Spis oświadczeń


Oświadczenie złożone
przez senatora Ryszarda Matusiaka

Oświadczenie skierowane do ministra finansów Mirosława Gronickiego

W trakcie spotkań z wyborcami niektórzy z nich zwrócili się do mnie z wnioskami o wyjaśnienie następującej sprawy.

Od kilku lat działa Międzynarodowa Komisja do spraw Roszczeń Ubezpieczonych Okresu Holokaustu (ICHEIC). Opracowała ona zasady i procedury rozpatrywania roszczeń z tytułu ubezpieczeń dotyczących ofiar Holokaustu, osób, które przeżyły Holokaust, oraz ich spadkobierców i beneficjentów.

Członkami komisji są przedstawiciele nadzoru amerykańskiego sektora ubezpieczeń, przedstawiciele Izraela i międzynarodowych organizacji żydowskich oraz organizacji zrzeszających osoby, które przeżyły Holokaust i przedstawiciele europejskich firm ubezpieczeniowych.

Wśród obserwatorów działalności i realizacji kompetencji przez komisję znajdują się przedstawiciele rządu amerykańskiego i rządów innych państw oraz przedstawiciele europejskich i izraelskich organów nadzoru sektora ubezpieczeń.

W lutym 2000 r. ICHEIC rozpoczęła proces wiodący do wypłaty roszczeń ogólnoświatową kampanią informacyjną mającą na celu zwrócenie uwagi ofiar Holokaustu i ich spadkobierców na istniejącą możliwość uzyskania rekompensaty za uprzednio niewypłacone roszczenia związane z polisami ubezpieczeniowymi pochodzącymi sprzed drugiej wojny światowej, w których firma ubezpieczeniowa gwarantowała wypłatę sumy ubezpieczenia w wypadku śmierci lub wypłatę zgromadzonego kapitału po zakończeniu okresu ubezpieczenia, zwykle w wysokości sumy ubezpieczenia. W przedwojennej Polsce polisy wystawiane były w złotych, ale także w innych walutach mających parytet w złocie, na przykład we frankach szwajcarskich lub dolarach amerykańskich.

Ponieważ umowy ubezpieczenia na życie zawierali z ubezpieczeniowymi towarzystwami zagranicznymi obywatele polscy niezależnie od narodowości i wyznania, natomiast bezpośrednio po zakończeniu wojny międzynarodowe towarzystwa ubezpieczeniowe nie reaktywowały swej działalności w Polsce Ludowej, więc uprawnienia z umów wobec nikogo nie były realizowane. Ponadto dokumenty (polisy) zaginęły lub uległy zniszczeniu w czasie działań wojennych, okupacji, deportacji i w okresie powojennym.

Roszczenia ubezpieczeniowe i warunki ich dochodzenia nie zyskały dotychczas, ani w 2000 r., ani później, rozgłosu, jaki nadano na przykład żądaniom związanym ze zwrotem mienia zabużańskiego, choć być może uzyskanie rekompensat z tytułu "uśpionych" polis ubezpieczeniowych byłoby łatwiejsze i nie obciążałoby skarbu i budżetu państwa.

Dlatego na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora - DzU z 2003 r. nr 221, poz. 2199 - proszę Pana Ministra o udzielenie następujących informacji, które będę następnie mógł przekazać zainteresowanym wyborcom lub w oparciu o które będę mógł podjąć inne niezbędne czynności w zakresie mych uprawnień.

Po pierwsze, czy ktoś uczestniczy w charakterze przedstawiciela rządu polskiego i ministra finansów - a jeśli tak, to kto - w Międzynarodowej Komisji do spraw Roszczeń Ubezpieczonych Okresu Holokaustu oraz jakie w związku z tym uczestnictwem zostały podjęte przez Polskę działania dla zabezpieczenia interesów obywateli naszego państwa uprawnionych z polis?

Po drugie, czy członkami wspomnianej komisji są przedstawiciele polskich firm ubezpieczeniowych, a jeśli tak, to których?

Po trzecie, dlaczego informacje o ICHEIC i uprawnieniach ubezpieczonych, uposażonych i ich spadkobierców nie zostały w Polsce rozpowszechnione w sposób pozwalający na dochodzenie roszczeń przez wszystkich uprawnionych?

Po czwarte, czy roszczeń, którymi zajmuje się ICHEIC, mogą dochodzić wyłącznie Żydzi czy też inni obywatele polscy? A jeśli nie, to dlaczego władze polskie nie zadbały o interesy wszystkich Polaków wynikające z zawartych przed wojną umów ubezpieczenia na życie?

Po piąte, czy nadal i na jaki adres uprawnieni z polis mogą składać wnioski roszczeniowe? Ma to istotne znaczenie wobec braku w Polsce powszechnej informacji o możliwości i warunkach dochodzenia roszczeń.

Po szóste, dlaczego obywatele państw tak zwanej Europy Wschodniej, w tym Polski, otrzymują wypłaty rekompensat przy zastosowaniu zdecydowanie mniej korzystnego przelicznika aniżeli obywatele Izraela, Niemiec i innych krajów europejskich, co dotyczy także wysokości wypłaty minimalnej, zwłaszcza że w okresie zawierania umów przelicznik złotego do dolara i innych walut był wielokrotnie wyższy niż przeliczniki powojenne, a nawet obecnie po denominacji? Czy w tej sprawie władze Polski podejmowali bądź podejmują w komisji jakiekolwiek interwencje i z jakim skutkiem?

Po siódme, czy sprawami roszczeń, o których było wyżej, zajmował się rzecznik ubezpieczonych i czy obecnie należą one, a jeśli tak, to w jakim zakresie, do Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych?

Po ósme, czy kompetentne władze polskie lub instytucje ubezpieczeniowe informowały lub informują ogół społeczeństwa o uprawnieniach z "uśpionych" polis w formie pisemnej, stosowanej w środowiskach żydowskich?

W imieniu i interesie wyborców proszę o wyczerpującą informację w powyższej sprawie, tak bym mógł spełnić zrozumiałe oczekiwania zainteresowanych, dzieląc się przekazanymi przez Pana Ministra wiadomościami, do czego się zobowiązałem.

Z poważaniem
Ryszard Matusiak


Spis oświadczeń