Warszawa, 06.2005 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP

W odpowiedzi na oświadczenie senatora Jerzego Markowskiego z dnia 19 maja 2005 r. w sprawie komercjalizacji i komunalizacji przedsiębiorstwa państwowego Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów w Katowicach, pragnę uprzejmie poinformować, iż w dniu 07.09.2004 r. Wojewoda Śląski przedstawił wniosek o dokonanie komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów w Katowicach w celu innym niż prywatyzacja, ze wskazaniem że celem tej komercjalizacji powinno być przekazanie akcji spółki powstałej w wyniku komercjalizacji na rzecz Województwa Śląskiego.

Realizacja ww. wniosku Wojewody napotyka szereg problemów natury prawnej.

W dniu 17 grudnia do MSP wpłynął wniosek Śląskiego Związku Gmin i Powiatów o dokonanie komunalizacji Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów w Katowicach w drodze przekazania akcji odpowiednim gminom.

Ponadto analiza przepisów ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji wykazała, iż wniosek Wojewody Śląskiego opierał się na niewłaściwych przesłankach gdyż zgodnie z art. 1 ust. 2 pkt 1a) ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji prywatyzacją jest między innymi zbywanie należących do Skarbu Państwa akcji w spółkach. Oznacza to, że prywatyzacją jest każda forma zbycia tj. dowolna czynność prawna, której skutkiem jest utrata przez Skarb Państwa własności zbywanego mienia i nabycie własności przez inny podmiot. Obojętnym jest kim jest podmiot nabywający. Dlatego też przekazanie samorządowi województwa czy gminy należących do Skarbu Państwa akcji spółki uznać należy również za prywatyzację.

Z powyższego wysnuć należy wniosek, iż skomercjalizowanie spółki mające na celu przekazanie jej akcji samorządowi wojewódzkiemu nie może być uznane za "komercjalizację w celu innym niż prywatyzacja" zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji.

Ponadto w świetle przepisów ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji nie ma możliwości nieodpłatnego przekazania akcji.

Zgodnie z art. 33 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji akcje należące do Skarbu Państwa są zbywane w trybie:

1) oferty ogłoszonej publicznie,

2) przetargu publicznego,

3) rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia,

4) przyjęcia oferty złożonej przez podmiot ogłaszający wezwanie, o którym mowa w art. 86 ust. 4, art. 151 lub art. 154 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz.U. z 2002 r. Nr 49, poz. 447).

Natomiast ust. 3 ww. art. 33 przekazuje Radzie Ministrów uprawnienie do wyrażania zgody jedynie na inny niż przewidziany w ust. 1 tryb zbywania akcji. Oznacza to, że Rada Ministrów uprawniona jest do wyrażania zgody na przyjęcie przez Ministra Skarbu Państwa odmiennego od enumeratywnie wyliczonych w ust. 1 sposobów wyłaniania nabywcy akcji. Przepis ten nie daje prawa do wyrażania zgody na nieodpłatne przekazanie akcji lub udziałów. Do tego konieczne jest posiadanie odrębnego umocowania ustawowego.

Wątpliwości budzi również możliwość przekazania przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjnego na rzecz samorządu województwa.

W przypadku samorządu województwa podstawą prawną dla przekazania mienia Skarbu Państwa (w tym akcji i udziałów) jest ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 ze zm.).

Zgodnie z jej art. 50 ust. 1 przekazanie województwu mienia Skarbu państwa oraz mienia Skarbu Państwa we władaniu państwowych osób prawnych, służącego wykonywaniu zadań gospodarczych przekraczających zakres użyteczności publicznej, może nastąpić na wniosek zarządu województwa, jeżeli mienie to służyć ma realizacji strategii rozwoju województwa i wojewódzkich programów. Ustęp 2. tego artykułu umożliwia nieodpłatne przekazanie przedmiotowego mienia.

