Informację w związku z oświadczeniem marszałka Longina Pastusiaka, złożonym na 50. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 52), przekazał Prokurator Krajowy:
Warszawa, dnia 23.12.2003 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku
W związku z treścią oświadczenia, złożonego przez Pana Marszałka na 50 posiedzeniu Senatu w dniu 4 grudnia br. (BPS/DSK-043-532/03), pragnę uprzejmie poinformować, iż problematyka wyłudzania poświadczeń nieprawdy w postaci tytułów zawodowych lub naukowych poprzez przedkładanie - jako samodzielnych - opracowań, sporządzanych przez inne osoby była przedmiotem postępowania o sygnaturze 4 Ds. 357/03 Prokuratury Rejonowej Kraków-Śródmieście, zakończonego postanowieniem z dnia 30 października br. o odmowie wszczęcia dochodzenia.
Wobec treści krytycznej publikacji, zamieszczonej w dzienniku "Rzeczpospolita" z 29-30 listopada br. akta tej sprawy były - z polecenia Prokuratury Krajowej - przedmiotem badania w Prokuraturze Apelacyjnej w Krakowie w aspekcie prawidłowości postępowania i zasadności rozstrzygnięcia.
Ustalono, że postępowanie zainicjowane zostało zawiadomieniem Józefa Ratajczaka i czterech innych osób o zjawisku podstępnego wyłudzania dokumentów, potwierdzających stopnie zawodowe i kwalifikacje naukowe w związku z praktyką przedkładania osobom upoważnionym do wystawiania tych dokumentów prac cudzego autorstwa. Do zawiadomienia dołączono przykładowe wydruki ogłoszeń, zamieszczonych w internecie, a dotyczących pisania prac naukowych. Potwierdzenie tego rodzaju działań mogłoby naruszać dyspozycję przepisu art. 272 k.k. i w takim też kierunku podjęto postępowanie sprawdzające.
Ogólnikowe wskazanie w zawiadomieniu o przestępstwie omawianego problemu i praktyczny brak możliwości ustalenia konkretnych przypadku posłużenia się jako własnymi pracami magisterskimi, licencjackimi i innymi, sporządzonymi przez inne osoby nie doprowadziły do zindywidualizowania zdarzeń w stopniu, pozwalającym na ich prawno-karną ocenę, a wyrażenie takiej oceny wobec zjawiska jako całości nie jest możliwe w konkretnym postępowaniu karnym.
Wyszukiwarki internetowe wykazały istnienie 10.568 stron, identyfikowanych hasłami "prace magisterskie + pisanie + Kraków". Strony internetowe tworzone są przez podmioty anonimowe - poza firmą "Panteon Business Education Centre" z siedzibą w Krakowie. Z poczynionych ustaleń wynikało, iż firma ta może wykonać opracowania, ekspertyzy i analizy naukowe na prawie każdy żądany temat, nie świadczy zaś usług, polegających na pisaniu prac naukowych.
W tych warunkach jeśli nie ujawniono konkretnego przypadku posłużenia się sporządzoną "na zlecenie" pracą magisterską lub inną, samo opublikowanie za pośrednictwem sieci internet oferty pisania takich prac trudno uznać za wyczerpujące znamiona przestępstwa z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 272 k.k., którego zaistnienie należałoby rozważać w tej sytuacji.
Decyzja o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego została zaskarżona przez osoby, które złożyły zawiadomienie o przestępstwie. Zarządzeniem z dnia 16 grudnia br. Prokurator Rejonowy w Krakowie-Śródmieściu odmówił przyjęcia tego środka odwoławczego, jako pochodzącego od osób nieuprawnionych - nie będących pokrzywdzonymi w rozumieniu przepisu art. 49 k.p.k. Zarządzenie to może być zaskarżone do właściwego sądu, zatem konkludując uznać należy, iż merytoryczne rozstrzygnięcie prokuratora w tej sprawie nie uzyskało dotąd waloru prawomocności.
Niemniej jednak w ocenie badającej akta sprawy Prokuratury Apelacyjnej w Krakowie przytoczone wyżej argumenty pozwalają na podzielenie słuszności wydanej w omawianej sprawie decyzji.
Niewątpliwie uznać należy, że posłużenie się sporządzoną przez inną osobą pracą celem uzyskania uprawnień zawodowych lub innych, a także udzielenie innej osobie takiej pracy z zamiarem ułatwienia jej w ten sposób uzyskania uprawnień narusza narusza dyspozycję przepisu art. 272 k.k. bądź 18 § 2 k.k. w zw. z art. 272 k.k.
Ujawnienie takich przypadków skutkować będzie podejmowaniem przewidzianych przepisami kodeksu postępowania karnego działań.
Pragnę nadto poinformować Pana Marszałka, iż niezależnie od dalszego procesowego biegu tej sprawy Prokurator Rejonowy w Krakowie-Śródmieściu zobowiązał miejscową Komendę Policji do podjęcia działań operacyjnych, zmierzających do identyfikacji konkretnych przypadków posługiwania się pracami cudzego autorstwa.
Z poważaniem
Karol Napierski