Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej przekazał odpowiedź na oświadczenie senatora Mirosława Lubińskiego, złożone na 45. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 47):
Warszawa, 2003.09.30
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku
W odpowiedzi na pismo Pana Marszałka z dnia 24 września br., znak BPS/DSK-043-396/03, przy którym przesłane zostało oświadczenie senatora, Pana Mirosława Lubińskiego dotyczące sposobu obliczania wysokości emerytur osobom, które przed nabyciem prawa do emerytury pobierały rentę inwalidzką, pragnę uprzejmie przedstawić, co następuje.
Podniesiony w oświadczeniu problem dotyczy w istocie odpowiedzi na pytanie, czy przy ustalaniu tzw. "części socjalnej" emerytury (stanowiącej 24% kwoty bazowej) dla osób, które wcześniej miały ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy należy przyjmować kwotę bazową z dnia zgłoszenia wniosku o emeryturę czy też kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia wysokości renty inwalidzkiej.
W myśl przepisu art. 53 ust. 1 ustawy emerytalnej emerytura wynosi:
1) 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, oraz
2) po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,
3) po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.
Zasady ustalania podstawy wymiaru emerytur dla osób, które wcześniej były uprawnione do renty inwalidzkiej określa przepis art. 21 ust. 1 ustawy emerytalnej. Zgodnie z tym przepisem podstawę wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy stanowi:
1) podstawa wymiaru renty - w wysokości uwzględniającej rewaloryzację oraz wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po ustaleniu prawa do renty albo
2) podstawa wymiaru ustalona na nowo w myśl art. 15.
Z powołanych wyżej przepisów wynika, że w przypadkach, w których osoby wcześniej uprawnione do renty żądają przy ubieganiu się o emerytury obliczenia jej od nowej podstawy wymiaru, tj. od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15 ustawy emerytalnej - dla tych osób zarówno do obliczenia części socjalnej emerytury (24% kwoty bazowej), jak i do obliczenia części emerytury uzależnionej od wysokości zarobków i długości okresów składowych i nieskładkowych, przyjmuje się kwotę bazową z daty zgłoszenia wniosku o emeryturę. Natomiast w przypadku, gdy osoby wcześniej uprawnione do renty żądają przy ubieganiu się o emeryturę obliczenia jej od podstawy wymiaru przyjętej uprzednio do ustalenia podstawy w
ymiaru renty - do ustalenia zarówno wysokości części socjalnej emerytury, jak również części emerytury uzależnionej od zarobków i długości okresu zatrudnienia (ubezpieczenia), przyjmowana była przez organy rentowe podstawa wymiaru renty w wysokości uwzględniającej rewaloryzację oraz wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po ustaleniu prawa do renty.Odmienne od powyższego stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 29 października 2002 r., sygn. akt: III UZP 7/02). W myśl tej uchwały: "Przy ustalaniu na podstawie art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.) wysokości emerytury osoby, która miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdo
lności do pracy i która żąda przyjęcia za podstawę wymiaru emerytury podstawę wymiaru renty (art. 21 ust. 1 pkt 1 tej ustawy), składnik emerytury wynoszący 24% kwoty bazowej oblicza się na podstawie kwoty bazowej obowiązującej w dacie zgłoszenia wniosku o emeryturę."Zgodnie z obowiązującą w polskim systemie prawnym zasadą, uchwały i wyroki Sądu Najwyższego podjęte w indywidualnych sprawach nie wiążą sądów I i II instancji, orzekających w tej samej materii. Mimo to, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w dniu 6 lutego br. skierował do Prezesa ZUS pismo, w którym polecił monitorowanie orzecznictwa sądowego w omawianym zakresie, zaznaczając, iż gdyby się okazało, że linia orzecznictwa będzie zgodna ze wspomnianą uchwałą Sądu Najwyższego, zostanie podjęte ostateczne stanowisko w tej sprawie.
Biorąc pod uwagę wzmożony napływ do oddziałów ZUS wniosków o zmianę renty z tytułu niezdolności do pracy na emeryturę, jak również koszty realizacji wyroków sądowych, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z dnia 27 czerwca br. do Prezesa ZUS wyraził zgodę na załatwianie przez ZUS wniosków osób zainteresowanych zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego, bez dopuszczania do sporów sądowych.
Odnośnie powołanego pisma Podsekretarza Stanu z dnia 23 grudnia 2002 r., pragnę uprzejmie wyjaśnić, że zarówno Minister Pracy jak i Podsekretarz Stanu nie kierują korespondencji bezpośrednio do oddziałów ZUS.
Z poważaniem
MINISTER
z up.
Krzysztof Pater
PODSEKRETARZ STANU