Należy jednak zwrócić uwagę, iż przekazanie mienia na podstawie tego przepisu uwarunkowane jest następującymi przesłankami:

1. mienie to służyć ma wykonywaniu zadań gospodarczych przekraczających zakres użyteczności publicznej,

2. mienie to służyć ma realizacji strategii rozwoju województwa i wojewódzkich programów,

3. przekazanie musi nastąpić na wniosek Zarządu województwa.

ad. 1 Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej(Dz.U. z 1997 r. Nr 9, poz. 43 ze zm.) - gospodarka komunalna obejmuje w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych.

Przepis ten pozwala na scharakteryzowanie zadań z zakresu "użyteczności publicznej". Przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne zajmują się ujmowaniem, uzdatnianiem, magazynowaniem, rozprowadzaniem i sprzedażą wody pitnej jak również odbieraniem, odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków - wydaje się, iż nie ma wątpliwości, iż są to zadania z zakresu użyteczności publicznej spełniające ww. kryteria.

Dlatego też należy uznać, iż przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne, co do zasady, nie wykonują zadań gospodarczych przekraczających zakres użyteczności publicznej - stąd też przesłanka wymieniona powyżej nie jest spełniona.

Ad 2 W oparciu o przedstawiony wniosek jak również przedkładane przez przedsiębiorstwa dokumenty załączone do ww. wniosków nie można stwierdzić, iż mienie przedmiotowych przedsiębiorstw jest elementem wojewódzkiego programu czy też służyć ma realizacji strategii rozwoju województwa.

Powstają wątpliwości czy mienie tych przedsiębiorstw może być elementem jakiegokolwiek wojewódzkiego programu czy też służyć ma realizacji strategii rozwoju województwa gdyż należy podkreślić,, iż ustawa o samorządzie województwa nie wymienia pośród zadań samorządu terytorialnego szczebla wojewódzkiego m.in. zadań związanych z dostarczaniem ludności wody pitnej, w przeciwieństwie do art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) który wprost stwierdza, iż m.in. wodociągi i zaopatrzenie w wodę, kanalizację, usuwanie i oczyszczanie ścieków komunalnych, należą do podstawowych zadań własnych samorządu gminnego. Zadnia samorządu gminnego, które swym zakresem wykraczają poza gminę realizowane być powinny w drodze porozumienia lub związku międzygminnego.

Ad 3 Zwrócić należy także uwagę, iż składane przez wojewodów wnioski zmierzające do przekazania akcji skomercjalizowanej spółki samorządowi, jak również uchwały sejmików, uznane być powinny, w tym zakresie, za pochodzące od organu nieuprawnionego, gdyż nie pochodzą od Zarządu województwa.

Ponadto w świetle przepisów przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne co do zasady powinny zostać przekazane samorządowi gminnemu.

Podstawowe znaczenie w kwestii przekazania gminie lub związkowi międzygminnemu mienia Skarbu Państwa ma treść art. 5 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 32, poz. 191 ze zm.).

Przepisy art. 5 ust. 3 stwierdzają, iż mienie ogólnonarodowe (państwowe) służące użyteczności publicznej, należące w dniu wejścia w życie ustawy do przedsiębiorstw państwowych, dla których organy administracji państwowej stopnia wojewódzkiego pełniły funkcję organu założycielskiego - przekazuje się jako mienie komunalne gminom i związkom gmin, jeżeli jest ono niezbędne do wykonywania ich zadań.

Niestety obowiązujący stan prawny budzi szereg uzasadnionych wątpliwości nie pozwalając na jednoznaczne stwierdzenie, iż dokonanie komunalizacji jest obecnie możliwe.

Ponadto obowiązujące przepisy nie pozwalają na przekazywanie gminom akcji lub udziałów.

Równocześnie pragnę poinformować, iż podjęto decyzję o komercjalizacji Górnośląskiego Przedsiębiorstw Wodociągów w Katowicach. Natomiast podjęcie decyzji co do trybu ewentualnych dalszych przekształceń własnościowych GPW będzie możliwe po dokonaniu zmian w obowiązujących przepisach (w tym zmiany ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji) oraz po osiągnięciu konsensusu pomiędzy gminami i powiatami a Województwem Śląskim przy uwzględnieniu interesów Skarbu Państwa.

Z poważaniem

MINISTER SKARBU PAŃSTWA

Krzysztof Żyndul