Oświadczenie skierowane do prezesa Rady Ministrów Marka Belki

Szanowny Panie Premierze!

Ostatnie doniesienia prasowe, między innymi w "Dzienniku Polskim", "Pulsie Biznesu", "Gazecie Wyborczej", dotyczące UOKiK są niepokojące. Chciałbym więc zwrócić uwagę Pana Premiera na działalność podległego panu urzędu.

Jednymi z głównych jego zadań - podaję za stroną internetową www.uokik.gov.pl - są:

- sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem przez przedsiębiorców przepisów odnośnych aktów prawnych dotyczących ochrony konkurencji i konsumentów;

- wydawanie decyzji w sprawach z zakresu przeciwdziałania praktykom ograniczającym konkurencję, koncentracji lub podziału przedsiębiorstw oraz decyzji w sprawach kar pieniężnych;

- podejmowanie czynności wynikających z przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Nie od dziś wiadomo, że konkurencja jest motorem gospodarki wolnorynkowej. Nasze państwo powinno więc dokładać wszelkich starań, aby instytucje promujące takie zachowania działały efektywnie.

Tak się jednak nie dzieje! O ile Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów działa w miarę sprawnie, jeśli chodzi na przykład o kartel korporacji taksówkarzy w Szczecinie, o tyle w sprawach niezmiernie istotnych ze względu na rozmiar firm oskarżonych o praktyki gwałcące konkurencję oraz liczbę ludzi i firm dotkniętych takim monopolistycznym postępowaniem efektywność ta jest znikoma. Chodzi tu o kary nałożone między innymi na PKP Cargo - łącznie 60 milionów zł w 2004 r.; PKN Orlen - 40 milionów zł w lipcu 2000 r.; czy Telekomunikację Polską SA - 20 milionów zł w styczniu 2004 r. Nie zapominajmy, że dotknięci karami za praktyki monopolistyczne to w większości nasz rodzinny mały i średni biznes lub my sami.

Jaki jest odbiór społeczny ciągnących się w nieskończoność procesów, odwołań, kasacji, z których w zasadzie nic nie wynika, a firmy, które ewidentnie łamały zasady konkurencji, nie są w rzeczywistości za to karane? U każdego obywatela Polski tworzy to obraz niewydolności administracji państwowej i sądów! Żadna z rekordowych kar nałożonych na monopolistów lub quasi-monopolistów nie została przecież zapłacona!

Wydaje się, że efektywność postępowań prowadzonych przez UOKiK może być poprawiona poprzez przyspieszenie rozpatrywania spraw, ale również przez śmielsze stosowanie uprawnień, na przykład nadawanie rygoru natychmiastowej wykonalności wydanym decyzjom. Wydaje się, że urząd z tych mechanizmów nie korzysta, gdyż żadna z "dużych" decyzji, na łączną kwotę ponad 150 milionów zł, nie otrzymała takiej klauzuli. W przypadku decyzji UOKiK ważniejsza wydaje się nieuchronność kary nakładanej na monopolistę lub firmę łamiącą zasady konkurencji niż sama jej wysokość. Obecnie obserwujemy jednak całkowitą bezkarność monopolistów i quasi-monopolistów, co nie służy dobrze wizerunkowi naszego państwa, szczególnie jeżeli weźmiemy pod uwagę medialną wrzawę wokół przedstawiania zarzutów w jednym z procesów będącym na wokandzie warszawskiego sądu.

Chciałbym więc prosić Pana Premiera o informację na temat kroków, jakie zostaną podjęte przez rząd RP w celu usprawnienia metod działania Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, jak i Sądu Antymonopolowego w taki sposób, aby ich decyzje były podejmowane w takim czasie, który nie kłóci się ze społecznym poczuciem sprawiedliwości, czyli odpowiednio szybko. W przeciwnym wypadku tylko nieliczni będą pamiętać, o co w ogóle chodziło w karach nakładanych przez UOKiK, a to nie leży w interesie ani naszego państwa, ani nas samych.

Z poważaniem
senator Rzeczypospolitej Polskiej
Ryszard Matusiak