Wyjaśnienie w związku z oświadczeniem senatora Mirosława Lubińskiego, złożonym na 71. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 74), przekazał Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi:
Warszawa, 9 grudnia 2004 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP
Szanowny Panie Marszałku,
W związku z oświadczeniem złożonym przez senatora Mirosława Lubińskiego, a przekazanym w piśmie znak BPS/DSK-043-490-04, w sprawie zaliczenia gminy Walim do strefy górskiej obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), pragnę udzielić następujących wyjaśnień.
Gmina Walim została zakwalifikowana do terenów ze szczególnymi utrudnieniami, które objęły całą strefę podgórską w Polsce. Zatem rolnicy gminy Walim, podobnie jak wielu innych rolników, których gminy czy też obręby geodezyjne, zostały zakwalifikowane do tej kategorii ONW, będą otrzymywać płatności na poziomie 264 zł/ha. Do tej kategorii ONW zaliczono gminy, które podobnie jak Walim zostały wymienione w zarządzeniach wojewodów dotyczących listy terenów korzystających z tzw. ulgi górskiej w podatku rolnym wydanych na podstawie Ustawy z dnia 15 listopada 1984 o podatku rolnym.
Podstawowym kryterium warunkującym zaliczenie gminy do strefy górskiej obszarów ONW, do której nie zakwalifikowano Gminy Walim, był udział użytków rolnych położonych na wysokości powyżej 500 m npm. Strefa górska ONW obejmuje gminy charakteryzujące się przynajmniej 50% udziałem użytków rolnych (UR) położonych na wysokości powyżej 500 m npm. Dla tych obszarów płatności ustalono na poziomie 320 zł/ha. W tym miejscu należy podkreślić, że według Komisji Europejskiej, co było prezentowane podczas negocjacji Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) strefa górska powinna dotyczyć tylko terenów powyżej 600 m npm. W związku z tym, że podczas negocjacji PROW przekonano KE do propozycji naszego kraju, strefa górska została wydzielona powyżej 500 m npm. Warunkiem wydzielenia ONW było jednak przedstawienie KE wskaźników, które w sposób obiektywny, mierzalny i spójny dla całego kraju, pozwolą wydzielić ONW w Polsce.
W przypadku górskiego ONW, ze względu na brak spójnych danych z ewidencji gruntów dla obszaru Polski południowej oraz ze względu na liczne niezgodności w/w danych z danymi publikowanymi przez GUS, jako podstawę do wyznaczania terenów górskich przyjęto, opracowany przez Instytut Geodezji i Kartografii w Warszawie, numeryczny model terenu wraz z bazą użytkowania gruntów CORINE. Dane te opierają się na zdjęciach satelitarnych (satelity Landsat 5 i 6), są dostępne dla obszaru całego kraju i umożliwiają, w jednolity sposób, na określenie udziału użytków rolnych.
Jednak, w związku z pismami skierowanymi do MRiRW przez Wojewodę i Marszałka Województwa Dolnośląskiego, postanowiono ponownie sprawdzić dane dla obszaru tej gminy.
Wykorzystano w tym celu bazy danych Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach, oparte na zdjęciach z satelity Aster z lat 2001-2003 (rozdzielność 15 m) oraz numerycznym modelu terenu, pozyskanym z zasobów wojskowych, cechującym się wysoką dokładnością (rozdzielczość 30 m, błąd pomiaru wysokości <2m). Przeprowadzone analizy potwierdziły prawidłowość wykonanej wcześniej delimitacji terenów ONW. Według wyliczeń IUNG w Gminie Walim znajduje się 3551,85 ha użytków rolnych (z odłogami 3981,90 ha), z czego na poziomie powyżej 500 m npm. położonych jest 1740,36 ha (z odłogami 1931,16 ha), co stanowi 49,00% (po uwzględnieniu odłogów (48,50%) powierzchni UR. Zatem, dane te potwierdzają wcześniej przyjęte wskaźniki dla Gminy Walim i nie dają podstawy do uznania obszaru ww. gminy za strefę górską ONW.
Dla porównania dane przyjęte pierwotnie do delimitacji stref ONW pochodzące z bazy CORINE i numerycznego modelu terenu (sporządzonego przez IGiK) zakładały występowanie w Gminie Walim 4686 h UR, z czego 2305 położonych powyżej 500 m npm., co stanowi 49,19% powierzchni UR.
Zgodność wyników analiz przeprowadzonych na podstawie danych z bazy CORINE, z wynikami uzyskanymi w oparciu o dane niezależnie pozyskane przez IUNG, świadczy o dużej wiarygodności materiałów użytych do delimitacji obszarów ONW. Dlatego nie ma podstaw do zmiany rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania objętej Planem rozwoju obszarów wiejskich.
Metodologia delimitacji górskich terenów ONW, przyjęta w PROW, gwarantowała ich spójność i jednorodność, podczas gdy ewidencja gruntów, prowadzona w różnej formie (od cyfrowych map wektorowych po tradycyjne mapy) nie dawała takiej pewności, stwarzając możliwości podważenia wiarygodności danych w negocjacjach z Komisją Europejską. Analizy wykonane zarówno przez Wydział Geodezji i Kartografii DMUW, jak i Instytut Melioracji i Użytków Zielonych, dotyczą tylko wybranego obszaru. Zatem mogą być zastosowane jedynie do fragmentu kraju, a nie całej powierzchni i z tego względu nie mogą być zastosowane przy klasyfikacji ONW.
Z poważaniem
Wojciech Olejniczak