenia losowego.

Pomoc jest przyznawana na pokrycie części kosztów związanych z przywróceniem działania infrastruktury energetycznej, wodociągowej, kanalizacji, telekomunikacji, transportu, ośrodków zdrowia i szkół, czasowym zakwaterowaniem i finansowaniem służb ratowniczych, zapewnieniem ochrony dziedzictwa kulturowego, oczyszczeniem obszarów dotkniętych klęską. Finansowaniem mogą być objęte jedynie szkody nie objęte ubezpieczeniem.

Informacje o rozmiarze strat z poszczególnych województw umożliwiają uzasadnienie podjęcia działań w celu złagodzenia skutków suszy.

Z poważaniem

MINISTER

Rolnictwa i Rozwoju Wsi

J. Jerzy Pilarczyk