Warszawa, 2002.02.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP

"Strategia działania polskiej administracji celnej do roku 2002" jest dokumentem rządowym i została przyjęta przez Radę Ministrów 19 października 1999 roku. Głównym założeniem jej opracowania i przyjęcia było określenie niezbędnych przedsięwzięć, jakie trzeba podjąć, aby dostosować funkcjonowanie polskiej Służby Celnej do standardów Unii Europejskiej. Realizacja strategii podlega stałemu monitoringowi Komisji Europejskiej. Rząd Premiera Leszka Millera podtrzymał ideę przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, a nawet zdynamizował proces przedakcesyjny. W zakresie działania administracji celnej podstawowym dokumentem dostosowawczym pozostaje "Strategia działania polskiej administracji celnej do roku 2002".

Równolegle podjęto prace nad zmianą struktury zarządzania administracją celną, której założeniem jest przekazanie kompetencji wykonawczych Głównego Urzędu Ceł do dotychczasowych urzędów celnych oraz części kompetencji urzędów do dotychczasowych oddziałów celnych. Pozwoli to zdekoncentrować kompetencje i przybliżyć je do obywateli i firm - stron postępowania celnego. Istnieje szansa wygospodarowania uwolnionych etatów z Głównego Urzędu Ceł i możliwość wzmocnienia kadrowego urzędów celnych. Wolne etaty będą przekazywane przede wszystkim do urzędów o największym obciążeniu pracą oraz do urzędów obsługujących polską granicę północną i wschodnią - przyszłą granicę zewnętrzną Unii Europejskiej - w tym również do Urzędu Celnego w Olsztynie nadzorującego granicę z Obwodem Kaliningradzkim. Należy jednak założyć, że silne wzmocnienie etatowe tej granicy będzie możliwe dopiero w momencie wejścia Polski do Unii Europejskiej i zlikwidowania granicy celnej zachodniej i południowej.

W związku z procesem likwidacji Głównego Urzędu Ceł i przeniesieniem zadań strategicznych do Ministerstwa Finansów oraz wyznaczeniem daty 1 stycznia 2004 r. jako terminu przystąpienia Polski do UE "Strategia działania..." będzie podlegała aktualizacji. Nie będzie to jednak miało wpływu na główne działania już określone w Strategii, a będzie się sprowadzało do przeniesienia odpowiedzialności za ich realizację na jednostki Ministerstwa Finansów i dostosowanie wyznaczonych terminów realizacji do terminu 100-procentowego przygotowania Polski do członkostwa. Aktualizacja może się też wiązać z wyznaczeniem nowych działań strategicznych koniecznych do podjęcia w związku z likwidacją Głównego Urzędu Ceł i Generalnego Inspektoratu Celnego.

Niezależnie od powyższego polska administracja celna realizuje działania przyjęte w "Strategii działania...", która zakłada utrzymanie liczby pracowników administracji celnej na dotychczasowym poziomie. Zmiana charakteru granicy zachodniej i południowej w wyniku zniesienia granic wewnętrznych z krajami członkowskimi Unii Europejskiej oraz wzmocnienia granicy zewnętrznej z krajami nie należącymi do Unii Europejskiej wymusza przemieszczenia w kraju dużych zasobów kadrowych i technicznych. W związku z tym, zgodnie ze "Strategią działania..." nastąpi przesunięcie zasobów kadrowych na granicę wschodnią i północną. Planuje się zmniejszenie o 3000 liczby etatów w placówkach znajdujących się na granicy z Niemcami, Czechami i ewentualnie Słowacją, z czego:

• 2000 etatów zostanie przeniesione do powtórnej kontroli celnej (planowany wzrost o 1700 funkcjonariuszy), do realizacji zadań wynikających ze wspólnej polityki rolnej (planowany wzrost o 200 funkcjonariuszy) oraz do obsługi statystyki obrotu towarowego wewnątrz Unii Europejskiej (planowany wzrost o 100 funkcjonariuszy)
• 1000 etatów zostanie przeznaczone na zwiększenie obsady placówek znajdujących się na granicy wschodniej i północnej (do poziomu 2400 osób). 500 etatów uzyskanych zostanie w wyniku zmniejszenia zatrudnienia na granicy zachodniej i południowej wynikającego z naboru nowych pracowników (rotacja na poziomie 7% w skali roku). 500 osób o najwyższych i specjalistycznych kwalifikacjach zostanie przeniesionych z granicy zachodniej albo taka liczba funkcjonariuszy zostanie zwolniona, a etaty przekazane zostaną do urzędów na granicy wschodniej.

Jednakże konieczność obsługi budowanych i rozbudowywanych na granicy zachodniej i południowej, niezależnie od administracji celnej, przejść granicznych oraz dotychczasowych przejść i komórek organizacyjnych, powoduje, że nie można przystąpić do przesunięć zasobów kadrowych z granicy zachodniej i południowej na granicę wschodnią i północną na zaplanowaną w "Strategii działania..." skalę. Przesunięcia etatów następują sukcesywnie, w miarę możliwości i pozyskanej liczby etatów.

Tomasz Michalak