Dotarły do mnie informacje o budzącej zasadnicze wątpliwości, a mimo to stosowanej przez urzędy skarbowe interpretacji art. 16 ust. 2 pkt 5 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (DzU nr 16 z 1997 r. poz. 89 z późniejszymi zmianami). Interpretacja ta w sposób oczywisty godzi w prawa obywateli polskich, którzy są zmuszeni czasowo wyjechać za granicę w poszukiwaniu pracy.

Ich czasowa nieobecność w kraju jest spowodowana stanem wyższej konieczności, wynikającym z dużego bezrobocia i złej sytuacji społeczno-gospodarczej. Tymczasem urzędy skarbowe pozbawiają te osoby możliwości zwolnienia z podatku od darowizny mieszkania o powierzchni nieprzekraczającej 110 m², przekazanego w obrębie I grupy podatkowej, którą stanowią rodzice i dzieci. Zwolnienie to jest przewidziane w art. 16 ust. 1 wspomnianej ustawy, przy czym w ust. 2 tego artykułu jest określony warunek posiadania obywatelstwa polskiego, nieposiadania domu lub lokalu mieszkalnego - chodzi tu o mieszkania własnościowe, spółdzielcze, wynajmowane - oraz warunek pięcioletniego zamieszkiwania w nabytym w drodze darowizny mieszkaniu, licząc od daty spisania aktu darowizny.

W naszych obecnych realiach nie są, niestety, odosobnione przypadki, kiedy osoby obdarowane przez rodziców mieszkaniem, w którym zresztą dotychczas mieszkały i są w nim nadal zameldowane, nie mogąc uzyskać zatrudnienia na miejscu, wyjeżdżają czasowo za granicę, gdzie podejmują pracę. Korzystają jednak z nabytego w drodze darowizny mieszkania w okresach urlopów, świąt i okolicznościowych przyjazdów do Polski. Mieszkania te stanowią nadal własność tych osób i nie są użytkowane przez inne podmioty. Sytuacje tego rodzaju obejmują czasem nawet cały pięcioletni okres od spisania umowy darowizny, przewidziany w art. 16 ust. 2 pkt 5 ustawy z 28 lipca 1983 r.

Mimo to w tego rodzaju przypadkach urzędy skarbowe uznają, że nie został spełniony warunek pięcioletniego zamieszkania w nabytym mieszkaniu, nawet jeżeli osoba obdarowana zatrudniona jest za granicą w polskiej eksportowej firmie budowlanej, która zatrudnia wyłącznie delegowanych z Polski robotników i wykorzystuje materiały budowlane importowane również z Polski. Zdaniem urzędów skarbowych warunkiem korzystania ze zwolnienia przewidzianego w art. 16 ustawy z 28 lipca 1983 r. jest przebywanie, to jest fizyczna obecność osoby obdarowanej w nabytym mieszkaniu przez pięć lat od daty darowizny. Fakt zameldowania tej osoby w nabytym mieszkaniu, zdaniem urzędów skarbowych, nie ma tu znaczenia. W konsekwencji urzędy skarbowe podejmują decyzje o obciążeniu rodziców i dzieci podatkiem od darowizny. Dla zilustrowania problemu powołuję się tu na konkretny przypadek, a mianowicie decyzję Pierwszego Urzędu Skarbowego w Koszalinie z 15 kwietnia 2003 r. (U.P.-II-3-I/43000-108/03).

Proszę Pana Ministra o zajęcie stanowiska w tej sprawie. Takie podejście urzędów skarbowych powoduje bowiem, że wiele osób czuje się pokrzywdzonych i uznaje to za oczywistą niesprawiedliwość. Osobiście podzielam ich odczucia i jestem za przyjęciem zasady, iż stan wyższej konieczności - brak zatrudnienia w kraju i związany z tym czasowy pobyt za granicą - nie może uzasadniać pozbawienia obywateli polskich, mających w kraju stałe miejsce pobytu i zameldowania, ulgi podatkowej przewidzianej w art. 16 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

Z wyrazami szacunku
Grzegorz Andrzej Niski